‘Nakit para’ya küresel savaş

Dünyanın gündemi pek çok insanlık trajedisi, bölgesel ve küresel ekonomipolitik gerginliklerle dopdoluyken, önümüzdeki 10 yıl bireysel yaşamınızın gündemine girecek konuları hatırlatan yazıları da ihmal etmiyoruz. Bunlardan biri de, dünyanın önde gelen kimi ülkelerinin öncülük ettiği 'nakit paraya karşı savaş.' Bu savaşın üç önemli gerekçesi var; birincisi nakit para ulusal ve uluslararası düzeyde organize suç ve terör örgütleriyle mücadeleyi zorlaştırıyor. İkincisi, nakit para karaborsa ve yer altı ekonomisinin faaliyetlerini kolaylaştırıyor. Üçüncüsü, dünyanın en gelişmiş ekonomilerinde bile kayıt dışı ekonomiyi, yani yasal da olsa, vergilendirilmesi istenmeyen ekonomik ve ticari faaliyetleri ve sistem dışında tasarruf tutulabilmesini kolaylaştırıyor.
Ancak, insan hakları için önemli çaba gösteren STK'lar, 'nakit para' kullanımının azaltılmasına yönelik tedbirlerin ekonomik ve toplumsal özgürlükleri azaltması riskinden hayli şikâyetçiler.
Küresel ölçekte, ilginç içerikleri hayli detaylı tablo, grafik ve bilgilerle donatarak paylaşan bir dijital medya kuruluşu olan Visual Capitalist'in derlediği detaylar, 2010-2015 arası nakit olmayan parasal işlem hacminin yüzde 50 artışla 426 milyar dolara ulaştığını gösteriyor.
Peki, 'nakit' hâlâ 'kral' ise, 'kral'ın tahtını ülkeler nasıl sallamaya çalışıyor?
Online bankacılık imkânlarını, akıllı cihazları, mobil ödeme ve şifreleme teknolojilerini yaygınlaştırarak, ülkeler 'nakit para' ihtiyacı ve kullanımını azaltmaya kararlılar.
Bununla birlikte, Avustralya'dan Singapur'a, Venezüella'dan ABD ve Euro Bölgesi'ne ve hatta Hindistan'a, ülkeler yüksek kupürlü ve nominal değerli paralarını hızla tedavülden kaldırmaktalar. Fransa, İsveç ve Yunanistan ise nakit işlemlerinin büyüklüğüne kısıtlama getirdiler ve kırsal bölgelerdeki ATM'lerin sayısını azalttılar. Güney Kore ise, 2020'ye kadar kâğıt paralarını tamamen ortadan kaldırmayı hedefliyor.
Sözün özü, Cumhuriyet'in 100. yılına, Türkiye'de de 'nakit para' kullanımının sınırlandırılacağı düzenlemelerle girme ihtimalini uzak görmeyelim.