Faz senkronizasyonu, kur manipülasyonu

İktisat Bilimi'nde 'faz farkı', 'faz etkisi' başlıklarının makro ekonomik analizdeki yeri, akademisyenler arasında önemli bir tartışma konusudur. Dünya ve Türkiye Ekonomisi'nde gözlenen gelişmelerin, daralma ve genişlemelerin ne ölçüde bir 'gecikme'yle makro ekonomik dengelere yansıyacağı; aynı şekilde, ülkelerin ekonomi yönetimleri tarafından alınan tedbirlerin de yine makro ekonomik dengelere ne ölçüde bir 'gecikme'yle yansıyacağı önemli bir analiz alanıdır.
Ekonomistler bu konuda kendi aralarında tam bir mutabakat içerisinde olamazken, bankaların, finans kurumlarının ve derecelendirme kuruluşlarının analistlerinin bir ülkenin makro ekonomik dengeleri, ülkenin para biriminin değeri, enflasyon ve cari dengenin ne olacağı konusunda bu derece 'kesin'lik içeren tespit, yorum ve iddialarda bulunmaları, akademi camiasında 'teknik küstahlık' olarak değerlendirilir.
Hindistan'dan Rusya'ya, Brezilya'dan Güney Afrika'ya, Çin'den Avustralya'ya, Endonezya'dan Meksika'ya, Arjantin'den Fransa'ya, Kanada'dan Türkiye'ye, bu tür analiz raporlarında 'teknik küstahlık' düzeyine sıklıkla yönelen, haddini aşan ve aşırı yönlendirici yönüyle 'manipülasyon' çizgisine dayanan, regülatör kurumların 'kırmızı çizgileri'ni defalarca aşan binlerce örnek gösterebiliriz. ABD Sermaye Piyasası Kurulu'nun (SEC) son 19 yılda analizlerin yanlı, kasıtlı, teknik hatalarla dolu raporlarına kestiği cezalar 50 milyon dolardan 1,4 milyar dolara kadar ulaşıyor. Jerry W. Markham'ın 2015 tarihli "A Financial History of the United States" adlı eseri ibretlik. Para ve sermaye piyasaları önemli kural koyucu kurumlarla, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve/veya Sermaye Piyasası Kurulu gibi regülatör kurumlarca yönetilen ülkeler de, maksadını, haddini aşan, 'teknik küstahlık' içeren raporlar, 'manipülasyon'a da sebep olma olasılığı itibariyle elbette soruşturulur.
Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın koordinasyonunda, Ekonomi Yönetimi'nin hayata geçirdiği seri tedbirlerin büyüme, istihdam, fiyat ve kur istikrarına olumlu etkisi bir 'faz sekronizasyonu' meselesidir. Bu temel noktayı gözeten ekonomi yönetimi, her geçen ay, bir önceki aya göre, faz etkisiyle, ekonomideki dengeleme ve normalizasyonun kademe kademe artacağını ve haziran ayından itibaren olumlu tablonun genişleyeceğini belirtirken; nisan ve mayıs ayı verilerini görmeden enflasyon, faiz ve döviz kurlarına yönelik 'teknik küstahlık' içeren iddialı analizler, titizlikle yaklaşılması gereken bir alanda 'manipülasyon' tartışmalarını da alevlendirir. Sözün özü, finans kurumlarını mesleğin etik kodlarına dayalı, daha özenli bir çalışma içerisinde olmaya davet etmek, finans piyasalarının doğalında olan bir süreçtir.