NATO Zirvesi öncesinde Libya çıkarması

Türkiye kritik NATO Zirvesi'nin hemen öncesinde Libya'ya devasa bir çıkarma yaptı. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu başkanlığındaki heyetin bu ziyareti sıradan bir ziyaret değil. Gerçi Libya ile bu tür geniş kapsamlı görüşmeler zaten uzun süredir yapılıyor. Birçok alanda Türkiye ile Libya arasında işbirliği yapılıyor. Ancak bu sefer böylesi bir kadronun tam da NATO zirvesi öncesi gitmesi tabii ki başka anlamlar da içeriyor.
Amerika'nın Türkiye'ye dair tavrını aramızda sanırım onaylayan yoktur. Fakat bir şekilde iki taraf da ilişkiler bütünüyle düzelmese bile daha kötüye gitmesini önlemenin peşinde.
İşte bu noktada Türkiye için önemli bir kozdan bahsedilebilir. O da Türkiye'nin gücünden ve bu güce dayalı olarak son dönemde geliştirdiği aktif bir dış politika ve güvenlik perspektifinden geliyor. Amerika şayet bu resme mantıklı biçimde bakabilecek olursa Türkiye'nin bölge dengeleri için bugünlerde oynadığı rolün çok daha önemli olduğunu görecektir.
Biden geldiği günden beri konuşmaktan başka pek bir iş yapmadı. Yapılan değerlendirmelerde zaten en büyük başarısı olarak da bu görülüyor. Amerikalılar sanırım başkanlarından beklentiyi küçük tutuyor. Büyük hatalar yapmaması bile başlı başına bir değer olarak görülüyor. Son sekiz yılın ardından bu durum çok da şaşırtıcı değil.
Ancak sorun şu ki, Biden söylediklerini yapabilecek konumda da görünmüyor. Bunların en başında da "Amerika'nın geri dönüşü" iddiası bulunuyor. Evet, Amerika dünyaya döneceğini iddia ediyor fakat bunun nasıl olacağını bilen yok. Son sekiz yılın içinde öylesine değişimler yaşandı ki, nereden başlayacağına karar vermek bile başlı başına sorun.
Dönüş her nereden ve her ne şekilde başlayacak olursa olsun bunun doğrudan Amerikan müdahaleleriyle olmayacağını tahmin edebiliriz. Ayrıca Türkiye'nin yakın çevresinde Libya'dan Afganistan'a kadar en etkin aktörlerden biri olduğunu da biliyoruz. Bu nedenle Amerika'nın Türkiye söz konusu olduğunda çok daha dikkatli davranmaya ihtiyacı var. Libya'da Rusya ile çalışabileceğini pek sanmıyoruz. Afganistan'dan çekilmede sorun yaşayacağını düşünüyoruz. İşte tüm bu alanlarda Türkiye oldukça önemli bir partner olarak ortaya çıkıyor.
Eğer Amerika'nın Çin gibi veya Rusya gibi dengelenmesi gereken gerçek gündemleri varsa Libya'dan Afganistan'a kadar olan coğrafyada güvenilir ve güçlü ortaklara ihtiyacı olacak. Ben bu coğrafyada Türkiye'den daha güvenilir veya daha güçlü bir alternatif göremiyorum.
Amerikalılar bunu ne kadar görür veya kabullenir bilemiyoruz. Ama aklı başında hiçbir Amerikan hükümetinin Türkiye'yi daha fazla kendinden uzaklaştırmasının bir anlamı yok. Çünkü bunu her yaptığında Türkiye belki sıkıntı çekti ama kendi çözümlerini üretmeyi de bildi. Belki şimdi Amerikalılar rasyonel bir zemine gelip iki müttefik gibi mantıklı bir pazarlığa oturmayı becerebilir. O zaman her şey düzelmese de ilişkiler bu kronik krizli havadan çıkabilir.