Safiye’nin ve Türk musikisinin macerası

Türkiye'de tarihin sevilmesinde önemli katkıları olan Murat Bardakçı ardı ardına önemli eserler yayınlıyor. Son kitabı ise Türk müziğinin en güçlü seslerinden Safiye Aylâ'yı ve tutmayan musiki devrimini anlattığı "Safiye" isimli eseri oldu.
Türk müziğinin en önemli isimlerinden olmasına rağmen doğum tarihi bile tam olarak bilinmeyen Safiye Aylâ'nın hayatını yazmak sadece bir biyografi kaleme almak değildi.
Bu yüzden Bardakçı, Safiye Aylâ'nın hayatını anlatırken aynı zamanda Türkiye'nin iki farklı döneminin; imparatorluğun son, Cumhuriyet'in de ilk yıllarının musiki ve kültür hayatı ile o dönemlerde yaşanan sosyal çalkantıların resmigeçidini de ortaya çıkarmış. Safiye Aylâ'nın biyografisini yazarken, o günlerin kültür politikaları ile İstanbul'un eğlence hayatı da anlatılmış.
Eser geniş bir araştırma sonucu ortaya çıkmış. Bardakçı'nın kendisinde bulunan Safiye Aylâ ile Şerif Muhiddin Targan'ın özel evrakı ve ses kayıtları eserin temelini teşkil etmiş.
Bardakçı ayrıca Cumhurbaşkanlığı Arşivi, Başbakanlık Osmanlı Arşivi ve Başbakanlık Cumhuriyet Arşivi ile binlerce gazete ve dergiyi taramış.
Bardakçı, Safiye Ayla'nın hayatı dört dönem halinde incelemiş:
1. Henüz yeni tanınmaya başladığı gençlik senelerinin Muganniye Safiye Hanım'ı.
2. İstanbul'un musikili mekânlarındaki icraları ve art arda çıkarttığı plâklar vasıtası ile ismini duyuran şöhretin zirvesinde Safiye Aylâ.
3. Peygamberimizin soyundan gelen Şerif Muhiddin Targan ile evlenmesinden sonra artık sadece radyoda okuyan ama her sene profesyonel şekilde organize edilmiş birkaç konser veren ciddî bir sanatçı ve saygın bir ailenin mensubu Safiye Aylâ Targan.
4. Şerif Muhiddin'in 1967'de vefatından sonra evlenmeden önceki senelerinde olduğu kadar yoğun olmasa bile profesyonel musiki hayatına dönen, hattâ mini şort giyerek konserler veren ama ciddî konserleri de ihmal etmeyen, gazete sayfalarında sık sık genç nişanlısı ile görünen, uçarı bir genç kız havalarındaki Safiye Aylâ.
Kitabın Safiye Aylâ'nın hayatı kadar önemli bir kısmı da Cumhuriyet döneminde yapılmaya çalışılan musiki devrimi ve alaturka musiki yasağı ile ilgili bölüm. Kitapta Safiye Aylâ'nın hayatı anlatılırken "İnkılâbı böyle yaptık!" başlığıyla anahatlarıyla anlatılan hadiselerin genişletilmiş şekli eserin ilaveler kısmında "Alaturka Musiki Yasağının Kısa Tarihçesi" başlığıyla verilmiş. Musiki inkılâbı ve kültür farklılaşması günlerinde yaşananlar geniş olarak anlatılmış. Eserde Nâzım Hikmet ve Mehmed Âkif hakkında da belgeler yer alıyor.
Murat Bardakçı'nın Türk müziğinin en önemli isimlerinden Safiye Aylâ'nın hayatını ve musikimizin Cumhuriyet dönemi macerasını büyük bir araştırma sonucu akıcı bir üslupla ortaya koyduğu eserini Türk Musikisi ve Cumhuriyet dönemi tarihiyle ilgili olan herkese tavsiye ediyoruz.