1.800 güne emekli maaşı: Kimler bu haktan yararlanıyor?

Sosyal güvenlik mevzuatımızda bazı rahatsızlıkları ya da engeli bulunan sigortalılar için erken emeklilik imkânları bulunuyor. Bunlar malulen emeklilik ve vergi indirimi ile emeklilik. TBMM'ye sevk edilen yeni yasa tasarısı ile bazı şartlar yeniden belirlendi. İşte yeni dönemde emeklilik şartları...
Kimler bu haktan yararlanıyor?
Engellilik oranı en az yüzde 40 olan sigortalılar vergi indiriminden faydalanarak erken emeklilik imkânına kavuşuyor.
Ne kadar çalışma gerekiyor?
Burada yaş şartı aranmazken sigortalılık süreleri 15-20 yıl arası, prim gün sayısı da 3.600 ile 4.400 arasında değişiyor. Sigortalılık süresi çalışma olmadan geçen zamanı gösteriyor. Burada süre ve prim gün sayısı işe giriş tarihi ve engellilik oranı ile belirleniyor.
Bağ-Kur'lular yararlanıyor mu?
1 Ekim 2008 tarihinden itibaren Bağ- Kur (4/B) sigortalıların da engelli olarak erken emekliliklerinin yolu açıldı. Buna göre, yüzde 60 ve üzeri engeli olanlar 15 yıl 3 bin 960 gün, yüzde 50 ile 59 arasında olanlar 16 yıl 4 bin 320 gün, yüzde 40-49 arasında olanlar ise 18 yıl 4 bin 680 günden emekli olabilecek.
Memurlarda engelliye erken emeklilik var mı?
Memurlar da Bağ-Kurlular gibi 1 Ekim 2008 sonrasında bu haktan yararlanmaya başladılar. Bu tarihten önce kamuda çalışmaya başlamış ve en az yüzde 40 raporu olan memurlar en az 5.400 gün (15 yıl) primi ödenmiş olmak şartıyla emekli olabiliyor. Eğer memurlar 1 Ekim 2008'den sonra göreve başlamışlar ve engellilik oranları yüzde 40 ve üstündeyse onlar için de erken emeklilik şartları bulunuyor.
FARKLAR KALDIRILIYOR
Tasarı hangi yenilikleri getiriyor?
Yeni yasa ile SSK'lılar için 2008 öncesi ile 2008 sonrası farklar kaldırılıyor. 2008 yılı öncesinde sigortalı olan engelli vatandaşların işlemlerde vergi indirim belgeleri yerine çalışma gücü kaybı oranlarına bakılacak. Süreçler kısalacak. Daha önce maliye sağlık kurulunun kararı aranırken yasa çıktığında SGK sağlık kurulunun kararı kabul edilecek. Yenilikler Bağ- Kurluları ve devlet memurlarını kapsamıyor.
Raporda getirilen değişiklik neler?
Daha önce kişinin yaşadığı sağlık sorunları ayrı ayrı değerlendirilip iş gücü kaybı toplanarak bulunuyordu. Şimdi sigortalının yaptığı işle ilgili tamamen çalışma gücü kaybına bakılacak ve yüzde 40 şartı aranacak.
Yeni yasa ile emeklilik şartları değişiyor mu?
31 Aralık 2008 öncesi sigorta girişi olanlar için kademeli emeklilik şartları, yüzde 40-49 engellilik oranı olanlar için 18 yıl sigortalılık süresi ve 4.100 prim günü. Yüzde 50-59 engellilik oranı olanlar için ise 16 yıl sigortalılık süresi ve 3.700 prim günü olarak değişiyor.
Mevcut raporlar ne olacak?
Şu anda vergi indirimi raporu olanlar emeklilik başvurularında SGK sağlık kurullarından yeni bir iş gücü kaybı raporu alacak. Ancak, mevcut raporları ile vergi indiriminden yararlanmaya devam edecekler.
Peki 1.800 gün kimler için geçerli?
Çalışma gücünü yüzde 60 ve üzeri kaybedenler bunu sağlık kurulu raporuyla onaylattığında 1.800 gün (5 yıl) primle başka şart olmadan emekli olabiliyor. Bu emekliliğe malulen emeklilik deniliyor.
5 yıl ile nasıl emekli olunur?
1800 gün primi olan ve çalışamayacak durumda olan sigortalılar SGK'ya müracaat ederek kendilerini bir hastaneye sevk ettiriyor. Burada heyet tarafından değerlendirilen sigortalının en az yüzde 60 ve üzerinde bir iş göremezlik raporu alması isteniyor. Bu rapor daha sonra SGK sağlık kurulu tarafından da onaylanırsa sigortalı malulen emekli ediliyor ve maaş bağlanıyor.
Hangi rahatsızlıklar malulen emekli ediyor?
Yeni güncellenen listeye göre SGK'nın belirlediği ve malulen emeklilik kapsamında değerlendirilen bazı hastalıklar şunlar: Kanser, epilepsi, parkinson hastalığı, beyin tümörü, behçet hastalığı, organ nakli, AİDS, tüberküloz, siroz, zeka geriliği, şizofreni, bipolar bozukluğu, MS hastalığı, serebral, felç ve uzuv kaybı, Demans, görme kaybı...
HER İKİ EMEKLİLİK ARASINDA HANGİ FARKLAR VAR
Engelli emeklilikte oran yüzde 40'dan başlar- ken malulen emeklilikte yüzde 60 isteniyor.
Engelli emeklilikte engelliliğin sigortadan önce olması gerekirken, malulen emeklilikte sonradan rahatsızlığın çıkması bekleniyor.
Engelli emeklilikte işe giriş tarihine göre yıl ve prim şartı varken malulen emeklilik için sadece 1.800 gün yetiyor.
Engelli emekli olmak isteyenlerin vergi indirimi için çalışıyor olması gerekirken malulen emeklilikte çalışma şartı aranmıyor.
Vergi indirimi ile emekli olanlar daha sonra çalışmaya devam edip emekli maaşını alabilirken, malulen emekli olanlar çalıştıklarında emekli maaşları kesiliyor.