İttifaktan kim daha çok zarar görür?

Yerel seçimlere 7 ay kala muhalefet "ittifaktan kim daha çok zarar gördü" tartışmasına devam ediyor. Mayıs 2023 yenilgisinin etraflıca muhasebesi yapılmasının yeni ittifak modeli açısından faydalı olacağı söylenebilir. Ancak CHP çevrelerindeki yorumcuların 6'lı masadaki sağ partilere yaptığı suçlamalar ve bu partilerin temsilcilerinin ittifak değerlendirmeleri olumlu bir muhasebeden çok farklı bir düzlemde gerçekleşiyor. Bu tartışma, muhalefet partilerinin yüzde 50+1'e ulaşmak için yöneldiği, ideolojik olmayan seçmen gruplarını kendilerinden daha fazla uzaklaştıracakları bir seyir takip ediyor. CHP'nin genel başkanlık değişimi türbülansı bu tartışmayı beslerken 6'lı masanın sağ partilerinin yeni bir yol arayışında olduğu görülüyor. İyi Parti'nin arayışını yarın kamuoyu ile paylaşması beklenirken DEVA, GP ve SP fırsatçılık eleştirisine cevap yetiştirmekle meşgul. Savunmadan politika önerisine geçecek durumda değiller. Daha önemlisi, CHP Genel Başkanı Kılıçdaroğlu'nu 28 Mayıs ikinci tur seçimlerinde destekleyen Zafer Partisi Genel Başkanı Özdağ başta CHP olmak üzere muhalefet bloğunun tüm partilerini teker teker eleştiren açıklamalar yapıyor. "Oy vermediniz, tek başına kazanamazsınız, vefasızlık, dar ideolojik bakış, gizli protokol ve milliyetçilik" polemikleri üzerinden muhalefetin ittifakını mümkün kılan dinamikler teker teker zayıflatılıyor. Böylece CHP ile ittifak yapmanın CHP dahil tüm masa ve sofra ortaklarına kaybettirdiği algısı muhalefetin kendi propagandası ile büyüyor. Bu durum Cumhurbaşkanı Erdoğan'a "Seçimlerden bu yana her gün, ülkemizin nasıl büyük bir uçurum kenarından döndüğünü bize hatırlatıyor... Masanın altına sayısız ihaneti, kirli pazarlığı saklamışlar. Pandora'nın kutusu açıldıkça siyasi ahlak dersi verenlerin gerçek yüzü ortaya çıkıyor. Yüzde 1 oyu olmayanlara 38 milletvekilliği kaptıran CHP'nin terör örgütlerine neler vaat ettiğini düşünmek bile istemiyorum" deme fırsatı tanıyor.

***

Peki muhalefet bloğu neden kendisini yıpratacak bu denli derin bir tartışma çukuruna girdi? Elbette büyük iddialarla girilen mayıs seçimlerinin kaybedilmesi ve bunun CHP ile İyi Parti'de ürettiği hayal kırıklığı asıl sebep. Kılıçdaroğlu'nun adaylığını dayatması ve Akşener'in masadan kalkması partilerin karşılıklı suçlamalara haklılık payı veriyor. Muhalefetin seçim yenilgisinin sorumluluğuna dair çekişmesinin en zorlu kısmı bence 14 Mayıs'tan sonraki kısmı. Muhalefetin mevcut krizindeki etkisi yeteri kadar konuşulmamış bir ikinci tur etkisi var. Özdağ'ın Kılıçdaroğlu'nun topladığı ittifakın parçalarına yönettiği eleştiriler fark edilenden daha etkili. Neticede ikinci turda desteği alınan bir partinin eleştirileri muhalefetin iç özeleştirileri olarak görülebilir. Ancak bu ikinci turdaki destekçi 6'lı masa partilerinin içselleştiremediği bir müttefikti.

***

Muhalefet bloğunun temel sorunu CHP'nin etkin liderlik yapamamasıdır. Liderlik etmenin maliyetini üstlenmek istemesidir. Kılıçdaroğlu'nun CHP'yi dönüştürme çabasının teşkilat, taban ve yorumcuları tarafından "sağcılaşma" ve "laiklikten ödün vermek" şeklinde mahkûm edilerek sahiplenilmemesidir. Sağ partilerle yapılan pazarlığın adaletsizliğine inanılmasıdır. Halbuki CHP ile ittifak yapmak İyi Parti, YSP-HDP, DEVA, SP ve GP için zor bir tercihti. Bu partilerin hepsi CHP ile ittifak yaparak seçmen bazında kaybetti. İttifak mekanizması böyle çalışır. Partilerin bütün oyları ortak adaya gitmez. Millet İttifakı bileşenleri, Cumhur İttifakı'nın bildiği bu basit gerçeği görmek istemiyor. Şimdi yerel seçimlerine giderken CHP dışındaki muhalefet partilerini kritik bir tercih bekliyor. Bir yandan, CHP ile ittifaka yeniden mecbur edilmek için eleştirilecekler. Diğer yandan il bazlı da olsa çetin pazarlıklar yürütecekler. Kendi adayları ile seçime girmemek partileri hırpalıyor. Mart yerel seçimlerinde de kendi adaylarını çıkarmamak YSP, İyi Parti, DEVA, GP ve SP için ciddi bir meydan okuma olur. Muhalefetin darmadağın halini çok iyi okuyan Erdoğan, AK Parti'nin 22. Yılı kutlamasında seçmene şu çağrıyı yaptı: "85 milyonun tamamına saygı duyan hesap veren cesaretle hesap sorabileceğiniz bir parti ve ittifak arıyorsanız gelin siz de AK Parti ve Cumhur İttifakı'na katılın."