Parlamenter sistem nostaljisi

Üzerinden sadece dört yıl geçmiş bir referandumla Başkanlık Sistemi'ne milletin oyuyla geçildi. Ancak muhalefet partileri ısrarla yine referanduma gidip ülkeyi eski parlamenter sistem yıllarına döndürmek istiyorlar. Normalde yenilikçi olan muhalefet olur ama bizim muhalefet daha nostaljik takılmayı seviyor. Darbe dönemlerine özlemini dile getirenler bile oldu!
Parlamenter sistem, demokratik yollarla seçilen yürütmeyi zayıflatıp, askersivil bürokrasiyi güçlendirir.
1960-2002 arasındaki koalisyonlar sürecinde 31 hükümetin kurulmuş olması bunun delilidir.
40 yıl içinde dört darbe süreci yaşamış olmamız bunun delilidir.
40 yılda, darbe yönetimlerini çıkarırsanız her yıl başına nerdeyse bir hükümet dönemi düşüyor olması bunun delilidir.
Atanmışın seçilmişe "Siz yolcusunuz, biz hancı" gözüyle bakarak iş yapmamayı kendisine iş edinmesi bunun delilidir.
Öyleyse bu parlamenter sistem inadı neden?
Belçika'da Mayıs 2019'da seçim yapıldı ama sandıktan tek parti iktidarı çıkmadı. Tam 500 gün boyunca koalisyon görüşmeleri sürdü. Yani 1,5 yıl ülkeyi bürokrasi yönetti. Halk seçimini yaptı ama iktidarı oluşturmak 1,5 yıl aldı. Özlenilen parlamenter sistem bu mu?
İtalya'da kabaca 70 yılda 70 hükümet başa gelmiş. Özellikle son on yılda ülkeyi nerdeyse sadece borç ve hükümet krizleri üzerinden anar hale gelmişiz. En son Ocak ayında son koalisyon hükümeti de yıkıldı. Yenisi bir ay sonra kurulabildi. Yıkılması da koalisyonun küçük ortağının anlaşmazlık sebebiyle bakanlarını kabineden istifa ettirmesiyle oldu.
Nitekim parlamenter sistem böyledir. Bizdeki Güneş Motel olayı gibi kapalı kapılar ardında yapılan pazarlıklar, milletvekili transfer çalışmaları, arkadan iş çevirmeler... Sonra da bu sistemin seçilmişlerin saygınlığını ve TBMM'nin etkisini güçlendireceğini iddia ediyorlar.
Bir de Cumhurbaşkanı'nı halk mı seçecek, eskiden olduğu gibi Meclis mi? Halk seçecekse, Cumhurbaşkanı'na "Senin hiçbir gücün yok" denmesi ne kadar doğru? Cumhurbaşkanı'nın hiçbir gücü olmayacaksa, neden böyle bir makam var?
"Milletin birliğini temsil edecekmiş" deniyor. Cumhurbaşkanını Meclis seçecekse, milleti temsil noktasında neden Meclis dışında bir de ayrı makama gerek duyulsun? Milletin birliğini temsil için parlamento yeterli değil mi? Yeterli değilse, Cumhurbaşkanı'nı neden parlamento seçsin istiyorsunuz?
Velhasıl, parlamenter sistem koastur. Bir sürü bürokratik çıkmazı beraberinde getirip devletin yerleşik bürokrasisini güçlendirmekten, seçilmiş olanın elini zayıflatmaktan, icra makamını durdurmaktan başka bir amaca hizmet etmeyecek bir kaos.
Üstelik Başkanlık Sistemi sayesinde pandemiden afetle mücadeleye değin pek çok başlıkta ne kadar etkin bir karar alım ve uygulama süreci kazandığımızı da müşahade ettik. Bu sistemin eksiklerine işaret etmeyi, onları düzeltmeye talip olmayı anlarım. Ancak halkın yeni onayından geçmiş, verimliliğini de kanıtlamış bir sistemi, arazlarını herkesin bildiği eski bir sistemle değiştirmeyi birincil amaç edinmeyi anlamıyorum.