Türkiye'de Dijital Telif Yasası konusunda tarihi gün! Komisyon Başkanı Hüseyin Yayman: Basın emekçileri için büyük bir adım atılıyor
Türkiye Dijital Telif Yasası konusunda üst üste adımlar atarken Dijital Mecralar Komisyonu, yayıncıların haklarını korumak için Rekabet Kurumu ve Telif Hakları Genel Müdürlüğü’nün katılımı ile toplantı gerçekleştiriyor. Saat 10.30'da başlayan toplantıda komisyonu ilk gündem maddesi dijital telif yasası oldu. Dijital Mecralar Komisyonu Başkanı Hüseyin Yayman, toplantıda yaptığı konuşmada “Tarihi bir gündeyiz” vurgusu yaparken "Basın emekçileri için büyük bir adım atılacak" ifadelerini kullandı. İşte detaylar...
TBMM Dijital Mecralar Komisyonu, AK Parti Hatay Milletvekili Hüseyin Yayman başkanlığında toplandı.
"TARİHİ BİR GÜNDEYİZ"
Yayman, "TBMM için küçük, Türkiye'deki fikir ve sanat eserleri ve tüm bileşenler, basın emekçileri için büyük bir adım için buluşmaktayız, tarihi bir gündeyiz." diyerek konuşmasına başladı.
Komisyon olarak, kuruldukları günden bu yana "dijital telif" konusunu gündemde tutmaya ve bu konuda yasal altyapı hazırlamaya çalıştıklarını kaydeden Yayman, "Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun tarihinin 1951 olduğunu, bugünkü tarihin 2024 olduğunu düşündüğümüzde nasıl bir olguyla karşı karşıya olduğumuzu görmemiz gerekiyor." diye konuştu.
"EMEK HIRSIZLIĞININ ÖNÜNE GEÇECEĞİZ"
Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu'nun günün şartlarına cevap veremez nitelikte olduğunu vurgulayan Yayman, "Toplantımızın amacı kanunun yeniden yapılandırılması ve özellikle medya sektöründe çok ciddi bir talep olarak karşımızda bulunan emek hırsızlığının önüne geçilmesidir." dedi.
Bir taraftan iletişim teknolojisindeki gelişmelerin, diğer taraftan toplumsal talep ve ihtiyaçların çeşitlenmesi, teknoloji dünyasındaki farklılıklar ve nüfus artışının, genelde kamu yönetiminde özelde de pek çok alanda yeniden yapılanmayı, reformu zorunlu kıldığını söyleyen Yayman, bugün bu konuyu ele alacaklarını ifade etti.
"MÜZAKERE YAPACAĞIZ"
Haberin bir fikir ve sanat eseri sayılması noktasında talep olduğunu anlatan Yayman, şöyle devam etti:
"Bu talebi komisyonumuz değerlendirecek. Bu konuda bir müzakere yapacağız. Ben de haberin ve içeriğin bir telif sayılması gerektiğini düşünüyorum. Çünkü Avrupa örneklerine, Kıta Avrupası, Anglosakson örneklerine bakıldığında haberin bir telif konusu edildiğini görüyoruz. Neden bu konu önemli? Çünkü bir taraftan içerik üreten, personel istihdam eden ve o konuyla ilgili bir kurumsal yapılanmaya giden yapıların eserlerinin ya da haberlerinin hiçbir telif ödemeden ya da hiçbir referans verilmeden alınması, kullanılması; son tahlilde bu kurumların kan kaybetmesine, bir ekonomik zarara uğramasına yol açmaktadır. Temel mesele reklam gelirleri meselesidir. Reklam gelirlerinin azalması, bu artık kurumsallaşmış yapıların zaman içinde güç kaybetmelerine ve habere ulaşmak için harcadıkları emeğin ortadan kalkmasına yol açmaktadır."
5N1K kuralına işaret eden Yayman, "Bizim burada tecrübeli, kurumsallaşmış yapıların kamusal haberciliği önceleyen ve toplum yararını gözeten habercilik anlayışı yerine temel meselesi etkileşim almak ve nasıl olursa olsun bir farkındalık oluşturarak reklam geliri elde etmek olan isimsiz, fake ya da isimli yapılara karşı bizim muhakkak tedbir almamız lazım." değerlendirmesinde bulundu.
"DİJİTAL MECRALARDA ÇİFTE STANDARDA KARŞIYIZ"
Yayman, habercilikte evrensel normların işletilmesi ve Avrupa'da olan örneklerin Türkiye'de de olmasını istediklerinin altını çizerek, "Dijital mecralarda çifte standarda karşıyız. Bu, X için de Instagram için de TikTok için de dijital telif konusunda da geçerli. Bizim bu konularda muhakkak tedbirler almamız lazım." dedi.
Rekabet Kurumu ve Telif Hakları Genel Müdürlüğünden yetkililerin sunumlarıyla toplantı devam ediyor.
"AVRUPA'DAKİ UYGULAMALAR TÜRKİYE'DE HAYATA GEÇMELİ"
Avrupa'daki uygulamalar Türkiye'de de hayata geçmeli.
Konuyla ilgili Rekabet Kurumu da Google Adwords soruşturmalarına ilişkin bir sunum gerçekleştirdi.
Sunumda, "Dijital Telif Yasası genel itibarıyla, dijital mecralarda içerik üreten kişi, kurum ve kuruluşların ürettikleri İçeriğe ilişkin telif haklarını koruma altına alınmasını amaçlamaktadır. Diğer bir ifadeyle, dijitalleşen medya dünyasında içeriklerin hak sahiplerinin izni alınmaksızın/telifsiz şekilde kullanılmasının önüne geçmek ve içerik sahiplerinin emeğini nemalandırmak amacıyla bu yönde bir yasa çalışmasına ihtiyaç duyulmaktadır." ifadelerine yer verildi.
Sunumda diğer ABD ve AB'de dijital korsanlıkla mücadelede yapılan düzenlemeler şu şekilde sıralandı:
Dijital Binyıl Telif Hakkı Yasası (ABD-1998): Dijital korsanlıkla mücadele etmeyi ve telif hakkı sahiplerinin dijital içeriklerini korumayı amaçlıyor.
2019/790 Sayılı Dijital Tek Pazar'da Telif Haklarına ve Bağlantı Haklara İlişkin Direktif (AB): 2023 yılının Haziran ayı itibarıyla GOOGLE 1500'e yakın yayını ile anlaşma yapmıştır
Çevrim İçi İçerik Paylaşımı Hizmet Sağlayıcılarının Relif Hakkı Sorumluluğu Hakkında Kanun (Almanya-2021): Yayıncılara Ücret Ödenmesi
Fransız Fikri Mülkiyet Kanunu: Basın yayınlarının dijital ortamda çoğaltılman ve lletilmesi kapsamında ödenmesi gereken ücretler düzenlenmiştir.
Çevrim İçi Haberler Yasası (Kanada 2023): Kanada Radyo ve Televizyon Komisyonu. Dijital platformlar ile haber şirketleri arasında ticari pazarlık usulü. Anlaşmazlık durumunda zorunlu tahkim yolu.
Çevrim İçi Haberler Yasası (Kanada-2023):
Müzakere süreci
Adil gelir paylaşımı
Zorunlu tahkim çerçevesi
Toplu pazarlık
Uzmanlığı ile yayın ve telekomünikasyon sektöründe arabuluculuk tecrübesi nedeniyle Kannada Radyo ve Televizyon Komisyonuna görev ve işlev tanımlanması