KDV indirimi raflara yansıdı mı? Önce zam mı yaptılar? Zam yolculuğunda neler yaşanıyor?
Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın temel gıdada KDV oranını yüzde 8'den yüzde 1'e indirmesinin ardından gözler marketlere çevrildi. Ancak bazı zincir marketlerin Başkan Erdoğan'ın bu müjdesinin ardından ürünlere zam yaptığı daha sonra KDV oranında indirim yaptığı iddia ediliyor. Peki temel gıda ürünlerine önce zam, sonra KDV indirimi mi yaptılar? Marketler devletin çağrısına uyuyor mu? İndirimin açıklandığı gün hangi marketler zam yapmaya başladı? Sebze ve meyvenin fiyatını kimler 10 kat artırıyor? Gelişmeleri Sabah gazetesi yazarı Mevlüt Tezel, Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu, İstanbul Ziraat Odası Başkanı Ömer Demir ve İstanbul Halciler Derneği Üyesi Hayrettin Ekinci değerlendirdi.
Sabah gazetesi yazarı Mevlüt Tezel'in açıklamaları:
"Bize binlerce bilgi, mail ve fotoğraf geliyor. Vatandaş dedektif gibi hareket ediyor ve onları kandıramazsınız. Onlar 1 hafta önceki fiyatı biliyor, şu andaki fiyat belli. Herkes bunların fotoğraflarını çekip paylaştı.
5 litrelik su 5,5 TL'den 7,5 TL'ye çıkıyor. Daha sonra bunun üzerinden yüzde 7 KDV indirimi yapılıyor. Bu ürüne toplamda yüzde 27 zam yapmış oluyorlar. 30'lu yumurta 38,90 TL'ye satılıyor, cumartesi günü 45,90'a çıkıyor bu fiyat. Pazartesi günü bu fiyat KDV indirimi yapılarak 42,95 TL'ye satılıyor. Yağda, çayda, sütte tüm ürünlerde benzer şeyleri görmek mümkün.
Ben merak ediyorum, bunlar KDV indirimi olacağını önceden mi öğrendiler. 1 haftadan beri bir zam furyası var. Cumartesi günü bu zamlar devam etti. Pazartesi gününe kadar önce bindirdiler sonra indirdiler. Dolar 18 lirayken yumurta 30 liralara satılıyordu. Şimdi neden 46 lira? Bunun açıklaması yok.
Bir hal yasası vardı. Bu neden çıkmıyor? Ben bunu çok merak ediyorum. Tarım Kredi Koperatif marketlerinde de 1 lira ucuz buralarda da daha ucuz olmalı. Daha önce patates fiyatları uçtu. Devlet tanzim satışları yaptı, yine benzer aksiyonlar yapılabilir."
Tüketici Başvuru Merkezi Onursal Başkanı Aydın Ağaoğlu ifadeleri:
"Tüketicinin ödediği nihai bir vergi var ve emanettir. Benzine KDV ve ÖTV ödüyoruz. Benzini satan kişi ben bunu depodan alırken ÖTV ve KDV ödedim diyemez. İlk aldığı ücretin içerisinde bu vardır ve bunu da mahsup eder. Tüketicinin ödediği fiyatta KDV ve ÖTV emanettir, devlete gider. Tüccarın aynı şekilde KDV hariç fiyatlarda hakkı var.
Devlet burada vergisinden vazgeçti. Devlet burada 30 milyardan vazgeçti. Cumhurbaşkanı Erdoğan 2018'de kur dalgalandığında takip sistemi kurulması talimatını verdi. Temel gıda için bunlar yapılmalı. Damacana su 8 liradan 15 liraya çıktı. Ben çıkıp bağırdım 'Amerika'daki derelerden mi doldurdunuz bu suyu' diye.
Artık tüketiciler gözünü açtı. Üretici bizim için işini yapıyor, hal mal bize ulaşsın diye uğraşıyor. Dün bana Cüneyt Özdemir canlı yayında 'AK Partili misin? AK Parti'yi destekliyor musun?' diye sordu. Burada bir algı var bunu iyi anlamak lazım. Devlet bu kadar teşvik verirken neden vatandaş tenceresini kaynatmakta zorlanıyor? Bunu iyi anlamak lazım. Cüneyt Özdemir, "Enflasyonu zincir marketler yapıyor diye algı oluşturmaya çalışıyorlar" dedi. Ben de marketleri eleştirirken 'Buna mı hizmet ediyorum' diye sordum.
Ürünlerin alışında iki fiyat var. Kendi şirketlerini kurmuşlar. Burada fiyatlar farklı, direkt depoya geliyor. Burada fiyatlar fazla. Ünlü zincir marketin kendi kurduğu merkezi şirket var aynı isimle. Aynı isim ve aynı markayla başlıyor bunlar."
KAOS YARATMAYA ÇALIŞIYORLAR
İstanbul Ziraat Odası Başkanı Ömer Demir:
Bundan 20 yıl önce bu ülkede yıllık üretilen sütün miktarı yaklaşık 5 milyon ton civarıydı. Şu anda 21.5 milyon ton süt üretiyoruz. Sıkıntı var sorun var ama tarıma yaklaşık 20 kalem ayrı destek veriliyordu 20 yıl önce şu anda 100 kalemin üstünde destek var. Fakat bunlar gelişirken bu her devrin adamları da kendilerini geliştiriyorlar hatta bunlar her hükümet döneminde bir tık ilerde olmuşlar. Şu anda öyle bir kaos yaratmaya çalışıyorlar ki bizim kazancımızın bu zor şartlarda imkansız hallerde kardan yağmurdan selden fırtınadan etkilenen bizler, onlar şöyle diyorlar mazot pahalandı, gübre pahalandı, girdi pahalandı hikaye efendim hepsi hikaye. Bu bahsettikleri tamamen biz üreticileri ilgilendiriyor. Bunların yükümlülükleri tamamen bizim üstümüzde. Buna rağmen biz üretim yapıyoruz.
BU BİR VURGUN!
O bahsettiğimiz gruplar halden de mal almıyor direkt üreticiden malı alıyorlar. Bizden malı çok düşük fiyata alıyorlar o malı kendi marketlerine getirene kadar birkaç tane firmanın üzerinden kendi firmalarının üzerinden satış yaparak az az para kazanmış gibi gösteriyorlar ve büyük para kazanıyorlar. Bu kar değil bu vurgun. Bu fahiş bir kazanç. Böyle bir kar böyle bir serbest piyasayı biz kabul etmiyoruz. Böyle serbest piyasa olmaz.
BU MEYDANI ONLARA BIRAKMAYACAĞIZ
Bu toprakları biz verimli hale getirdikçe bunlar rahatsız ediyorlar. İstiyorlar ki köylü çiftçi bu işten çekilsin azalsın meydan tamamen onlara kalsın. Diledikleri zaman ithalat yapsınlar. Bu meydanı onlara bırakmayacağız.
HALDE FİYATLAR YÜKSELTİLİYOR MU?
İstanbul Halciler Derneği Üyesi Hayrettin Ekinci:
Doğru değildir. Halde fiyatlar son 1 aydır yerinde geçen hafta patlıcan 20 TL'ydi. Biberler 15-17 arasıydı. Bu hafta patlıcan 20 TL'den 10 TL'ye düştü. Problem büyük marketlerin sebze meyve dışında olmaları lazımdı. Ufak esnaf gittikçe azalıyor. Halde işlerde yüzde 70-80 düşüş var. Zincir marketlerin sebze meyve satmamaları lazım bizim düşüncemiz bu. Bunlar aradan çekilirse ufak esnaf çoğalacak herkes kazanacak. Üretici de kazanacak köylü de esnaf da.
"HEPSİ HİZAYA GELİR"
İstanbul Ziraat Odası Başkanı Ömer Demir:
Bu cezalarla bunların karşısında biz market açarak bu işi başaramayız. Kesinlikle sadece geçici bir baş ağrısını önler. Bizden 2 TL'ye ürünü alıp 30 liraya satanlar bizim dostumuz değildir. Meydanı boş buldular rahat hareket ediyorlar. Hangi markette fahiş fiyat gördünüz kapatın o bölgedeki marketi size yemin ediyorum herkes hizaya gelir. Bu devlet ciddi mücadele veriyor. Bunlar o kadar pervasızlaşmış ki vatandaştan alıyorlar. Biz ödüyoruz onu.