Nüfus hizmetleri tasarısı TBMM'de kabul edildi

Kanunla, Nüfus Hizmetleri Kanunu'nda bulunan tanımlara, "Veri Paylaşımı Kurulu" ve "yetkili idare" tanımları ekleniyor.

Elektronik ortamda tutulan aile kütüklerinde kişiye ait tek bir kayıt tutulacak, kişi ve olay kayıtları, Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası ile ilişkilendirilecek. Bu konuda İçişleri Bakanlığı yetkili olacak.

Aile kütüklerinde yer alacak bilgilere, velayete ve vesayete ilişkin bilgiler ilave edilecek. Velayet ve vesayeti gerektiren hallere ilişkin bilgiler sadece elektronik ortamda tutulacak.

Uluslararası Koruma ve Yabancılar Kanunu kapsamındaki yabancılara kimlik numarası vermeye ve yabancılar kütüğüne kaydetmeye İçişleri Bakanlığı yetkili olacak ancak diplomatik misyon mensupları bu hükmün kapsamı dışında olacak.

Yabancıların Türkiye'de meydana gelen nüfus olaylarına ilişkin olarak nüfus müdürlüklerine yapılan başvurular üzerine ilgili olay formları düzenlenecek ve bir örneği kendilerine verilecek. Bu formlar özel dosyada saklanacak.

Sağ olarak dünyaya gelen her çocuğun, doğumdan itibaren Türkiye'de 30 gün içinde nüfus müdürlüğüne, yurt dışında ise 60 gün içinde dış temsilciliğe bildirilmesi zorunlu olacak. Doğum bildirimleri, doğumu gerçekleştiren sağlık kuruluşlarına da yapılabilecek.

Sağlık kuruluşları ve sağlık kuruluşları dışında sağlık personeli nezaretinde gerçekleşen doğumlar, ilgili sağlık birimince bulunulan yer, nüfus müdürlüğüne 5 iş günü içinde bildirilecek.

Bildirimde doğumun sağlık kuruluşunda veya sağlık personeli nezaretinde olduğunu ispatlayan rapor veya resmi belge ve doğum tescil isteğini belirten form dilekçe yer alacak. Sağlık personeli nezaretinde gerçekleşmeyen doğum bildirimi, gebelik sırasında anneyi takip eden tabip ya da sağlık mesleği mensubunca düzenlenecek rapor veya belge ile yapılacak.

DOĞUM BİLDİRİMİ SÖZLÜ BEYANLA DA YAPILACAK

Sağlık personelinin takibi dışında doğan çocukların doğum bildirimi nüfus müdürlüklerine sözlü beyanla yapılacak. Her sözlü beyanda mülki idare amirinin emri ile aile hekimlerince beyanların doğruluğunun araştırılması zorunlu olacak. Doğum bildirimi, veli, vasi, kayyım, bunların bulunmaması halinde çocuğun büyükanne, büyükbaba veya ergin kardeşleri ya da çocuğu yanında bulunduranlar tarafından yapılacak.

Çocuğa konulan isim, 3 adı geçmemek üzere ve kısaltma yapılmadan yazılacak.

Yurt dışındaki doğum bildirimleri, yabancı makamlardan alınan resmi belge veya raporun dış temsilciliğe verilmesi ile yapılacak. Doğum bildiriminin dış temsilciliğe bizzat yapılamaması halinde, yabancı makamlardan alınan resmi belge veya rapor ile çocuğa konulan adın belirtildiği dilekçenin, ana ve babanın kimlik bilgilerini gösteren belgelerle dış temsilciliğe gönderilmesi suretiyle de yapılabilecek.

Ölü doğan çocuklar aile kütüğüne yazılmayacak. Bir doğumda birden ziyade doğan çocuklar doğuş sırasıyla yazılacak.

İL VE İLÇE MÜFTÜLERİ DE EVLENDİREBİLECEK

Yasayla, İçişleri Bakanlığının, evlendirme memurluğu yetkisi ve görevi verebileceği kurumlar arasına il ve ilçe müftülükleri de ekleniyor.

Tanınan veya babalığa hükümle soybağı kurulan çocuklar, babalarının hanesine baba adı ve soyadı ile nakledilecek.

Merkezi veri tabanında yer alan kayıtlara göre, uzun süre işlem görmeyen ve yaşı itibarıyla ölü olması muhtemel kişiler, Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünce tespit edilecek. Tespit edilen kayıtların araştırılması, mülki idare amirinin emriyle kolluk kuvvetlerine yaptırılacak. Araştırma sonucu ölü oldukları belirlenenlerin ölümleri tescil edilecek.

Haklı sebeplerin bulunması halinde, aynı konuya ilişkin düzeltme yapılması hakimden istenebilecek. Nüfus müdürlüğü, ad değişikliği halinde, bu kişinin çocuklarının baba veya ana adına ilişkin kaydı, soyadı değişikliğinde ise eşin ve ergin olmayan çocukların soyadını da düzeltecek.

Kişiler, kendileri ve alt ya da üst soylarına ait nüfus kayıt örneklerini, kendileri ve ergin olmayan çocuklarının ise yerleşim yeri belgelerini, güvenli kimlik doğrulama araçlarını kullanarak e-devlet kapısı üzerinden sorgulayabilecek, sonucu fiziki veya elektronik ortamda mercisine verebilecek. E-devlet kapısı üzerinden alınan belgeler, nüfus müdürlüklerinden alınmış diğer belgeler gibi aynı hukuki değere sahip olacak.

İçişleri Bakanlığı, merkezi veri tabanında tutulan verileri kanunda belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde kurumlarla; kimlik verilerini, kamu hizmeti sunan tüzel kişiler, Sigortacılık Kanunu kapsamında faaliyette bulunan sigorta ve emeklilik şirketleri, bankalar, risk merkezi ve bilgi paylaşımı amacıyla kurulmuş şirketler, Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki finansal kiralama şirketleri ile finasman şirketleri; yerleşim yeri ve diğer adres bilgilerini ise İçişleri Bakanlığınca belirlenen adrese dayalı kamu hizmeti sunan kuruluşlar, sigorta ve emeklilik şirketleri, bankalar, bilgi paylaşımı amacıyla kurulmuş şirketler, Finansal Kiralama, Faktöring ve Finansman Şirketleri Kanunu kapsamındaki finansal kiralama şirketleri ile finasman şirketleri ile paylaşabilecek.

Veri paylaşımından yararlanacakları belirlemeye, paylaşımın kapsamına ve hangi yöntemle yapılacağına karar vermek üzere Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü bünyesinde Veri Paylaşımı Kurulu oluşturulacak.

Paylaşımda bulunulabilinecek kurum, kuruluş ve tüzel kişilikler kendi iş ve işlemlerine esas olmak üzere sadece ilgili kişilerin bilgilerini alabilecek. Bu bilgileri tanımlanmış hizmetlerin yerine getirilmesi dışında başka hiçbir amaçla kullanamayacak; ilgilisi dışında kimseye veremeyecek. Sistemin bütün aşamalarında görev yapan yetkililer de bu kurallara uymakla yükümlü olacak. Bu yükümlülük, kamu görevlilerinin görevlerinden ayrılmalarından sonra da devam edecek. Bu hükümlere aykırı davrananlar hakkında Kişisel Verilerin Korunması Kanunu hükümlerine göre işlem yapılacak.

Paylaşımda bulunulabilinecek kurum, kuruluş ve tüzel kişilikler, Kimlik Paylaşımı Sistemi'nden alabilecekleri verileri çevrimdışı olarak talep edemeyecek.

Ancak kamusal hizmetin planlanması ve yürütülmesinde zorunlu bir ihtiyaç olduğunun tespit edilmesi, kullanım amacı ve yasal dayanağının belirtilmesi halinde ihtiyaç ile orantılı olarak veri talepleri asgari düzeyde çevrimdışı karşılanabilecek.

Genel Müdürlük, kişisel verilerin hukuka aykırı olarak işlenmesini; erişilmesini önlemek ve muhafazasını sağlamak amacıyla uygun güvenlik tedbirlerini alacak ve veri talebinde bulunan kurum ve kamu hizmeti sunan tüzel kişilerin de bu tedbirleri almasını takip edecek.

Genel Müdürlükten alınan bilgilerin iş ve işlemlerde kullanılmasının hukuki sonuçları bilgiyi alan kurum ve tüzel kişiliğinin sorumluluğunda olacak.

Kimlik Paylaşımı Sistemi üzerinden nüfus kayıt örneği, yerleşim yeri belgesi ve kimlik kartı örneğine erişebilen kurum ve tüzel kişiler bu belgeleri ilgilisinden ve nüfus müdürlüğünden istemeksizin Kimlik Paylaşımı Sistemi'nden temin edecek.

ADRES BİLDİRİMİ 20 İŞ GÜNÜ İÇİNDE YAPILACAK

Diğer adres, faydalanılan kamu hizmetleriyle sınırlı olmak üzere adrese dayalı olarak yürütülen iş ve işlemlerde, yerleşim yeri adresi gibi aynı hukuki değere sahip olacak. Kurumlar yürütecekleri iş ve işlemlerde yerleşim yeri adresi gibi diğer adres bilgilerini de esas alacak.

Adres bildiriminde kişilerin yazılı beyanı esas alınacak. Bildirim şahsen veya güvenli elektronik imza ile yapılacak. Adres bildirimi, nüfus müdürlüklerine veya dış temsilciliklere yapılacak. Adres bildiriminin, 20 iş günü içinde yapılması zorunlu olacak.

Yetkili idareler adres oluşumuna dayanak teşkil eden yapı belgelerini, belgelerin oluşturulması ile eş zamanlı olarak ulusal adres veri tabanına işlemekle yükümlü olacak.

Kuruluşlarca, adres değişikliği beyan formları elektronik ortamda Genel Müdürlüğe veya kağıt ortamında en geç 10 iş günü içinde kuruluşun bulunduğu yerin nüfus müdürlüğüne gönderilecek. Kontrol edilmek üzere muhtarlara gönderilen adres değişikliği bildirim listeleri, uygulamadan kaldırılıyor.

Nüfus idarelerindeki işlemlere esas olmak üzere üçüncü kişilerin beyanda bulunabilmeleri ancak vekaletname ibrazı ile mümkün olacak.

Nüfus yazımlarından önce ölenler aile kütüklerine tescil edilmeyecek. Ancak yersel yazımdan önce ölen kişiye ait kimlik ile ölüme ilişkin belge ibrazı halinde kişinin kanuni mirasçılarının kaydına açıklama yapılacak.

Beyan edilen bildirimde şüphe duyulması halinde, nüfus olaylarında olduğu gibi adrese yönelik bildirimlerde de mülki idare amirinin emri ile kolluk kuvvetlerine araştırma yaptırılabilecek.

Kanuna göre, atik defter kayıtlarına dayanılarak idarece düzeltme yapılamayacak. Bu defterlerden çıkartılan kayıtlara "Kişinin kimliği ve aile bağlarının mahkemelerce tespit edilmesi amacı dışında herhangi bir hukuki işleme esas alınamaz." açıklaması yapılacak.

Nüfus olaylarına ait dayanak belgelerinin bulunamaması halinde kişinin adı, soyadı, baba adı, ana adı, doğum tarihi veya doğum yerine ilişkin maddi hataların düzeltilmesi ya da eksikliklerin tamamlanması, işlemden kaldırılmış eski aile kütüklerine istinaden yapılacak.

Aile kütüklerinde kayıtlı olanlardan askerlik çağına giren erkek nüfusun listesi, Milli Savunma Bakanlığınca Kimlik Paylaşımı Sistemi üzerinden alınacak.

Kimlik Paylaşımı Sistemi'nde yer alan bilgilerin genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri dışındaki kamu kurum ve kuruluşları ve tüzel kişilerle paylaşılması karşılığında sorgu veya dönen kayıt başına katılma payı alınacak. Katılma payının miktarı, Kimlik Paylaşımı Sistemi'nden sunulan servisin niteliği dikkate alınarak 3 kuruştan az olmamak üzere İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığınca müştereken mekansal ve metinsel veriler için ayrı ayrı belirlenecek.

Beş gün içinde nüfus müdürlüklerine bildirilmeyen doğum olaylarında sağlık personeline yönelik idari para cezası ile yabancı makamlar önünde yapılan evlenmelerin kanuni süresi içinde bildirilmemesine yönelik idari para cezasından vazgeçiliyor.

İçişleri Bakanlığı, nüfus olayları ve adrese ilişkin dayanak belgesi düzenleyen kurumlara veya dış temsilciliklere bu belgeleri elektronik ortamda gönderme ya da tescil yetkisi verebilecek.

Dayanak belgelerinin tescil yetkisi verilen kurumlarda muhafaza edilmesine karar vermeye İçişleri Bakanlığı yetkili olacak. Dışişleri Bakanlığının talebi halinde büyükelçiliklerin konsolosluk şubeleri ile başkonsolosluklarda nüfus ve vatandaşlık işlemlerini gerçekleştirmek amacıyla nüfus personeli görevlendirilebilecek. Söz konusu memurların yurt dışındaki görev ve sorumlulukları ile görev süreleri, İçişleri ve Dışişleri Bakanlıklarınca müştereken belirlenecek.

Yazılı talepte bulunmak kaydıyla boşandığı eşinin soyadını kullanmasına izin verilen kadının evlenmeden önceki soyadını; eşinin soyadı ile önceki soyadını taşıyan kadının sadece eşinin soyadını kullanmak istemesi halinde, nüfus müdürlüğünce gerekli işlem yapılacak.

Ölüm olayları, nüfus müdürlüğünce kurum ve noterlere kağıt ortamında bildirilmeyecek. Kurum ve noterler ölüm olaylarının tespitini elektronik ortamda yapacak. Mücbir sebeplerle ölüm olaylarına ilişkin bilgiler elektronik ortamda gönderilememesi halinde kağıt ortamında gönderilebilecek.

AD VE SOYADI DÜZELTİLMESİ

Kişinin iki yıl içinde yerleşim yerinin bulunduğu nüfus müdürlüğüne yazılı olarak başvurması kaydıyla, Soyadı Kanunu'na aykırı soyadları ile yazım ve imla hatası veya düzeltme işareti kullanılmamasından kaynaklanan anlam değişiklikleri bulunan ad ve soyadları mahkeme kararı aranmaksızın, il veya ilçe idare kurulunun vereceği kararla bir defaya mahsus olmak üzere değiştirilebilecek.

İl ve ilçe idare kurullarının vereceği karar kesin olacak. Soyadı değiştirilen erkek ise kendisi ile varsa karısının ve müracaat tarihinde ergin olmayan çocuklarının da soyadları düzeltilecek. Soyadı değiştirilen kadın ise kendisi ile ergin olmayan evlilik dışı çocukları varsa onların da soyadları düzeltilecek.

Göçmen olarak Türk vatandaşlığına alınanlardan doğum yeri ve tarihi hatalı olanların kayıtlarında, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde usulüne göre onaylanmış doğum belgeleri ile müracaat etmeleri durumunda nüfus müdürlüğünce düzeltmeye gidilecek.

Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten önce birlikte veya tek başına evlat edinilen çocuk veya erginlerin, düzenlemenin yürürlüğünü izleyen 5 yıl içinde nüfus müdürlüklerine başvurmaları halinde nüfus kaydında ana veya baba adı ya da soyadı olarak evlat edinenlerin ad ve soyadları yazılacak. Düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihte ergin ve mümeyyiz olan evlat edinilenlerin de muvafakatleri aranacak.

YABANCILARA KİMLİK NUMARASI UYGULAMASINA SON VERİLİYOR

Kanunla, yabancıların Türkiye'de meydana gelen nüfus olaylarına ilişkin olarak, nüfus müdürlüklerine yapılan başvuruları üzerine olay formları düzenlenmesi uygulaması yürürlükten kaldırılıyor.

Türkiye'de kaydı tutulan yabancılara kimlik numarası verilmesi uygulamasına son veriliyor.

Kanuna göre ayrıca sağlık kuruluşları ve tabiplerin, kontrollerindeki doğum ve ölüm olaylarına ilişkin olayın mahiyetini ve ilgilinin kimlik bilgilerini gösteren bir rapor düzenleyerek sahiplerine vermesi uygulaması da yürürlükten kaldırılıyor.

Kanunla, Türk Vatandaşlığı Kanunu'nda da değişiklik yapılıyor. Buna göre, sonradan Türk vatandaşlığının kazanılmasında uygulanacak temel ilke ve esaslar, ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri alınmak suretiyle İçişleri Bakanlığınca belirlenecek.

Milli güvenlik ve kamu düzeni bakımından engel teşkil edecek hali bulunanların talepleri reddedilecek.

Türk vatandaşlığını kazanma talebinde bulunan bir yabancı, başvuru için aranan ikamet süresi içinde toplam 12 ayı geçmemek üzere Türkiye dışında bulunabilecek.

TÜRK VATANDAŞLIĞINI KAYBEDENLERİN YENİDEN VATANDAŞLIĞA ALINMASI

Türk vatandaşlığını kaybetmiş kişiler, başvurmaları halinde, milli güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak kaydıyla Türkiye'de ikamet etme şartı aranmaksızın Bakanlık kararı ile yeniden vatandaşlığa alınabilecek.

Vatandaşlıktan düşürülen kişiler, başvurmaları halinde, milli güvenlik bakımından engel teşkil edecek bir hali bulunmamak kaydıyla Türkiye'de ikamet etme şartı aranmaksızın Bakanlık kararı ile yeniden Türk vatandaşlığına kabul edilebilecek. Milli güvenlik bakımından engel teşkil edecek hali bulunanların talepleri İçişleri Bakanlığınca reddedilecek.

1600 KİŞİLİK KADRO İHDAS EDİLİYOR

Onsekiz yaşını tamamlayıncaya kadar herhangi bir nedenle aile kütüklerine kayıt edilmemiş ve yabancı bir devletle vatandaşlık bağı bulunmayan kişiler; ana veya baba, bunların ölmüş olması halinde, varsa kardeşleri ile hısımlığını gösterir tıbbi rapor ibraz etmeleri durumunda Türk vatandaşlığını kazanacak.

Türk vatandaşlığını kazanan yabancının ergin olmayan çocuğunun sonradan alınan velayet kararı ile de Türk vatandaşlığını kazanması sağlanıyor.

Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğünde 1600 kişilik kadro ihdas ediliyor.

İstanbul'un Eyüp ilçesinin adı, "Eyüpsultan" olarak değiştiriliyor.

Öte yandan, "Türk vatandaşlığının evlenme yoluyla kazanılması" başlıklı kanunda değişiklik öngören tasarının 31. maddesi, AK Parti, CHP, MHP ve HDP'nin mutabakatıyla verilen ortak önergenin kabul edilmesiyle tasarıdan çıkarıldı.

Danışma Kurulunun; Genel Kurulun, 20 Ekim Cuma günü toplanmamasına ilişkin önerisi de Genel Kurulun onayına sunularak kabul edildi.

Tasarının kabul edilmesinin ardından Meclis Başkanvekili Ahmet Aydın, birleşimi 24 Ekim Salı günü 15.00'te toplanmak üzere kapattı.