Düşmanı ‘kendi’ silahıyla vurmak

Dün, Çin'in tarihi 'reform ve dışa açılma politikası' kararının 40. yıldönümüydü. Bu tarihi dönüşümün mimarı Den Şao Ping'le, 18 Aralık 1978'de, ülkenin kalkınma yönünü oluşturacak 'reform ve dışa açılma politikası' başlatıldı. 1750'de dünya GSYH'nın yüzde 32.8'ini, 1830'da yüzde 29.7'sini, 1860'ta yüzde 19.7'sini üreten Çin, 1. ve 2. Sanayi Devrimi'nin 150 yıllık etkisine ayak uyduramayarak, 1900'de dünya ekonomisindeki ağırlığını yüzde 6.2'ye kadar kaybetmişti. Birçok siyasi ve ekonomik krizle boğuşan, Japon istilasına maruz kalan Çin, 1946-1949 sürecindeki 'komünist devrim' ve 1960'lardaki 'kültür devrimi'ne rağmen, 1978'de dünya GSYH'sındaki ağırlığını yüzde 1.8'e kadar kaybetmişti. 'Dışa açılma politikası' da tam o noktada geldi.
Çin, küresel ekonomi-politik alandaki 'düşmanı' 'kapitalizm'i 'kendi' silahı ile vurma kararı aldı. Kapitalizmi 'devlet kapitalizm'i modeli ile vurmaya karar veren Çin, Sovyetler Birliği'nde de geçerli olan tarım komünleri, aşırı merkeziyetçi planlama ile, dış ticaret ve fiyat kontrolleri gibi uygulamaları terk etti. Devlet eliyle, yatırımları finans eden güçlü bir bankacılık sistemi ve dev bir sanayileşme hamlesine geçildi. Salt askeri güce dayalı, halkın sindirildiği bir siyaset yerine, Çin halkının refahına odaklı, piyasa ekonomisi şartlarının gözetildiği yeni bir kalkınma modeline geçildi. 1995'te Çin'in dünya imalat sanayisindeki payı sadece yüzde 5 iken, Batı Avrupa'nın payı yüzde 30'ların, ABD'nin payı yüzde 27 düzeyindeydi. 2019 itibariyle, Çin'in dünya imalat sanayisindeki payı yüzde 25'e dayanırken, payı yüzde 23'e düşmüş bir Batı Avrupa ve yüzde 15'e gerilemiş bir ABD var, artık.
Dünkü '40. yıl' töreninde, Çin'e özgü sosyalizm sistemini iyileştirmeyi ve ulusal yönetişim sistemi ile ülkesinin yeteneğini güçlendirmeyi amaçladığını belirten Başkan Şi, asla hegemonya peşinde olmadıklarını, kalkınma hamlesiyle kimseyi tehdit etmediklerini, dünyanın ve Çin'in kalkınmak için birbirlerine ihtiyaç duyduklarını belirtti. 2019, 'piyasa kapitalizmi'nin simgesi ABD ile, 'devlet kapitalizmi'nin simgesi Çin arasında hayli çetin geçecek.