Başkan Erdoğan Rusya'da! Putin ile kritik zirve! Görüşme sonrası iki ülkeden ortak bildiri
Son dakika haberine göre Başkan Recep Tayyip Erdoğan Soçi'ye yaptığı günübirlik çalışma ziyareti kapsamında Rusya Devlet Başkanı Putin ile bir araya geldi. Başkan Erdoğan, "Suriye'deki gelişmeleri bu vesileyle özellikle ele almamız inanıyorum ki bölgeye ayrıca rahatlama getirecektir." mesajını verdi. Putin ise, 'Avrupa Erdoğan'a minnettar olmalı' dedi. " ifadelerini kullandı. Başkan Erdoğan ve Putin'in görüşmesi sonrası yapılan ortak basın açıklamasında, "Suriye’de tüm terör örgütlerine karşı mücadelede dayanışma ve eşgüdüm içinde hareket etme kararlılıkları teyit edildi" denildi. Öte yandan Terör ve Güvenlik Uzmanı Abdullah Ağar ve Hava Kuvvetleri Eski İstihbarat Daire Başkanı Gürsel Tokmakoğlu, A Haber canlı yayınında konu ile ilgili değerlendirmelerde bulundu.
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Rusya'nın Soçi kentinde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile görüştü. İki liderin Soçi'deki görüşmesi 4 saat sürdü.
İKİ ÜLKEDEN ORTAK BASIN AÇIKLAMASI
"Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin 5 Ağustos 2022 tarihinde Rusya'nın Soçi kentinde bir araya gelmişlerdir.
İki lider, Türkiye-Rusya ilişkilerinin, mevcut bölgesel ve küresel tüm sınamalara rağmen, karşılıklı saygı ve mütekabil çıkarların tanınması temelinde ve uluslararası yükümlülüklerle uyumlu olarak ilerletilmesi yönündeki ortak iradelerini teyit etmişlerdir.
Bu anlayış çerçevesinde Türkiye-Rusya ikili ilişkilerinin gündeminde yer alan konular üzerinde kapsamlı istişarelerde bulunan Liderler; iki ülke arasındaki ticaret hacminin tespit edilen hedefler doğrultusunda ve dengeli bir temelde artırılması; ekonomi ve enerji alanlarında iki ülkenin birbirlerinden beklentilerinin mütekabiliyet çerçevesinde karşılanması; ulaştırma, ticaret, tarım, sanayi, finans, turizm ve inşaat gibi sektörlerde uzun süredir iki ülke gündeminde bulunan konularda işbirliğinin güçlendirilmesi yönünde somut adımlar atılması üzerinde mutabık kalmışlardır.
Bölgesel konular bağlamında, Liderler, Türkiye ile Rusya arasında var olan samimi, açık sözlü ve güvene dayalı ilişkilerin bölgesel ve uluslararası istikrarın tesisi açısından taşıdığı kilit öneme işaret etmişledir.
İki lider bu çerçevede, Ukrayna limanlarından tahıl ve gıda ürünlerinin emniyetli taşınmasına yönelik İstanbul Mutabakatına varılmasında iki ülke arasındaki yapıcı ilişkilerin rol oynadığını teyit etmişlerdir.
İki lider, Rusya'nın tahıl, gübre ve gübre üretimi için gerekli hammaddenin kesintisiz ihracı dahil, İstanbul mutabakatının lafzı ve ruhuna uygun şekilde tam olarak uygulanması lazım geldiğinin altını çizmişlerdir.
Suriye'deki son gelişmeler üzerinde durulan görüşmede Liderler, ülkede kalıcı çözüme ulaşılması için siyasi sürecin ilerletilmesine atfettikleri önemin altını çizmişlerdir. Liderler, Suriye'nin siyasi birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunmasına atfettikleri öneme işaretle, Suriye'de tüm terör örgütlerine karşı mücadelede dayanışma ve eşgüdüm içinde hareket etme kararlılıklarını teyit etmişlerdir.
İki lider, Libya'nın egemenliğine, toprak bütünlüğüne ve ulusal birliğine olan güçlü bağlılıklarını vurgulamışlardır. Libyalılar arasında mümkün olan en geniş mutabakat temelinde serbest, adil ve muteber seçimlerin düzenlenmesinin önemini vurgulamış ve BM himayesinde yürütülen Libya liderliğindeki ve Libya sahipliğindeki siyasi sürece desteklerini yinelemişlerdir.
Liderler, Türkiye-Rusya Yüksek Düzeyli İşbirliği Konseyi'nin müteakip toplantısının Türkiye'de gerçekleştirilmesi üzerinde mutabık kalmışlardır."
BAŞKAN ERDOĞAN'DAN SURİYE VE AKKUYU MESAJI
Görüşmenin basına açık bölümünde konuşan Başkan Erdoğan, Putin'e teşekkür ederek Tahran ziyaretinin ardından 17 gün aradan sonra tekrar bir araya gelişleri sebebiyle memnuniyetini ifade etti.
Her iki ülke heyetinin Türkiye'de yaptığı görüşmelerin de verimli geçtiğini bildiren Erdoğan, "Siyasi, ekonomik ve ticari alanlarda birçok konuları ele aldılar ve şimdi de bizim bu konulardan sonra buna bir adeta nokta koymamız inanıyorum ki Türkiye-Rusya ilişkilerinde çok farklı bir sayfayı da açacaktır. Gerek enerjide gerek Karadeniz hattının tarımda, tahılda buradan atılan adımlar, turizmde yapılan görüşmeler, ulaşımla ilgili olarak atılan adımlar ki bütün bunlarla beraber bölgedeki bazı adımların atılması, bunlar gerek heyetlerimizin yaptığı ama bizim de bugün başa baş ikili bu görüşmeyi yapmak suretiyle Türkiye ve Rusya'nın bölgede oynadığı rolü ortaya koyması bakımından çok önemli." ifadelerini kullandı.
Başkan Erdoğan, konuşmasında şunları kaydetti:
"Suriye'deki gelişmeleri bu vesileyle özellikle ele almamız inanıyorum ki bölgeye ayrıca rahatlama getirecektir. Terörle mücadelede dayanışmamız büyük önem arz ediyor ve bu konuyla ilgili olarak da atacağımız adımlar, yapacağımız görüşmelerle inanıyorum ki bir güç kazanacaktır. Yine bugün tabii dünyanın gözü Soçi'de. 'Acaba Soçi'de ne görüştüler, ne yaptılar?' Burayı takip ediyorlar. Bizim de yapacağımız bu görüşmelerden sonra da bunlara verilecek olan cevaplar onları belli istikamette yönlendirecektir.
Sizin de ifade ettiğiniz gibi Akkuyu konusu büyük önem arz ediyor. Enerji alanında Akkuyu konusunu bugün sizlerle bir noktaya getirmemiz onu belli bir yerde gerçekten değerlendirerek, karara bağlanmamız Akkuyu'daki süreci ertelemeye fırsat vermeyecektir. Çünkü belirlenen takvimin işlemesi ve Akkuyu'nun belirlenen zamanda bitirilmesi çok çok büyük önem arz ediyor. Zira Türkiye'nin enerji temininde yüzde 10 enerji potansiyelini Akkuyu Enerji Santrali halledecek ve bu konuyla ilgili olarak da etraflıca bir görüşme yapmamızın faydalı olacağına inanıyorum. Ben de bugün böyle bir fırsatı bulduğumuz için memnuniyetimi özellikle ifade etmek istiyorum."
PUTİN: AVRUPA ERDOĞAN'A MİNNETTAR OLMALI
Birleşmiş Milletler (BM) ve Türkiye'nin aracılığı sayesinde Ukrayna tahıllarının Karadeniz limanlarından sevkiyatını başlatmak konusunda başarılar elde edildiğini ifade eden Putin, katkılarından ötürü Başkan Erdoğan'a teşekkür etti.
Rusya Devlet Başkanı Putin, açıklamasına şu şekilde devam etti:
"Rus gıda ürünleri, Rus gübresi bu şekilde dünyaya açılmış oldu. Özelikle gelişmekte olan ülkeler için bu son derece hassas bir mesele, ciddi problemlerle karşı karşıya gelebilirler gıda krizi yüzünden. Tabi ki bütün bu ülkeler bu aldığınız kararları önemsiyorlar, yani sizin kişisel katkılarınız sayesinde mümkün olabildi bütün bunlar. Ve dediğim gibi, umarım bugün ilgili mutabakat zaptını imzalayabileceğiz ticari ve ekonomik ilişkilerimizin geliştirilmesiyle ilgilidir. Dediğim bu heyetlerimizin Türkiye'de sağlamış oldukları uzlaşılar sayesinde böyle bir mutabakat zaptını imzalama şansımız, fırsatımız oldu."
Suriye krizi başta olmak üzere bölgedeki güvenlik konularını da ele alma fırsatını bulacaklarını belirten Putin, "Türkiye ve Rusya oradaki durumun normalleşmesine ciddi katkı sağlıyor. Elbette bu konuyu da ele alacağız" ifadesini kullandı.
UZMAN İSİMLER A HABER'DE DEĞERLENDİRDİ
Terör ve Güvenlik Uzmanı Abdullah Ağar: Bence savaşın üretmiş olduğu gerginliklerle birlikte son derece önemli bir zirve. Sadece Ukrayna savaşının değil Balkanlar'da Sırbistan ile Kosova arasında yaşanan gerginlik, bir diğer tarafıyla Tayvan'da ABD ile Çin arasında yaşanan gerginlikler bir diğer tarafıyla da aramızdaki ilişkiler, ilişkilerin üretmiş olduğu sorunlar bunların çözülmesi gerekiyor.
Önümüzdeki dönemde yapılacak iş birlikleri ve iş birliklerinde yaşayabileceğimiz sorunlar. Son derece önemli bir evrim içerisindeyiz. Suriye harekatı en önemli konulardan bir tanesi. Bir diğer tarafıyla Karabağ meselesi bir anda ısındı. Böyle bir boyut var. Bununla birlikte öte tarafıyla da enerji. Bir SİHA meselesi gündeme geldi biliyorsunuz. Bunların hepsi kendi içerisinde son derece önemli can alıcı konular.
KRİTİK BİR EVRE
Bütün bunları yaparken iş birlikleri gelişirken bir diğer tarafıyla da Sayın Çavuşoğlu'nun Blinken ile yapmış olduğu bir görüşme var. Türkiye Rusya ile bir takım angajmanlar geliştiriyor bir diğer tarafıyla da Atlantik'in bununla ilgili bir takım hassasiyetleri var bu hassasiyetleri görüşmelerde veya görüşme öncesinde bir şekilde farklı metodlarla dile getiriyor. Son derece kritik bir evre. Hele ki Suriye'ye yapılacak bir harekat bunu son derece önemsiyorum. Bölge jeopolitiğiyle ilgili bir konu ve aramızdaki güvenin tesisi ve gelecek inşasındaki en önemli parametrelerden bir tanesi. Hem Karabağ'da hem de Suriye'de güvenlik açısından son derece önemli bir fotoğraf var. Türkiye üzerinden özellikle Balkanlar'a Doğu Avrupa'ya gaz sevkiyatı bu o coğrafyanın istilacısından son derece kritik bir faaliyet. Rusya enerji silahını kullanarak karşı karşıya kalmış olduğu yaptırımları bir şekilde darbelemek adına gevşetmek adına delmek adına çok önemli bir argüman olarak kullandığını görüyoruz. Hem havucu hem sopayı gösteriyor.
Hava Kuvvetleri Eski İstihbarat Daire Başkanı Gürsel Tokmakoğlu: Bu zirve Tahran'da yapılan 3'lü zirvenin hemen akabinde açıklandı ama 2 ülkeyi özellikle Rusya ve Türkiye'nin hem bölgesel hem küresel vaziyeti ve burada gösterebileceği performansı göstermesi açısından önem arz ediyor.
SURİYE'YE HAREKAT SİNYALİ Mİ?
Özellikle Sayın Putin'in burada Türkiye'nin normalleşmeye olan ciddi katkısını vurgulaması ilk planda yapılacak harekata yeşil ışık manası taşıyor. Bunu işaret edebilir. Ama diğer tarafta Suriye'de dengelerin değiştirilmesiyle ilgili başka güçlerin alanı doldurması ve bununla ilgili yeni bir durumun ortaya çıkması ki bu sadece ve sadece Türkiye'nin yapacağı harekatla ilgili olmanın ötesinde Suriye'nin bütünüyle normalleşmesi perspektifine oturularak ifade ediliyor.
"SADECE AVRUPA DEĞİL DÜNYA MİNNETTAR KALMALI"
Emekli Büyükelçi Uluç Özülker: Ekonomik açıdan Türk – Rus ilişkilerinin yeni bir ivme kazanacağını ve Türkiye'nin de bundan ciddi kazanç sağlayacağını düşünmek lazım.
ANKASAM Başkanı Prof. Dr. Mehmet Seyfettin Erol: Sadece Avrupa değil dünya minnettar kalmalı Türkiye'ye. Bugün Türkiye'nin oynamış olduğu role baktığımızda açıkçası bu hem enerji güvenliği boyutuyla olduğu kadar gıda güvenliği boyutuyla da ön plana çıkan bir önem arz ediyor.
BAŞKAN ERDOĞAN RUSYA'YA GELDİ
Başkan Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in daveti üzerine "TC-TUR" uçağı ile saat 14.25'te Rusya'nın Soçi kentine geldi.
Başkan Erdoğan'ı Soçi Uluslararası Havalimanı'nda Krasnador Bölge İdaresi Başkan Yardımcısı Aleksandr Ruppel, Soçi Belediye Başkanı Aleksey Kopaygorodskiy, Rusya Devlet Protokolü Genel Müdür Yardımcısı Aleksandr Prusov, Türkiye'nin Moskova Büyükelçisi Mehmet Samsar, Novorossisk Başkonsolosu Fırat Bayar ve diğer yetkililer karşıladı.
Başkan Erdoğan ile Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, Ticaret Bakanı Mehmet Muş, Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı Hakan Fidan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve Savunma Sanayii Başkanı İsmail Demir de Soçi'ye geldi.
KREMLIN'DEN FLAŞ AÇIKLAMA
Kritik görüşme hakkında açıklama yapan Kremlin, "Bugünkü görüşmede Suriye konusu ele alınacak, Türkiye'nin güvenlik endişelerini dikkate alıyoruz." ifadelerine yer verdi.
SOÇİ'DEKİ 5'İNCİ BULUŞMA
İki liderin son Soçi görüşmesi 29 Eylül 2021'de gerçekleşmiş ve bu zirveden nükleer enerji, Suriye'deki radikal unsurların temizlenmesi, uzay çalışmaları ve hava unsurları başta olmak üzere savunma sanayii işbirlikleri gibi konularda önemli kararlar çıkmıştı. Başkan Erdoğan daha önce 3 Mayıs 2017'de Putin'in daveti üzerine Rusya'nın Soçi kentine gitmişti. İki lider 17 Eylül 2018'de de Soçi'de görüşmüştü. Türkiye, 9 Ekim 2019'da Barış Pınarı Harekâtı'nı başlattı. 18 Ekim'de sonlanan harekâtla Türk Silahlı Kuvvetleri, Rasulayn ve Tel Abyad'ı terör örgütlerinden temizledi. Harekâttan kısa bir süre sonra, 22 Ekim 2019'da Başkan Erdoğan ve Putin'in Soçi'de görüşmesinin ardından 10 maddelik Soçi Mutabakatı açıklanmıştı.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, "Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Sayın Vladimir Putin'in daveti üzerine, 5 Ağustos 2022 tarihinde Soçi'ye günübirlik bir çalışma ziyareti gerçekleştireceklerdir. Sayın Cumhurbaşkanımızın Rus mevkidaşıyla yapacakları görüşmelerde Türkiye-Rusya ikili ilişkilerinin yanı sıra güncel küresel ve bölgesel meseleler hakkında fikir teatisinde bulunulacaktır" denildi.