CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Son dakika: Süveyş Kanalı’nda suçlu kim? Milyarlarca dolarlık zararı kim ödeyecek? Uzman isim A Haber'de anlattı
Son dakika haberi... Süveyş Kanalı'nda yaşanan krizden dolayı oluşan zarardan kim sorumlu? Deniz ticaret hukuku bu konuda ne diyor? Günlük 10 milyar dolar zararı kim karşılayacak? Krizden dolayı oluşan zarardan kim sorumlu? Milyarlarca dolarlık zararı kim ödeyecek? Mısır mı? Sigorta şirketleri mi? Kaza yapan geminin şirketi mi? Boğaziçi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Selami Kuran, A Haber canlı yayınında detayları anlattı.
400 metre uzunluğundaki yük gemisi 24 Mart'ta kanal yolunda yakalandığı kum fırtınası sonrası rotadan çıkıp, kıyıya çarparak kanalda sıkışıp kalmıştı. Gemilerin geçişi engellenmişti.
Karaya oturan devasa geminin krize neden olduğu Süveyş Kanalı'nda ticari gemilerin geçişi başladı. Süveyş kanalı idaresi, kaza nedeniyle bekleyen 422 gemiden 113'ünün kanaldan sorunsuz şekilde geçiş yaptığını açıkladı.
Peki milyarlarca dolarlık zararı kim ödeyecek? Süveyş Kanalı'nda yaşanan krizden dolayı oluşan zarardan kim sorumlu? Deniz ticaret hukuku bu konuda ne diyor? Günlük 10 milyar dolar zararı kim karşılayacak? Mısır mı? Sigorta şirketleri mi? Kaza yapan geminin şirketi mi? Boğaziçi Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Selami Kuran, A Haber canlı yayınında detayları anlattı.
KÜRESEL TİCARETİN YÜZDE 12'Sİ
Süveyş Kanalı'nın önemi küresel ticaretin yüzde 12'sine ev sahipliği yapması, dünyanın en önemli su yollarından biri olması nedeniyle özellikle dev konteyner gemisinin sebep verdiği kaza nedeniyle deniz trafiğinde 6-7 güne varan büyük bir sorun yaşandı. Oradaki bekleyen gemilerin bekleyen yük gemilerinin zararının kimden tazmin edileceği hususu önemli bir hukuki bir mesele olarak karşımıza çıkıyor.
SİGORTA ŞİRKETLERİ SİGORTALARLAR AMA...
Uluslararası su yollarında seyir halinde olan gemilerin hem kendileri hem gemiler hem de taşıdıkları yük genellikle sigorta şirketleri tarafından sigortalanmıştır. Yani merkezi İngiltere ve Almanya'da olan dev sigorta şirketleri uluslararası su yollarında seyir halinde olan gemileri sigortalarlar. Tabii bu sigorta bedeli de gemi sahipleri tarafından ödenir. Ama önemli husus şu Süveyş Kanalı'nın özel bir durumu var o da Süveyş Kanalı politikasında Süveyş Kanalı idaresi politikasında kanalda meydana gelen herhangi bir kaza veya arıza nedeniyle Mısır Süveyş Kanalı'nın sorumlu tutulamayacağı mevzuatını getirmiş. Bu bir sorun olarak karşımıza çıkıyor.
CİDDİ BİR ZARAR
Bir diğer tarafta 6-7 güne varan uzun bir bekleyiş süresi ki bekleme süreleri uluslararası deniz trafiğinde çok önemli bir konudur. Yani gemilerin bekleme sürelerinin ciddi bir mali ekonomik karşılığı söz konusu olur. Burada da 6 günü aşan bir bekleme söz konusu. Yani 422 geminin 6 gün boyunca beklemesi gerek gemi sahipleri açısından, gerek gemiyi kiralayanlar açısından, gerek nakliye gemileri açısından, gerek yük sahipleri açısından ciddi bir zararın ortaya çıkmasına sebebiyet verdi. Bu rakamlar da 60 milyar dolar civarında bir rakamda nereden kaynaklanıyor çünkü Süveyş Kanalı'ndaki geçen gemilerin yük miktarının değerinin günlük 10 milyar dolar olduğu söyleniyor.
SÜREÇ NASIL İŞLEYECEK?
Hukuki süreç yani bu kazadan dolayı ortaya çıkan ekonomik zararın kimler tarafından tazmin edileceği uzun bir süreç alacak. Süveyş Kanalı idaresi özellikle gemiyle ilgili belgeleri, ses kayıtlarını, geminin teçhizatını, bakım noktasındaki durumunu bütün bunları gemi kaptanından talep etti. Zaten bunları da gemi kaptanı teslim etmek zorunda. Teslim etmediği takdirde gemiye el konup bekletilir. Bu soruşturma devam edecektir.
GEMİ KAPTANI HATALI BULUNURSA...
Eğer gemi kaptanından kaynaklanan bir kusur bir sorumluluk söz konusu olursa Mısır veya daha doğrusu Süveyş Kanalı idaresi doğrudan gemi sahibi şirketine başvuracaktır zararın tazmini için. Diğer gemilerin zararlarını karşılamak için bir meblağ ödenecek. Öncelikle Mısır idaresine bir tazminat ödemek zorunda kalacak. Çünkü Mısır'ında günlük 10-15 milyon dolar civarında bir kaybı söz konusu.
Bekleyen gemiler sigorta şirketlerinden talep edecekler. Ama sigorta şirketi de ödemiş olduğu bedelin karşılığını bu defa kazaya sebebiyet veren geminin sahibi şirkete rücu ederek tazmin etme yoluna gidecektir. Bu çok uzun bir süreç. Önümüzdeki aylarda belki birkaç yılı alacak uzun bir hukuki soruşturma inceleme süreci söz konusu. Ama eninde sonunda, çünkü deniz yollarında meydana gelen kazalarda ortaya çıkan ekonomik zararın tazmini öncelikle sigorta şirketleri tarafından karşılanır. Sigorta şirketleri de daha sonra kazaya sebebiyet veren taraf kimse onlara rücu ederek ödemiş oldukları meblağı talep ederler.
Yaşanan bir kazayla dünya ticaretini kilitleyen Süveyş Kanalı'nda ne oluyor? Küresel ticareti kilitleyen gemi alternatif yol planını tetikledi. Kriz kime yaradı? Kanal neden önemli? Özellikleri neler? ORSAM Başkanı Ahmet Uysal A Haber canlı yayınında değerlendirmelerde bulundu.
İşte o açıklamalardan satır başları;
İSRAİL'İN KOMPLOSU MU?
Burada bir İsrail komplosu veya saldırısından bahsetmiyoruz ama doğal bir zaten alternatif ve çalışma fikir yürüttükleri alternatif bir proje üzerinde zaten bunu Mısırlılar da biliyor konuşuyor tartışıyorlar. Burada Süveyş Kanalı'nın esas rolü Doğu Batı hattında Güney Afrika'yı dolaşmak zorunda kalmadan yolun yarı yarıya kısaldığı bir rotadan bahsediyoruz. Bu açıdan Süveyş Kanalı çok önemli. Dünya ticaretinin çok ciddi bir kısmı buradan geçiyor.
İsrail de bildiğiniz gibi tam Asya Afrika arasına oturmuş durumda. İsrail'in bir rolü aslında bölgeyi ikiye ayırmasıdır. İsrail'in şu anda var olan boru hattı var. Boru hattıyla Kuzeyden Güneye, Güneyden Kuzeye petrol taşıyor. Yani yine Süveyş Kanalı'nın zararına olabilecek ki bu Mısır'da çok tartışıldı yüzde 15-20 oranında Süveyş Kanalı'ndan pay çalıyor diye tartışıldı.
MONTRÖ REVİZE EDİLMESİ LAZIM
Her zaman bizim gözden kaçırmamız gereken Montrö'de Boğazlar biz İstanbul'u savaşmadan aldık ve alırken biz Boğazlar'da taviz verdik. Boğazlar normalde bizim karasuyumuz olması lazım. Her geçenin bizden izin alması hatta ücret ödemesi lazımdı. Bundan feragat ettik. Bu biraz düzeltildi Alman Hitler'in tehlikesi vesaire asker de bulunduramıyorduk şimdi asker bulunduruyoruz ama gelen geçene çok fazla müdahale edemiyoruz. Böyle bir durumda bunun daha düzeltilmesi lazım. Türkiye bunu tekrar tartışmaya açılması lazım. Burası Türkiye'nin sularıdır. Bunun istenmesi lazım revize edilmesi lazım.
En azından Kanal İstanbul Boğaz trafiğini rahatlatma açısından hem de yeni bir strateji, kaza gibi bir durumda felaket olur. Böyle bir durumda alternatifi olması lazım.
İSRAİL'İN EKMEĞİNE YAĞ SÜRDÜ
İsrail'in alternatif kanal projesi daha önce de konuşuldu. Akabe'den Akdeniz'e uzanan boru hattını genişletme çabaları var. Yani İsrail kavşak noktadaki avantajını kullanmak istiyor. Mısır bu süreçte biraz zorlanacak. Çünkü önce Süveyş Kanalı'nda yaşanan kaza, sonra tren kazası Kahire'ye güveni sarsacak. Bu gelişmeler İsrail'in ekmeğine yağ sürdü. Kasıt olsun olmasın, bu tür kazalar alternatif arayışları gündeme getirir.
GEÇMİŞTEN BUGÜNE SÜVEYŞ KANALI
- KANAL İNŞAATI 1859'DA BAŞLADI
- İNŞAAT 10 YIL SÜRDÜ
- 1882'DE İNGİLTERE MISIR'I İŞGAL ETTİ KANALIN KONTROLÜNÜ ÜSTLENDİ
- CEMAL ABDÜNNASIR KANALI 1956'DA MİLLİLEŞTİRDİ
- İNGİLTERE, FRANSA VE İSRAİL SİNA YARIMADASINA SALDIRDI PORT SAİD ŞEHRİ İŞGAL EDİLDİ
SÜVEYŞ KANALI NEDEN ÖNEMLİ?
- KANAL 193 KM UZUNLUĞUNDA
- 24 SAAT GEÇİŞE AÇIK
- KANALDAN GEÇİŞ 16 SAAT SÜRÜYOR
- GÜNDE 74 GEMİ KANALDAN GEÇİYOR
- 2020'DE MISIR 5,6 MİLYAR DOLAR GELİR ELDE ETTİ
Süveyş Kanalı'nı deniz trafiğine kapatan devasa konteyner gemisini kurtarma çalışmalarından sonuç alındı.
Pazar sabahı itibariyle geminin altından 27 bin metreküp kum çekildi; 18 metre derinliğe ulaşıldı.
Ancak yaklaşık 20 bin konteyner taşıyan geminin yeniden yüzdürülmesi sağlanamamıştı.
Altıncı günde devam eden çalışmalarla yüzdürme çalışmaları başarılı oldu.
Kurtarma çalışmalarına altıncı gün iki römorkör daha katılmışt9. Böylece gemiyi sıkıştığı yerden kurtarıp yeniden hareket ettiremek için müdahalede bulunan römorkör sayısı 14'e yükselmişti.
400 metre uzunluğundaki devasa geminin baş tarafının altında bir kaya öbeği bulunmuştu. Kayalık alan, kurtarma operasyonunu güçleştiriyordu.
Gemi, römorkörlerle hareket ettirilememesi halinde, yükünün azaltılması planlanıyordu.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi, konteynerlerin tahliye edilmesi için hazırlık yapılması talimatı vermişti.
Geminin boşaltılabilmesi için vinçlerin bölgeye nakledilmesi gerekiyordu. Boşaltma işlemi zaman alacağı için kanalın kapalı kaldığı süreyi uzatacaktı.
