Kültürel mirasımıza körlüğümüz sürecek mi?

Türkiye, dünyadaki en yaygın on turist güzergâhı içinde bulunuyor. Terör olayları ve darbe girişimi sebebiyle 2015 ve 2016'da turist sayısı düşse de 2017'de bu sayı arttı ve bu yıl rekora ulaştı. Ancak Türkiye, daha çok deniz ve güneş için turist çeken bir ülke olmayı sürdürüyor.
Turistlerin %60'tan fazlası bu sebeple Ege ve Akdeniz kıyılarına akın ediyor.
Kültür turizmi için gelenler ise, özellikle 2010'da "Avrupa Kültür Başkenti" ilan edilmesinden bu yana İstanbul'u merkez alıyor.
Turistlerin %10'a yakını kültür turizmi kapsamına giriyor ve kültür zengini çoğu ilimizden bihaberler. Oysaki demografik açıdan eğitim ve dolayısıyla gelir seviyesi en yüksek grubu, kültür turizmi için gelenler oluşturuyor. Üstelik deniz ve güneş turizmi, Türkiye'de sadece üç ay zirvesini yaşayan sezonluk bir sektör iken, kültür turizmi mevsim ve sezondan bağımsız, tüm yıl turist getirme potansiyeli taşıyor. Kaldı ki ne denizden ne de güneşten hazzeden Çinli turistlere özel bir odak çalışması yapılması söz konusuyken kültür turizminin sadece İstanbul-Kapadokya arasına sıkıştırılmaması gerektiği kanaatindeyim.
Birkaç örnek vereyim. 2004'te çekilen, başrolünde Brad Pitt'in olduğu, Hollywood yapımı Truva filmi ile Truvalılar geniş bir kitlenin hafızasında yer edindi. Kitabın kaynağı olan İlyada Destanı, yazılı tarihin ilk destan şiiri olarak kabul edilir. Truvalıların yaşadığı bölgeye Yunanca İlyon denirdi ve dolayısıyla İlyada, "Truva ile ilgili her şey" anlamına gelir. Düşünebiliyor musunuz; dünya tarihinin en bilinen ilk ve en ünlü yazılı destanına konu olan ve adını veren, destana göre Paris'in Helen'i kaçırdığı, Aşil'in topuğundan vurulup düştüğü ve elbette Truva atıyla içerden çökertilen bir medeniyetin olduğu topraklar üzerinde yaşıyoruz ama bunu dünyaya anlatamıyoruz. 1998'de UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne alınan Truva hakkında etkileyici bir video çalışması bile çok şey değiştirebilir kanaatindeyim. Truva ile Türkler arasında kurulan bağların da anlatıldığı, Fatih Sultan Mehmed'in vakanüvisi Kritovulos'un yazdığı Fatih'in Truva hakkındaki sözlerine de yer verilen bir tur da ilgi çekici olacaktır. Kültür turizminden pek de nasibini alamayan illerimizden Çanakkale'ye yılda 10.000 turist fazla gelse dahi şehir ekonomisine büyük etki eder.
Ya da Hititleri ele alalım. Hititçe'nin bilinen en eski Hint-Avrupa dili olduğunu biliyor muydunuz? İngilizce, Almanca veya Fransızca'nın çıktığı dil grubunun babası olan dil, bu topraklardan çıktı.
Tarihin ilk barış anlaşması olan ve bir kopyası New York'taki BM merkezinde asılı duran Kadeş Barış Antlaşması, M.Ö. 1259'da burada imzalandı. Yine dünya tarihinin bilinen en eski diplomatik yazışmaları Hitit hükümdarı III. Hattuşili ile Mısır hükümdarı II. Ramses arasında gerçekleşti.
Ötesi, antik Yunanlıların inandığı Zeus ve antik Romalıların inandığı Jüpiter'in kaynağını oluşturan mitolojik 'tanrı', Hititlerin inandığı 'Fırtına Tanrısı' idi. Dahası, Hititler, Eski Ahit'te bahsedilen milletlerden biriydi.
Tüm bu noktaları vurgulayan bir tanıtım çalışmasıyla Hitit Medeniyeti kalıntılarının yanı sıra Roma ve Bizans döneminden de heykeller ve mezar stelleri barındıran Çorum'daki Arkeoloji ve Etnoğrafya Müzesi'nin ihya edildiğini düşünsenize... Hititlerin başkenti olması vesilesiyle, Çorum'daki Boğazköy, 1986'da UNESCO Dünya Miras Listesi'ne alınmıştı.
Ancak bizim bu mirası ne kadar değerlendirebildiğimiz ortada.
Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Ersoy'un geçen hafta M.Ö. 3000'lerde inşa edilen ve dünyanın en iyi korunmuş Zeus tapınağı ile ilk borsası olan Macellum'u da barındıran Aizanoi'ye yaptığı ziyaret ve buranın tamamen yerli arkeologlarla gün yüzüne çıkarılmasının sağlanmış olması şimdiye dek hep ihmal edilen kültür turizmine öncelik verileceğinin işareti olarak önemliydi. Bu alanda yapılacak tanıtım çalışmalarını merakla bekliyorum.