Türkiye’den ‘küresel enflasyon’u düşürücü katkı

Türkiye'nin, Birleşmiş Milletler'in küresel tahıl krizi sorununu çözmek amacıyla ortaya koyduğu çabalara tarihe not düşülen katkısı, iki savaşan ülkeyi bir araya getirme başarısı gösteren Türkiye'nin arabuluculuk başarısı, küresel tahıl piyasasına da anında yansıdı. Daha 2-2,5 ay önce, mayıs ayı sonunda, ülkelerin kendini koruma içgüdüsüne dayalı kararlarıyla, Hindistan'ın buğday ihracatını yasaklama kararı ile tarihi rekor kıran tahıl fiyatları, haziran ayından itibaren Türkiye'nin Rusya ve Ukrayna arasındaki müzakerelerin hızlanması yönelik mücadelesi ve umut ışığının artması ile zaten gevşemeye başlamıştı. Bugün, Türkiye'nin tarihi diplomasi başarısı ile Karadeniz'de gemilerin sevkiyatının başlaması, küresel tahıl fiyatlarındaki düşüşü daha da hızlandırmış durumda.
Türkiye, böylece küresel enflasyonu besleyen küresel tarım ve gıda fiyatlarında gevşemeyi hızlandıracak bir süreci de olumlu yönde tetiklemiş durumda. Anadolu Ajansı'nın derlediği bilgiler ve Ulusal Hububat Konseyi Yönetim Kurulu Başkanı Özkan Taşpınar'ın açıklamaları, tahıl fiyatlarından sonra, gübre fiyatlarının da düşeceğine işaret ediyor. Çünkü, Rusya, müzakerelerde anlaşmaya sadece tahıl değil, gübre ihracatının da dahil edilmesini talep etmişti. Bu noktaya hiç kolay gelinmedi, kuşkusuz. Rusya-Ukrayna Savaşı'nın, lojistikte aksamaya, gıda tedarik zincirinde sıkıntılara, limanların ve kritik önemdeki ticari işletmelerin kapanmasına yol açtığını dönemde, rekor kıran tahıl fiyatları şubat ayı ile haziran ayı arasında küresel piyasaları kasıp kavurmuştu. Taşpınar'ın altını önemle çizdiği bir detay olarak, Rusya ve Ukrayna dünyada arpa ihracatının yüzde 27-30'unu, buğday ihracatının yüzde 30-34'ünü, mısır ihracatının yüzde 17- 20'sini kontrol ediyor.
Dünyanın bir numaralı gündem maddelerinden birisi haline gelen küresel gıda arz güvenliği krizi, BM ve Türkiye'nin yoğun diplomatik çabalarıyla, şu an için tedirgin edici yönünü bir ölçüde kaybetmiş gözüküyor. Sağlanan dörtlü mutabakat ile, tahıl ve benzeri ürünlerin Ukrayna'ya ait 3 liman üzerinden emniyetli bir şekilde dünya pazarlarına nakli garanti altına alınmış durumda. İstanbul'da anlaşmanın taraflarıyla yük kontrolü yapılacak ilk gemi ise 2 gün önce yola çıktı. Tahıl koridoru anlaşması kapsamında ilk geminin de yola çıkmasıyla tahıl fiyatlarındaki düşüş de hızlanmış durumda. Konsey Başkanı Taşpınar'ın Anadolu Ajansı ile paylaştığı veriler, ekmeklik buğdayın ton fiyatının 358 dolar civarına, arpanın ton fiyatının 318 dolara gerilediğini gösteriyor. Tahıl yüklü gemiler, başta Orta Doğu ve Afrika, hedef pazarlara ulaştıkça fiyatlardaki düşüş eğiliminin devam edeceği tahmin ediliyor.
Taşpınar, tahıl üretiminde önemli bir girdi olan gübre fiyatlarında da gerileme olacağını öngördüklerinin altını çizmekte. Taşpınar, ülkede bu sezonda iç tüketim ihtiyacını karşılayacak düzeyde, yaklaşık 20 milyon ton buğday üretiminin gerçekleşeceğinin tahmin edildiğini de hatırlatıyor ki, bu konjonktürde Türkiye için önemli bir avantajdan bahsediyoruz. Tahıl üreticisi ve ihracatçısı ülkeler de, tahıl krizinin sona erdiğine kesin kanaat getirerek, tahıl ihracat yasağını yumuşatırlar ise, bu yeni durum hiş kuşkusuz küresel tahıl fiyatlarında ek bir gevşemeyi de beraberinde getirecektir.