Son günlerde sağlık gündeminde sıkça duyulan aort damarı yırtılması, aslında hayati tehlike barındıran, ani gelişen ve tanısı zor bir durum. Kalpten çıkan en büyük atardamar olan aort, tüm vücuda oksijenli kanı taşır. Bu ana damarda meydana gelen yırtılmalar, iki farklı şekilde ortaya çıkar ve her iki durumda da zamanla yarışan bir müdahale gerekir.
Aort Damarı Neden Bu Kadar Hayati?
Aort, göğüsten başlayıp karın boşluğuna kadar uzanır ve dört ana bölüme ayrılır: yükselen aort, aort arkı, inen aort ve abdominal aort. Her bir bölümü, belirli organlara kan ulaştırmakla görevlidir. Bu damar sağlıklı çalışmadığında, beyin de böbrekler de bağırsaklar da oksijensiz kalır.
Aortun zayıflaması ya da yırtılması, sadece bir damar sorunu değildir. Tüm organların dakikalar içinde fonksiyonlarını yitirmesi anlamına gelir.
Aort Yırtılması Nasıl Oluşur?
Sabah'ta yer alan habere göre, aort yırtılması (tıbbi adıyla "aort diseksiyonu"), damar duvarında meydana gelen bir çatlamayla başlar. İlk tipte yırtık, damar duvarının iç katmanları arasında kalır. Kan, dışa çıkmadan duvar içinde yol bulur. Bu tablo acil cerrahi gerektirir.
İkinci ve daha tehlikeli olan durumdaysa, yırtık tüm damar katmanlarını aşar ve kan vücut boşluklarına (göğüs ya da karın) akar. Bu durum çoğunlukla aniden gelişen ve ne yazık ki hastaneye ulaşamadan sonlanan ölümlerle sonuçlanır.
Yırtılma Nasıl Gelişir?
Aort yırtılması, genellikle damar duvarının iç katmanında başlayan küçük bir çatlakla başlar. Bu çatlak zamanla genişleyerek kanın damar duvarı boyunca ayrılmasına neden olur. İşte bu durum, diseksiyon adını alır.
Yüksek tansiyon, damar sertliği (ateroskleroz), genetik bağ dokusu hastalıkları (Marfan veya Ehlers-Danlos sendromu gibi), şiddetli travmalar ve aşırı stres altında yapılan ağır egzersizler bu yırtılmanın başlıca nedenleri arasında yer alır.
Belirtileri Neler?
Aort yırtılması bazen hiçbir belirti vermez. Ancak en yaygın ve tipik belirtisi, ani başlayan ve hastalar tarafından "içimde bir şey yırtıldı" şeklinde tarif edilen yoğun göğüs veya sırt ağrısıdır. Bu ağrı yırtığın başladığı yerden başlayıp, damar boyunca yayılarak ilerler. Özellikle yüksek tansiyon hastaları ve ani travmaya maruz kalan bireyler risk altındadır.
Buna eşlik eden diğer belirtiler şunlardır:
⭕Nefes darlığı
⭕Kol veya bacaklarda uyuşma
⭕Bayılma veya bilinç bulanıklığı
⭕Nabız farkı (iki kolda farklı hissedilen nabız)
⭕Ani tansiyon düşmesi
Aort Damarı Vücudun Neresindedir?
Aort, kalbin sol karıncığından çıkar ve göğüs kafesinden başlayarak karın boşluğuna kadar uzanır. Bu büyük damar, temiz (oksijen açısından zengin) kanı beyne, organlara ve dokulara taşır. Vücutta "ana arter" olarak görev yapar.
