2020’de ‘tarihi’ bütçe başarısı

Hafta sonu elimize kağıt kalem alıp, 1 Mart 2021'de açıklanacak olan 2020 yılı 4. çeyrek GSYH ve tüm 2020 GSYH değeri üzerine tahmin hesaplaması yaptık. Tahminler, 4. çeyrek için GSYH büyüklüğünün 1 trilyon 275 milyar 965 milyon TL ile 1 trilyon 441 milyar 562 milyon TL arasında olacağına; tüm 2020'nin GSYH büyüklüğünün de 4 trilyon 810 milyar 603 milyon TL ile 4 trilyon 976 milyar 200 milyon TL arasında şekillenebileceğine işaret ediyor. 2020'nin son çeyreğinin beklenenden daha yüksek bir performansa işaret etmesi halinde, Türkiye'nin GSYH'sında 5 trilyon lira çıtasını kırmış olabiliriz.
Yıllıklandırılmış manşet enflasyonun, yani yıllıklandırılmış Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) artış oranının beklenenden yüksek seyretmesine bağlı olarak, ekim ayı sonundan itibaren hızla devreye giren 'ekonomiyi soğutma' tedbirleri ne ölçüde etkili oldu, henüz tam kestiremesek dahi, yüzde 70 olasılıkla GSYH büyüklüğünün 4 trilyon 893 milyar TL ile yılı kapatması, yüzde 30 olasılıkla da 5 trilyon lira çıtasını kırarak tamamlamış olmamız ihtimalini buraya not düşelim. 'Kovid-19' küresel virüs salgınının dünya ekonomisini bu derece ağır vurduğu bir yılda, Türkiye'nin hem yılı pozitif büyüme ile kapatması muhtemel 3 ülke arasında yer alması ihtimali, hem de GSYH büyüklüğünde 5 trilyon lira çıtasını geçme olasılığı etkileyici.
Bu da, neoliberal 'ortodoks' iktisatçıların tüm negatif eleştirilerine, hatta, üzücüdür, dalga geçmelerine rağmen, mart ayından bu yana seri bir şekilde hayata geçirilmiş olan para, maliye ve direkt kontrol politikası tedbirlerinin hem etkili, hem de isabetli olduğunu gösteriyor. Bu da, 172,7 milyar TL olarak açıklanan 2020 yılı merkezi yönetim bütçe açığı rakamının GSYH'ya, milli gelire oranının yüzde -3,5 ile -3,7 arasında kalabileceğine işaret ediyor. Uluslararası Para Fonu'nun dünyanın önde gelen 30 ülkesinin 2020 bütçe açığı/GSYH ortalamasına yönelik tahminin yüzde 9 olduğunu dikkate aldığımızda, Türkiye'nin küresel pandemiyle mücadele edilen yılı AB bütçe açığı kriterinden en fazla 1 puan saparak tamamlamış olması alkışlanacak bir başarıdır.
Kanada'nın bütçe açığı/GSYH oranının yüzde 21'i, ABD'nin yüzde 20'yi, Birleşik Krallık'ın yüzde 15'i, Japonya'nın yüzde 13'ü, İtalya'nın yüzde 11'i, Fransa'nın yüzde 10'u geçmesinin beklendiği, Brezilya, Arjantin, Suudi Arabistan, Çin ve Hindistan'ın yüzde 10 ile 15 arasında beklendiği, küresel pandemiyle mücadele edilmiş bir 2020'de, Türkiye'nin bütçe açığının yüzde 4'ün dahi altında kalmış olması olasılığı önemli bir başarıdır. Önümüzdeki dönemde, 2020 gibi dünya tarihi açısından unutulmayacak, toplumsal hayata, ekonomik hayata bu derece olumsuz etkisi olmuş bir yılda, Türkiye'nin böyle bir yılı göreceli mali disiplin, TCMB'ye bir kuruş karşılıksız para bastırmadan, pozitif büyüme ve ihracat rekorlarıyla tamamlama başarısının umarım bir gün hakkettiği övgüyü almasına şahit oluruz.