Kakao küresel tarım fiyatlarından koptu

Küresel tarım fiyatları, 2024'ün ilk iki ayını adeta iki siyah kuğunun, küresel virüs salgını ile Rusya-Ukrayna Savaşı'nın, sebep olduğu arka arkaya şoklardan arınarak geri bıraktı. 2020'nin yaz başından 2021'in yaz başına 'Kovid-19'la tırmanan, 2021 yılı yaz başında yatay seyreden ve ardından yine küresel virüs salgının yeni dalgası ve sonrasında üstüne gelen Rusya-Ukrayna Savaşı ile 160 puanı zorlayan BM Gıda ve Tarım Teşkilatı (FAO) küresel tarım fiyatları endeksi, bilhassa Türkiye ile BM'nin inisiyatifi ile devreye giren Karadeniz Tahıl Koridoru süreciyle bir yıllık bir sürede bile önemli bir gerileme gösterdi. Sonrasında toparlanan küresel üretim verilerinin de etkisi ile, geçtiğimiz şubat ayı sonunda küresel tarım fiyatları endeksi 117,3 puana kadar gerilemiş durumda.
Endeksin seviyesi, üç yıl sonrasında, küresel tarım fiyatlarının 2021 yılı şubat ayı seviyelerine geri geldiğini gösteriyor. Bu gevşemede tahılların yanı sıra bitkisel yağların fiyatlarındaki gerilemenin şeker, et ve süt ürünleri fiyatlarındaki artışı yeterince dengelemesinin etkisi önemli. Mısır fiyatları Arjantin ve Brezilya'daki yüksek rekolte beklentisinin yanı sıra, Ukrayna'nın ihracat gelirine ihtiyaç duyması nedeniyle hayli rekabetçi bir fiyatla küresel piyasalarda var olma mücadelesine bağlı olarak düşük seyretmekte. Buğdayda ise Rusya'nın pazara büyük miktarda ürünle girme kapasitesi fiyatlar üzerinde baskı oluşturuyor. Arpa ve sorgum fiyatları da bu tabloyu takip ederken, pirinç Endonezya başta olmak üzere, taze ürün ithalatçısı ülkelerden gelen talebin yavaş ilerlemesi ve kimi tedarikçi ülkelerin yeterli ürün kapasitesi nedeniyle şubat ayında da yüzde 1,6 daha geriledi.
Et fiyatları geçen yılın aynı dönemine göre 0,9 puan daha geride olsa da, yılbaşından bu yana yükselmekte. 7 aylık ardı ardına düşüş sonrası, son 2 aylık artışta, kanatlı et fiyatlarındaki artışı büyükbaş hayvan etinin fiyat artışı takip ediyor. El Nino nedeniyle, büyükbaş hayvan üretiminde iddialı ülkelerdeki aşırı yağışların hayvan nakliyatını zorlaştırması ile, ithalat yapan ülkelerden gelen talep baskısı birleşmiş gözüküyor. Büyükbaş hayvan eti fiyatında Avustralya'dan kaynaklanan arz sıkıntıları artış yönünde etkide bulunurken, aynı ülkede küçükbaş hayvan arzındaki olumlu seyir ile birlikte yavaşlayan ithalat talebi, tersine küçükbaş hayvan eti fiyatlarını geriletmiş durumda. Küresel şeker fiyatları ise geçen yılın aynı döneminin yüzde 12,5 yukarıda seyrediyor. Brezilya'dan kaynaklanan arz endişelerinin yanı sıra, Tayland ve Hindistan'dan da kaynaklanan ihracat hacmi sıkıntılarına dair endişeler de bir araya gelmiş durumda.
Eğer, Brezilya'da son dönemde artan yağışlar ile şeker rekoltesi sıçrar ise, küresel şeker fiyatlarında gevşeme beklentisi güçlenmiş olacak. Tüm bu küresel gelişmeler içerisinde en şaşırtıcı olan ise küresel kakao fiyatlarındaki tarihi sıçrama. Kakaonun uluslararası ton fiyatı 10 bin doları geçerek tarihinin en yüksek seviyesine ulaştı. Bu radikal artışta Fildişi Sahilleri ve Gana'nın artan kakao tohumu maliyetlerini yönetememeleri nedeniyle, üretimi ya kısma, ya da tamamıyla durdurma kararlarının yanı sıra, Nijerya'nın da verimlilik kaybı endişelerine dahil olmasının etkili olduğu gözleniyor. Fildişi Sahilleri dünya kakao tedariğinin tek başına yüzde 45'ini karşılamakta. Ayrıca, El Nino nedeniyle gerek yağış, gerekse de kuraklık dengesizlikleriyle nisan ayında gerçekleşecek ara hasadın da sıkıntılı olmasından endişe ediliyor. Kakao fiyatları gelecek ay yeni rekorlara yürüyebilir.