Türkiye artık ‘sadece’ hammadde ihracatçısı değildir

Çarşamba günkü yazımızda, Türkiye için 'temiz ve yeşil ihracat' hamlesinin önemine değinmiştik. Türk ihracatçısının 'temiz ve yeşil enerji dönüşümü'ne odaklanması, çevre odaklı 'sıfır atık' yatırımlarını tamamlaması, küresel tedarik zincirindeki rolünü daha da vazgeçilmez kılacak, perçinleyecek. Bu strateji, doğal olarak Türkiye'nin ihracat hacmini 300 milyar dolar ile yeni bir rekora taşıyacak. 100 trilyon dolarlık bir büyüklüğe yürüyen küresel GSYH'da yüzde 1.5 paya sahip olmamız, Türkiye'nin milli gelirini 1,5 trilyon dolara taşımamız anlamına geliyor. 40 trilyon dolarlık hacime yürümekte olan küresel ticarette yüzde 1.5 paya sahip olmamız ise, Türkiye'nin ihracat hacmini 600 milyar dolara taşıyacak. Yani, kısa sürede ulaşacağımız 300 milyar dolarlık hacmi ikiye katlamış olacağız. 600 milyar dolar çıtasını ise, kg başına ihracat hacmimizi katlayarak yakalayacağız.
Bu ürün ve hizmetlerle kg başına ihracat hacmimizi katlamamız anlamına geliyor. Bu nedenle, Türkiye'nin sadece 'temiz ve yeşil ihracat' hamlesine değil; aynı zamanda, ihraç ettiği ürünlerin ve hizmetlerin katma değerini katlayacak bir üretim teknolojisi dönüşümüne de yoğunlaşması gerekmekte. Türkiye'nin son dönemde altına imza attığı savunma sanayindeki küresel ölçekte ses getiren projeler ve ihracat edilen savunma sanayi ve güvenlik sektörü ürünleri, yerli ve milli otomobil projesi, turizm ve ağırlama endüstrisinde ilk 5 ülke arasında yer alma mücadelemiz, sağlık sektörünün yanı sıra, yüksek öğretimdeki hamleler, Türkiye'nin kg başına ihracat hacmini arttıracak adımlar olarak öne çıkıyor. Bunun yanı sıra, ar-ge ve inovasyon alanında yürütülen özel girişim projeleri, makine endüstrisinden gemi imalatına, metal endüstrisinden ulaştırma endüstrisi araçlarına, madencilik endüstrisinden gıda sektörüne daha yüksek katma değerli ürünlere imza atmamız anlamına geliyor.
Avrupa'nın karşı karşıya kaldığı kuraklık sorunu, Rusya-Ukrayna Savaşı'ndan kaynaklanan ana ve artçı şoklar, Avrupa'nın tarım ve gıda tedariğinde Türkiye'ye yönelme arayışlarını yoğunlaştırmakta. Bu nedenle, tarım ve gıda ürünleri ihracatında da yeni rekorlara imza atmaktayız. İşte tam da bu noktada, tarım ve gıda sektörü ürünlerinde de daha yüksek katma değerli, daha fazla işlenmiş ürünlere yönelik hamleler, Türkiye'nin tarım ve gıda endüstrisinden elde ettiği ihracat hacmini iki katına çıkaracaktır. Kaldı ki, Türkiye'nin tarım ve gıda endüstrisinde yüksek kalitede işlenmiş, yüksek katma değerli ürün ihracatındaki başarıları sadece Avrupa'nın değil, yeni orta sınıfın yükselişine şahit olunan Asya ekonomilerinin de ilgisini çekmekte. Jeopolitik gelişmelerin tarım ve gıda ürünlerine yönelik küresel tedarik sistemi kırılganlıklarını tetiklediği bir dünyada, Türkiye'nin tarıma elverişli topraklarını etkin değerlendirmesi, etkin su yönetimi Türkiye'nin elini güçlendirecektir.
Önümüzdeki dönemin jeopolitik gerginliklerin devamına işaret ettiği bir konjonktürde, Türkiye gibi 'güvenilir liman' tedarikçi bir ülkenin, Avrupa, Asya ve Afrika'nın tarım-gıda, imalat sanayi, enerji gibi ürünler bazında; turizm, ağırlama endüstrisi, sağlık endüstrisi, yüksek öğretim alanı gibi hizmetler sektörü alanında cazibesini yükseltmesi, Türkiye'yi hiç şüphesiz 300 milyar dolardan 600 milyar dolarlık bir ihracat hacmine taşıyacaktır. Küresel ticaretin karşı karşıya olduğu meydan okumalara baktığımızda, jeopolitik tehditler, küresel emtia fiyatlarındaki yüksek dalgalanmalar, kimi ülkelerce önceliklendiren ve 'serbest ve adil küresel ticareti'i tehdit eden 'devlet kapitalizmi' odaklı yaklaşımlar, bir sonraki yazımızın konusu olacak 'jeoekonomi', yani küresel ekonomideki zafiyetlerin 'silah'a dönüştürülmesine yönelik eğilimler, dünyanın önde gelen ekonomilerinin, önde gelen ülkelerin başkentlerinin tümünün gündeminde yer almakta. Türkiye, küresel tedarik zincirindeki 'güvenilir liman' ülke konumunu perçinleyecek adımları, 'sürdürülebilir ihracat'a dayalı büyüme ve kalkınma hamlesini önceliklendirmeye devam edecek.