Doğu ve Güneydoğu’da hangi aday önde?

Bütün partiler belki nabız yoklaması için anketler yaptırıyor ama sosyolojik araştırma yaptıran partilerin sayısı bir ikiyi geçmez. Çoğu ezberler ve değerler üzerinden siyaset yaptıkları için "evdeki bulgurla" yetinip ya yerinde sayıyor ya da hiç esamileri okunmuyor.
Bu konuda AK Parti'nin kurulduğu günden itibaren ciddi araştırmalar yaptırdığı biliniyor. Büyük ihtimalle son yıllarda da bu çizgi devam ediyor ki, hem gündemi yakalamada hem de siyaset üretmede diğerlerine fark atmayı sürdürüyor.
Bunu şunun için söylüyorum; elimde Hilmi Daşdemir'in başkanı olduğu Optimar Araştırma'nın Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ni kapsayan ve 23 ilde 5014 kişiyle yüz yüze yapılan çok ayrıntılı bir araştırması var. Vatandaşın güncel sorunlarından siyasi tercihlerine, etnik beklentilerinden memnuniyetine geniş bir ölçüm yapılmış ve ortaya çok çarpıcı siyasi ve sosyolojik bir sentez fotoğraf çıkmış...
Bölgenin sosyolojik fotoğrafı büyük oranda Türkiye fotoğrafıyla örtüşüyor. "Etnik köken beyanına göre; aşağıdaki seçeneklerden hangisi sizi en iyi tanımlayan ifadedir" sorusuna verilen cevaplar, iç içe geçen sentez bir toplumu işaret ediyor. Sonuçlar şöyle:
Türk yüzde 55.1, Kürt yüzde 37.7, Arap yüzde 5.2, Zaza yüzde 1.7, diğer yüzde 0.4.
Bölgenin siyasi fotoğrafında ise ağırlıkla iki parti öne çıkıyor: AK Parti ve HDP. Diğer partiler de var ama oranları çok düşük. Bu çelişkinin nedeni, büyük ihtimalle bölgede zayıf kalan partilerin "Türkiye partisi" olmayı başaramamaları...
Bölge halkı da tıpkı Türkiye geneli gibi birinci sorun olarak "ekonomi ve işsizliği" görüyor.
Bu açıdan şu iki soru anlamlı: Bu sorunları kim çözer ve cumhurbaşkanı adayı olarak kimi görmek istersiniz?
Birinci soruya verilen cevaplar şöyle: AK Parti çözer diyenlerin oranı yüzde 30.6. İkinci sırada ana muhalefet partisi CHP değil HDP var; yüzde 23.9. CHP yüzde 9.5'le üçüncü sırada. Sadece bölgede iddialı olacağını söyleyen DEVA Partisi'ni de yazalım, yüzde 0.7...
İkinci soruya verilen cevaplar da şaşırtıcı değil.
Başkan Erdoğan diyenlerin oranı yüzde 30.9, onu Selahattin Demirtaş izliyor; yüzde 25.4.
Diğerleri açık ara gerideler: Onlar arasında da ilk sırada Mansur Yavaş var; yüzde 7. CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Yavaş'ın bile gerisinde, yüzde 4.3. Diğerleri çok daha gerilerde.
Siyasi açıdan şu sorunun cevabı da önemli: "Sizce Kürtler geçmiş yaşanmışlıklar dikkate alındığında geleceği hangi parti ile yürütebilir."
AK Parti yüzde 28.1, HDP yüzde 26.7, CHP yüzde 9.9, MHP yüzde 2.0, İyi Parti yüzde 2.0... Diğerleri 1'in altında.
Son dönemde aile yasası nedeniyle siyasetin gündeminde yoğun tartışılan siyasi partilerin LGBT unsurlarıyla ilişkisi de sorulmuş.
Bu ilişkiyi olumsuz bulanların oranı yüzde 47.7, ne olumlu ne olumsuz diyenlerin oranı yüzde 33.3, olumlu bulanların oranı ise 19...
Biraz da siyaset dışı sorulara verilen cevaplara değinelim. İlgimi çeken sorulardan biri, "Türkiye'de en çok hangi bölgede yaşamak istersiniz?" sorusu.
Yüzde 20.2 ile Ege bölgesi ilk sırada. Onu bir iki puan arayla Akdeniz, Karadeniz, Doğu ve Güneydoğu Anadolu, Marmara ve İç Anadolu izliyor.
Sosyolojideki değişim açısından "Bir aşirete mensup musunuz?" sorusuna verilen cevaplar da çarpıcı: Hayır diyenlerin oranı yüzde 79, evet diyenler yüzde 21.
Bölgenin anadil fotoğrafı da dikkat çekici: Türkçe yüzde 58, Kürtçe yüzde 36, Zazaca yüzde 2, Arapça yüzde 4. Mezheple ilgili rakamlar da şöyle: Hanefi yüzde 40.7, Şafii yüzde 29.7, Türk Alevi yüzde 14.8, Kürt Alevi yüzde 9.7, Arap Alevi yüzde 3.5...