Direkt kontrol politikaları devrede

Hükümetlerin iktisat politikaları 1929 Büyük Buhranı'ndan bu yana, ekonomi literatürünün önemli bir alanıdır. İktisat Politikaları üç temel sac ayağından oluşur; para politikası, maliye politikası ve direkt kontrol politikaları. İktisat politikalarının temel görevi, büyüme ve istihdamı sürdürülebilir kılmak, fiyat istikrarı ve finansal istikrarı korumak; temel makro dengelerde bozulma varsa, sistemi tekrar dengeye kavuşturmaktır. Ayrıca, ekonomi alanında ve iş dünyasında her düzeyde eşit bir rekabet ortamını sağlamayı da unutmamak gerekir.
1980'li yılların başından itibaren, sık sık öne çıkan anglosakson 'neoliberal anlayış', iktisat politikalarının 'piyasa yapıcı', 'piyasayı düzenleyici' yönünü küçümseyici, dışlayıcı bir tavrı yerleştirme gayreti gösterdiler. Ve, üzücüdür ki, belirli ölçülerde başarılı da oldular.
Gazetemizin Ankara temsilcisi Okan Müderrisoğlu'nun cumartesi günkü yazısına atfen, enflasyonla mücadele adına, salt para ve maliye politikasına dayalı bir 'düzenleyici', 'dengeleyici' politika seti oluşturur iseniz; iktisat politikasının bir bacağını eksik bırakmış olursunuz. Kimi, 'kifayetsiz muhteris' ekonomistler, 'neoliberal zehirleme'yle direkt kontrol politikalarının sadece komünist ülkelerde uygulandığını iddia ederek, 1990'lardan bu yana Türkiye'nin elini-kolunu pek çok kez bağladılar. Oysa, direkt kontrol politikaları, başta dış ticaret olmak üzere, hala dünya ekonomisinde popüler bir başlıktır; ABD'nin Çin ve AB ürünlerine ekstra gümrük vergisi koyması gibi.
Fiyat istikrarına yönelik direkt kontrol politikalarında ise, kapitalist ülkelerde dahi, 1960 ve 70'li yıllarda 'narh fiyatı' denenmiş; hükümetler pek çok malın fiyatını kendisi belirlemeye kalkmış ve karaborsaya sebep olmuştur. Oysa, günümüzde, hükümetler fiyat regülasyonunu, bilhassa tarım ve gıda ürünlerinde üreticiden doğrudan tüketiciye ulaşacak mekanizmaları oluşturarak başarmaktadır. Bu nedenle, Türkiye genelinde 'tanzim satış ağı' kurulması önemli ve gerekli bir adımdır. Sadece para ve maliye politikası değil, direkt kontrol politikası da, günümüzde, 'piyasa ekonomisi'ne dayalı sistemin bir parçasıdır. Bunun aksini iddia eden 'kifayetsiz muhteris'le itibar etmeyin.