Mars’tan önce Salda Gölü

Bir süre önce NASA'nın açıklamasıyla yeniden gündeme gelen Salda Gölü'ne gittim. Doğası büyüleyiciydi ama o doğayı farklı kılan sadece kumsalının rengi ya da talihsiz Maldivler benzetmesi değildi o kumsalın jeolojik oluşum sürecinin etkileyici ve dünyada tek olmasıydı.
Gölü özel yapan işte buydu.
Bilim insanları o beyaz kumları "stromatolik kayaçları adı verilen yapılar" olarak niteliyor ve bu yapıların "çok dayanıklı bir bakteri türü" tarafından üretildiğini söylüyordu.
İşte bu kayaç yapısı Mars'ta bulunan Jezero Krateri ile jeolojik benzerliklere sahipti. Arabayla göle yaklaşırken yeni düzenlemelerle karşılaşıyoruz. Artık kumların üzerine değil gölün uzağına park ediliyor.
Göle yaklaştıkça sınırları iplerle çevrilmiş öbek öbek çukurlar dikkatimizi çekiyor. Meğer bu çukurlardan killi çamur çekilip götürülüyormuş. O toprakta magnezyum, kükürt olduğu ve cilt hastalıklarına iyi geldiği söyleniyor. Yıllardır da bu yapılıyormuş. Gölün çevresinde birçok insan da yüzlerine sürdükleri çamurla dolaşıyor.
Ama en çok şaşırdığım göldeki insan kalabalığı. SİT alanı olduğu halde yasak konulmamış. İnsanlar gölün sığ olan kısımlarında 100-150 metre yürüyerek gölü hissetmeye çalışıyor.
Göl içindeki bu kalabalık tablo sanıyorum Salda Gölü'nde göreceğimiz son görüntüler olacak. Çünkü artık çok daha sert yasakları geliyor.
Salda Gölü, aslında NASA'nın açıklamasından çok önce çevre nedeniyle Türkiye'nin gündemindeydi. Başkan Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan geçen yıl Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'la gölü bizzat gezmiş ve gölün korunması için her türlü desteği vereceğini söylemişti.
İşte o günlerde alınan kararlar yavaş yavaş hayata geçiriliyor. Kısa süre önce Nazım Planı'nı da onaylayan Bakan Kurum'a bu konuları sordum:
Önce alınan yeni kararlara dikkat çekti:
"Salda Gölü ve çevresinin korunması çalışmaları Bakanlığımızca üst düzeydeki çevre hassasiyetiyle yürütülmektedir. 2019 yılında Salda Gölü ve çevresi Cumhurbaşkanlığı kararıyla Bakanlığımızca 'Özel Çevre Koruma Bölgesi' ilan edildi. Bölgedeki koruma alanı 4.400 hektardan 29.500 hektara yükseltildi."
Sonra da sözü kısa süre önce onaylanan "Salda Gölü Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/25000 ölçekli Nazım İmar Planı"na getirdi ve şunları söyledi:
"Bu plan, artık göl kıyısına turizm faaliyetlerinden kaynaklı otel ve bungalov gibi yapılaşma baskılarını ortadan kaldırıyor ve yeni yapılaşmaya izin vermiyor. Bunun yerine kırsal kalkınmayı, köy pansiyonculuğunu ve kırsal nitelikli ekoturizmi teşvik ediyor."
Anlaşılan önümüzdeki yıl çevre düzenlemesi ve yeni kararların hayata geçirilmesiyle farklı bir Salda göreceğiz.
Çünkü çok ciddi yasaklar geliyor. İşte onlardan birkaçı:
Artık çamur banyosu yapılmayacak.
Sahilden killi çamur ve kum alınmayacak.
Sahile, yiyecek ve içecek maddeleri sokulmayacak,
Beyaz adalara ayakkabı ile girilmeyecek ve yüzmek için göle giriş yasaklanacaktır.
Ama en ilginci sahillere tütün ürünlerinin sokulmaması. Böylece Salda Gölü, Türkiye'de ilk dumansız SİT alanı olacak.
Hıncal Ağabey de (Uluç) dikkat çekti, NASA'nın şu mesajı Salda'yı dünyaya tanıtmak açısından müthiş bir fırsat:
"Mars'ta Jezero Krateri'ne gidemezsiniz ama bir sonraki en güzel şeyi ziyaret edebilirsiniz. Jezero'dan bir dünya uzakta olan Salda Gölü, Mars'taki kuruyan gölün yatağına benzer kimyasal örtüye ve jeolojiye sahip, dünya üzerindeki tek göl."
Son iki yılda yerli turistte ciddi bir patlama oldu. Pandemi olmasaydı yabancılarda da olacaktı. Yine de Turizm Bakanlığı iyi bir tanıtım yapmalı ve geleceğe hazırlanmalı.