CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Düşük emekli maaşı bağlanan EYT'liler dikkat! Yüksek emekli aylığı almak için... EYT'de 120 bin dosya incelemede
Binlerce EYT'li bordroda kazançları eksik bildirildiği için düşük aylığa mahkum kaldı. Bugün itibariyle EYT kapsamında 2 milyon kişiye aylık bağlanırken, 120 bin dosya ise inceleniyor. Ücreti eksik bildirilenler hizmet tespit davası açabiliyor. Böylece emekli aylığı artarken, geriye dönük farkı da alabiliyor.
ÜCRET VE BORDRO AYNI OLMALI
Emekli aylıkları prime esas kazançlar üzerinden hesaplanıyor. Emekli aylığının düşük olmaması için alınan ücretle bordronun aynı olması önem taşıyor.
Kazancın yüksek bildirilmesi daha çok prim ödenmesi, daha yüksek emekli aylığına hak kazanılması anlamına geliyor. Primi düşük yatırılanlar düşük emekli aylığına mecbur kalıyor.
Emeklilikte mağdur olmamak için kazancın bordroya tam olarak yansıyıp yansımadığının takip edilmesi büyük önem taşıyor.
SGK, bordro üzerinden prim kaçırılmasını, eksik kazanç bildirilmesini kayıt dışılığın bir alt başlığı olarak tanımlıyor. Ücretin düşük gösterilerek prim kaçırılması, bir ay çalışan bir işçinin bordroda 15 gün çalışılmış gösterilmesi gibi kayıt dışı uygulamalara ceza kesiliyor.
Sosyal Güvenlik Kurumu, kazancı önceki aya göre azalan çalışanlara mesajla uyarıda bulunuyor. İşverenin ücreti eksik bildirmesi durumunda çalışanlar ALO 170, SGK'ya şikayette bulunabilir.
GEÇERSİZ BORDRONUN CEZASI 6707 LİRA
Çalışanın maaşını düşük gösterip eksik prim yatıran, meslek kodunu yanlış giren, asgari ücretli gösterip kalan tutarı elden veren işveren hem ceza hem de tazminat ödemek durumunda kalır.
"Sigortalı işe giriş, ayrılış bildirgesi, aylık prim, hizmet belgesi düzenlenirken çalışanın meslek kodunun yanlış, eksik, hatalı girilmesi" halinde işverene idari para cezası uygulanıyor.
Gerçeğe aykırı meslek kodu düzenleyene 1341 lira, geçersiz bordro düzenleyene 6 bin 707 lira, işe girişi bildirmeyene 26 bin 829 lira, kayıt ibraz etmeyene 161 bin lira ceza kesiliyor. Ayrıca eksik bildirilen primlerin de yatırılması gerekiyor.
BORÇLANMA HESABINA DİKKAT
EYT başvrularında yılı ve primi dolmayanların da başvuruları kabul edilmiyor. SGK'ya olan borçlar yatırılmadığı sürece emeklilik işlemi yapılamıyor. Borç yatırıldıktan sonra aylık bağlanıyor.
Başvurularda yurtdışı, doğum borçlanmasının eksik yapılması, Bağ-Kur tescili gibi sorunlar varsa SGK müdürlüklerine giderek, düzeltilmesi için bizzat uzmanlardan destek almakta yarar bulunuyor.
İşlemleri devam eden ve aylığı bağlanamayan bazı EYT'lilerin de bir bölümünün de farklı kurumlarda hizmetleri bulunuyor. Farklı illerde ve sosyal güvenlik merkezleri arasındaki yazışmalar, dosyaların tespiti nedeniyle de işlemler gecikebiliyor. Dosyalar bulunarak hizmetler birleştiriliyor, yazışmalar, eksikler giderildikten sonra emekli aylığı bağlanıyor. Dosyası ve başvurusuyla ilgili sorun olduğunu düşünülerin SGK müdürlüklerine ihbarda bulunabilir.
18 YAŞIN DOLMASI GEREKİYOR
EYT'de çalışma süresi dolmadıysa da aylık bağlama işlemi tamamlanamıyor. Örneğin, işe 1999 yılında başlayan erkek çalışan emeklilik için gerekli süreyi gelecek yıl doldurabilecek. Uzun vadeli sigortada başlangıç yaşının 18 olduğunu da unutmamak gerekiyor. Bu yaştan önce sigortalı olanların 18 yaşından itibaren hesaplama yapması gerekiyor.
MESLEK KOD DA ÖNEMLİ
Emeklilikte yüksek gelir için bordro kadar mesleki kodların doğru girilmesi de önem taşıyor.
Sigortalı işe giriş, ayrılış bildirgesi, aylık prim ve hizmet belgesi düzenlenirken çalışanın meslek kodunun yanlış, eksik, hatalı girilmesi sosyal güvenlikte hak kaybına yol açıyor. Demir, çelik, döküm, çimento gibi sektörlerdeki fabrikaların çalışanları başta olmak üzere birçok meslek grubu için fiili hizmet süresi zammı bulunuyor.
Yıpranma hakkı olan mesleklerde kodun doğru girilmesi büyük önem taşıyor. Yasa gereği tehlikeli ve ağır işte çalışanlara yıpranma hakkı veriliyor. Ağır mesleklerde çalışanlar için ödenen primler daha fazla kabul ediliyor ve yaş şartında indirim yapılıyor.
Ağır bir meslekte çalışıyorsanız yıpranma payı ile erken emeklilik mümkün olabiliyor. Mesleki kod yüksek maaşı hak eden meslek sahiplerinin asgari ücret üzerinden bildirimini de önlüyor.Hatalı giriş durumunda sigortalı işe giriş ekranında bulunan güncelleme butonu kullanılarak hatalı kod yerine doğru meslek kodu seçilerek güncelleme yapılabiliyor.
