CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
Ne zaman emekli olursam daha fazla maaş alırım? Hesap ortada... İşte cevabı
Yeni dönem zamlı maaşların belli olmasıyla birlikte binlerce emekli adayı hesap yapmaya başladı. Emeklilik şartlarını yerine getirenler "Ne zaman emekli olsam daha mantıklı?" sorusunun yanıtını merak ediyor. Peki, 2024 yılında emeklilik zamanı dolmasına rağmen 2025'i beklemek mi, yoksa hemen emekli olmak mı avantajlı? Güncelleme katsayısı farkı sebebiyle hangi yıl öne çıkıyor? Maaş hesabında neler kullanılıyor? Maaş farkı nasıl ortaya çıkıyor? Takvim Gazetesi Ekonomi Müdürü Faruk Erdem anlattı. İşte cevabı...
Milyonlarca emekli için temmuz ayında yapılan yüzde 24.73 oranındaki enflasyon artışının ardından yeni taban maaş da belirlenmiş oldu.
10 bin liradan 12.500 TL'ye çıkartılan taban maaş ile birlikte tüm aylıklar bu rakama seyyanen ödeme ile tamamlandı.
Emeklilerle ilgili hesaplar yeniden yapılırken emekli maaşı hesaplama yöntemleri de milyonların gündeminden düşmüyor.
Son günlerde herkes 2024'te mi yoksa 2025'de mi emekli olmasının kendisi için avantajlı olacağını merak ediyor.
BRÜT MAAŞLAR BELİRLİYOR
Emekli maaşını belirleyen en önemli parametre çalışırken ödenen SGK primleri oluyor. Yani SGK'ya bildirilen prime esas kazanç yani sizin brüt maaşınız ileride alınacak emekli maaşını da belirliyor.
Bunun dışında çalışılan gün sayısı ve bu günlerin hangi dönemde olduğu da önemli.
Çünkü üç ayrı dönemde hesaplanan emekli maaşında aylık bağlama oranları da değişiyor. Bu durumda 2000 yılı öncesinde çalışması daha çok olan ve yüksek prim yatıranlar daha avantajlı oluyor.
GÜNCELLEME ÖNEMLİ
Üç dönem (2000 öncesi, 2000- 20008 arası ve 2000 sonrası) için hesaplanan emekli maaşı daha sonra dilekçe verilen yıla göre güncelleniyor.
Emekli maaşı hesaplandıktan sonra güncelleme yapılırken emeklilik dilekçesinin verildiği yıl önem kazanıyor. Çünkü güncelleme katsayısı hesaplanırken bir önceki yılın enflasyonu ve büyüme oranı dikkate alınıyor.
Ayrıca o yıl yapılan Ocak ve Temmuz artışları da önemli.
Yani dilekçe verilen yıl emekli zam oranları güncelleme katsayısından fazla ise o yıl dilekçe vermek büyük avantaj sağlıyor ve emekli maaşının daha yüksek olmasına sebep oluyor.
MAAŞ HESABINDA NELER KULLANILIYOR?
● Üç dönem için aylık bağlama oranları
● Önceki yılın güncelleme katsayısı
● Önceki yılın enflasyon oranı
● Önceki yıl büyümenin yüzde 30'u
● İçinde bulunulan yılın enflasyon artışları
MAAŞ FARKI NASIL ORTAYA ÇIKIYOR?
Çalışanlar açısından bakıldığında 2024 yılı ile 2025 yılı arasında emekli maaşı hesaplamaları farklılık gösteriyor.
Maaş hesaplama formüllerine göre bir önceki yılın enflasyon ve büyüme rakamları ele alındığı için bu yıl dilekçe verenler için 2023 yılı dikkate alınırken gelecek yıl dilekçe verenler için 2024 yılı dikkate alınacak.
Bakıldığında 2023 yılı enflasyonun 2024 yılı enflasyonundan yüksek olduğu ve büyüme farkının da bulunduğu görülüyor. Öte yandan 2024 yılı artışları da kümülatif olarak yüzde 86.6 olduğu için, bu da maaşı yükseltiyor.
Ayrıca 2024 yılında dilekçe veren bir kişi bekleyerek maaş kaçırmamış da oluyor.
Buna göre 2024 yılında dilekçe veren bir sigortalının emekli maaşı şöyle hesaplanıyor:
- Üç dönem aylık bağlama oranı
- 2023 yılı güncelleme oranları ( 64.77+1.5/100+1)
- Yıllık enflasyon: Yüzde 64.77
- Büyüme oranın yüzde 30'u: 1.5
- Güncelleme katsayısı: 1.6627
- 2024 yılı enflasyon artışları
- Ocak ayı artışı: yüzde 49.25
- Temmuz ayı artışı: Yüzde 24.73
- Kümülatif artış: yüzde 86.6
Bu sigortalı bekleyip 2025 yılında dilekçe verirse hem 2024'deki maaşları kaçırmış olacak hem de yeni hesabı şöyle yapılacak:
- Üç dönem aylık bağlama oranları
- 2024 yılı güncelleme oranları
- Yıllık enflasyon : Yüzde 38 (Tahmin)
- Yıllık büyüme: Yüzde 4 (Tahmin)
- Güncelleme katsayısı: 1.3920 (Tahmin)
Görüldüğü gibi güncelleme katsayısı arasında fark sebebiyle 2025'de daha düşük maaş bağlanması söz konusu. Kullandığımız enflasyon oranları Merkez Bankası'nın yıl sonu tahminlerinden oluşuyor.
Ancak her şartta 2024 yılı enflasyon ve büyüme oranının 2023'den daha düşük çıkacağı görülüyor.
Bu yüzden de 2024 yılında emekli olmak 2025'e göre daha yüksek maaş bağlanacağı anlamına geliyor.
MİLYONLARI İLGİLENDİRİYOR! ÇİFT MAAŞ ALMA FIRSATI
Türkiye'de bir süre önce de gündeme gelen ikinci emeklilik, Orta Vadeli Program'a (OVP) da girdi.
İkinci basamak emeklilik olarak yer alan sistem tamamlayıcı emeklilik olarak uygulanıyor.
Türkiye'de bir süredir uygulanan Otomatik Katılımlı BES ile devreye alınan ikinci emeklilik sistemi daha da geliştirilecek.
Peki kimler yararlanacak, sistem nasıl uygulanacak?
Dünyada çeşitli yöntemlerle uygulanan tamamlayıcı emeklilik sistemi çalışanların emekli olduklarında gelirlerinin düşmemesi ve yaşam standartlarının değişmemesini amaçlıyor.
Bu sayede emeklilik döneminde kamudan sağlanan gelirin dışında bir maaş daha elde ediliyor.
BU YIL YASA ÇIKACAK
Söz konusu sistemin devreye girmesi için 2024 yılı ile birlikte yasal düzenleme yapılması bekleniyor. Yasanın yürürlüğe girmesiyle birlikte çalışanlar açısından yeni bir dönemin kapıları da aralanmış olacak.
Bugün uygulanan otomatik katılım ile Bireysel Emeklilik Sistemi'nde çalışanların ücretlerinden her ay en az yüzde 3 kesinti yapılarak primler biriktiriliyor.
Ancak sistem zorunlu değil. Çalışanlar isterlerse sistemden ayrılıyor. Bu sistem ile çalışanlar 10 yıl prim ödüyor ve 56 yaşında emekli olabiliyor.
10 yıl ve 55 yaşın sonunda hak sahipleri isterlerse toplu para isterlerse belirleyecekleri süre kadar (ömür boyu da seçilebilir) emekli maaşı alabiliyor.
Yeni getirilecek sistem bunu bir adım daha öteye taşıyacak. Çalışanlardan kesilen primlere işverenler de prim ekleyecek.
Böylece birikim artacak, işverenler sigorta primi öder gibi her ay çalışanın hesabına para aktaracak. Sistem zorunlu olacağı için hem çalışan hem de işveren için bağlayıcı olacak.
SİSTEMDE KALINACAK
Emeklilik sistemi olduğu için tamamlayıcı emekliliğe giren, belirli şart ve koşulları sağlayana kadar sistemde kalıp, emekliliği için biriktirecek.
İSTER AYLIK İSTER TOPLU PARA
Çalışan sosyal güvenlik sisteminden emekli olduğunda tamamlayıcı emeklilik sisteminden de emekli olacak; hem SGK'dan emekli aylığı alacak hem de tamamlayıcı emeklilik sisteminden aylık ya da isterse toplu para alacak.
Buradan da anlaşılacağı üzere tamamlayıcı emeklilik, sosyal güvenlik sisteminin alternatifi olmayacak; çalışanın emekli olduğunda maaşını tamamlayacak.
TAZMİNATLA İLGİSİ YOK
Tamamlayıcı emeklilik, sosyal güvenlik sisteminin alternatifi olmayacağından, sosyal güvenliğin yerini almayacağından, sadece çalışana emekliliğinde ek gelir sağlayacağından; kıdem tazminatı ile de uzaktan yakından ilgisi olmayacak.
Kıdem, İş Kanunu kapsamında çalışanın hakkı ve bu hak çalışan, işveren, sosyal güvenlik sistemi çerçevesinde devam edecek. Tamamlayıcı emeklilik ise bundan tamamen ayrı yürüyecek.
