Hangi 18 ilin altından diri fay hattı geçiyor? İşte bölge bölge diri fay haritası
Gemlik Körfezi’nde 4 Aralık'ta 3 dakika arayla 2 deprem meydana geldi. Saat 10.42’de 5,1 büyüklüğündeki ilk depremin ardından, 10.45’te 4,2 büyüklüğünde ikinci deprem meydana geldi. Sarsıntılar, İstanbul’dan da hissedildi. Yaşanan panik sonucunda vatandaşlar, fay hatları hakkında detayları merak ediyor. Peki diri fay hatları hangi bölgelerde? Nerelerde deprem riski var? Detayları A Haber'e konuk olan Deprem Uzmanı Prof. Dr. Haluk Selim aktardı.
Marmara Denizi'nde meydana gelen depremin ardından 'Büyük İstanbul depremi' yeniden gündeme geldi. Peki hangi 18 ilin altından diri fay hattı geçiyor? Deprem şehirlerin nüfusunu nasıl değiştirdi. Tüm bu soruların yanıtlarını A Haber'e konuk olan Deprem Uzmanı Prof. Dr. Haluk Selim yanıtladı.
Selim'in açıklamalarından öne çıkan satır başları:
Türkiye'de her an her yerde deprem olabilir ama aktif faylar üzerinde olabilir. Doğu Anadolu fayı üzerinde 6 Şubat depremlerini meydana getiren fayın üzerinde artçıları görüyoruz. Kahramanmaraş fayını ve Niğde'ye kadar uzanan segmentini görüyoruz, bir yoğunluk var. Üzerinde durmamız gereken bir nokta daha var Kuzey Anadolu Fay hattı. Kuzey Anadolu Fayı, 1992 Erzincan ve 1999'dan sonra 7 üzeri yıkıcı bir deprem yok.
ERZURUM
Doğu Anadolu Bölgesi'nin hemen Karlıova'dan başlayan kesiminden itibaren Kuzey Anadolu Fay hattını görüyorsunuz. Bu kırmızı çizgiler tamamen aktif ve her an deprem üretebilirler. Kuzey Anadolu Fayı, Erzincan'a doğru devam ediyor.
ERZİNCAN
Erzincan 1992'e bu pembe renkli MTA haritasında çok net gözüküyor. Bu kırılmış ve aynı noktadan 1939'da da en meşhur depremini meydana getirdi. Diğer faylar da yaklaşık 100 yıldır kırılmadı eğer kırılırsa 7 ve üzeri deprem meydana getirebilir.
Gri alan Erzincan ilinin yayılma alanı yani binaların olduğu alanlar ve burası dolgu zemin üzerinde. Yani kayaç bakımdan baktığımız zaman, çakıl, kil boyutunda birçok malzeme var ve binalar bunların üzerinde duruyor. O yüzden burada büyük bir deprem olursa eğer hasar yapıcı özelliği burada daha fazla görüyoruz.
GİRESUN
Bu fayın devamında Giresun paftası üzerinde bakıyoruz ama Giresun ile alakası yok. Bu fay hattı pempe şekilde devam ediyor. Bazı yerlerde kesintiye uğruyor yine devam ediyor. Bu vadide tek bir hat üzerinde. Biraz önce daha karmaşıktı Kuzey Anadolu Fayı, fakat burada tek hat üzerinde. Bakın bu 360 kilometrelik bir kırık meydana getirmiş 1939 yılında Erzincan depremi en meşhur depremlerden bir tanesi. Tokat'a kadar devam ediyor, Niksar, Erbaa vs. birçok ilçeleri sayabiliriz bu hat üzerinde.
TOKAT
Burada iki kola ayrılıyor. Burada bu fayların hepsi aktif her an deprem meydana getirebilir. Burada en son 1942'den sonra deprem olmamış.
SİNOP-SAMSUN
Sinop bu haritanın kuzeyinde. Burada daha net gözüksün diye MTA haritasından kestim. Sinop ile Samsun bu fay hattının çok kuzeyinde kalıyor. Yine tek hat üzerinden devam ediyor, arada bir kesintiye uğruyor. Depremlerde bu kesintiye uğradığı noktalarda bitiyor. Her bir kesintiye uğrayan yer bir segmenttir. Yani bu fay hattı 1500 kilometre uzunluğunda ama bir deprem olduğu zaman 1942'de ya da 43'de bir segment kırılmıştır. O segmentlerden bir tanesi Kuzey Anadolu Fayı'nın Sinop'un hemen güneyinden geçen. Burada doğu-batı istikametinde döndü önce kuzeybatı-güneydoğu istikametindeydi şimdi doğu-batı istikametine döndü ve Marmara'ya doğru geliyor. Bu faylar 1942'de ve 43'de kırılmış olan faylar. Hem kırmızı hem de pembe aynı hat üzerinde.
KASTAMONU
Doğu-batı istikametinde bir yay çizdi 1943 depreminin devamında şimdi kuzeydoğu-güneybatı istikametine doğru bir yay çizerek tek hat üzerinden bu fay sistemi devam ediyor ve aktif.
ÇANKIRI
Kuzeydoğu-güneybatı istikametinde çok net bir şekilde görülüyor. Yine il ilçe olarak birçok yerden geçerek aktif bir şekilde bazı yerlerde yine kesintiye uğruyor.
BOLU
Bolu hattında yine çok net bir şekilde tek hat üzerinden segment segment ayrılarak devam ediyor. Bolu ili de burada yer alıyor. Güneyinden fay hattı çok net ve aktif olarak Kuzey Anadolu Fayının karakteristik özelliğiyle burada duruyor.
ADAPAZARI
Düzce ili yine gri alan içerisinde dolgu alanların üzerinde. 1967'de kırılmış 1999'da da yine bu hat üzerinden Sapanca Gölü'nden devam ederek İzmit'e kadar uzanıyor. Sapanca Gölü'nü de Kuzey Anadolu Fay'ı meydana getirmiştir.
BURSA
Bu bölgede kuzey kol, orta kol bir de güney kol var. Bu 3 kol ağacın dalları gibi 11-12 kilometre aşağıda ve yüzeye doğru yayılmış biz oradan görüyoruz. Orta kol tarihte de birçok depremlere sahne oldu. 715 depremi var.
Kuzey Anadolu Fayı'nın en önemli özelliklerinden bir tanesi; saç örgüsü şeklinde devam eder Erzincan-Karlıova'dan bu bölgeye kadar olan bütün karakteristik özellikleri doğrultu atımlı faylarda bunu görüyoruz. Dünyada 3 tane var bu tip. Sağ yanal doğrultu atımlı aktif ve devamlı deprem üretenlerden bir tanesi Kuzey Anadolu Fay hattı. Bir tanesi San Andreas Fay hattı, Kuzey ABD'yi, güneyden kuzeye doğru kateden ve devamlı devamlı deprem meydana getiren San Francisco özellikle 1906, 1922 depremi gibi birçok depremi meydana getiren fay. Diğeri de Yeni Zelanda'da Albin fayıdır.
6 Şubat'ta da Anadolu levhası sol tarafa doğru 6 metre ötelenmişti.
BANDIRMA
İşte kırılmasını beklediğimiz olası İstanbul depremi bu hat üzerinde. Prens Adaları'ndan 115 kilometrelik bir uzunluktaki bir deprem meydana getirebilir. Ana kol Kuzey Kol ve güney kol bu bölgede. Bu bölgede olası depremleri bu kırmızı faylar belirliyor.
ÇANAKKALE
Kuzey Anadolu Fay hattı Saros Körfezi'nden devam ederek Ege Denizi'nde güneybatı istikametinde kayboluyor diyebiliriz.
Türkiye'de Kuzey Anadolu Fay Hattı ve Doğu Anadolu Hattı ve Batı Anadolu fay hattı olmak üzere toplamda 3 büyük fay hattı bulunuyor. Deprem haritasında kırmızı renkte görülen iller birinci derece deprem bölgesi, pembe renkte olanlar ikinci derece riskli bölge, sarı olan iller üçüncü dereceden deprem bölgesi olarak geçiyor.
1. 2. 3. DERECE VE EN AZ RİSKLİ DEPREM BÖLGESİ
Birinci dereceden deprem bölgesi olan iller; İzmir, Balıkesir, Manisa, Muğla, Aydın, Denizli, Isparta, Uşak, Bursa, Bilecik Yalova, Sakarya, Düzce, Kocaeli, Kırşehir, Bolu, Karabük, Hatay, Bartın, Çankırı, Tokat, Amasya, Çanakkale, Erzincan, Tunceli, Bingöl ve Muş, Hakkari, Osmaniye, Kırıkkale ve Siirt.
İkinci derece deprem bölgesi olan iller; Tekirdağ, İstanbul (1 ve 2. Bölge), Bitlis, Kahramanmaraş, Van, Adıyaman, Şırnak başta olmak üzere, Zonguldak, Tekirdağ, Afyon, Samsun, Antalya, Erzurum, Kars, Ardahan, Batman, Iğdır, Elazığ, Diyarbakır, Adana, Eskişehir, Malatya, Kütahya, Çankırı, Uşak, Ağrı ve Çorum.
Üçüncü derece deprem bölgesi olan iller; Eskişehir, Antalya, Tekirdağ, Edirne, Sinop, İstanbul, Kastamonu'yu, Ordu, Samsun, Giresun, Artvin, Şanlıurfa, Mardin, Kilis, Adana, Gaziantep'in de bazı bölgeleri ve Kahramanmaraş, Sivas, Gümüşhane, Bayburt, Kayseri, Yozgat, Çorum, Ankara, Konya, Mersin ve Nevşehir.
En az riskli bölgeler; Türkiye Deprem Haritasına göre deprem riskinin en az olduğu dördüncü ve beşinci grupta yer alan iller ise Sinop, Giresun, Trabzon, Rize, Artvin, Kırklareli, Ankara, Edirne, Adana, Nevşehir, Niğde, Aksaray, Konya ve Karaman'dır.