CANLI YAYIN
A HABER GALERİ
İşte Türkiye'nin 3 yıllık ekonomi yol haritası! Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz OVP'nin sunumunu yaptı
Son dakika haberi...Türkiye Yüzyılı'nın ekonomik temellerini atacak Orta Vadeli Plan (OVP) belli oldu Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz önemli sunumunda "Finansal istikrarı sağlamak ve orta vadede enflasyonu tek haneye indirmek temel hedefimiz. Yatırım, istihdam, üretim ve ihracat çalışmalarımız devam edecek. Mali disiplini korumaya ve para politikasını şartlara güncellenmiş olarak uygulamaya devam edeceğiz. Yapısal dönüşümlerde önemli bir çerçeveyi oluşturduk, orta vadede somut etkiler bekliyoruz." dedi.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
Bugün gerçekleşen toplantımızın hayırlara vesile olmasını diliyorum. Tecrübeli liderliği, 2053 ve ötesine uzanan vizyonu ile her aşamasını yakından takip ettikleri program çalışmamız bugün itibarıyla zatı alilerin onayı ve imzası ile Resmi Gazete'mizde yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Hayırlı uğurlu olmasını temenni ediyorum.
OVP merkezi yönetim bütçesinin hazırlanma sürecini başlatan temel dökümanımızdır. Temel ekonomik büyüklükleri, toplam gelir gider tahminlerini, kamu idarelerinin ödenek teklif tavanını içeren temel politika dökümanıdır.
3 yıllık perspektif ile 2024-2026 dönemini kapsayacak olup Cumhurbaşkanı kararı ile resmileşmektedir.
2024-2026 dönemine ilişkin temel amaçlar, makroekonomik hedefler ve politikalar ile öncelikli yapısal alanlar yer almaktadır.
Bu yılki OVP'de ek 3 şeklinde yapısal reformlarımızı içeren takvim dahilinde ortaya koyan çalışmayı kamuoyu ile bugün paylaşmış oluyorum.
"PAYDAŞLARIN FİKİRLERİNİ ALARAK İSTİŞARE EDEREK PROGRAMI HAZIRLADIK"
OVP dediğimiz bir takım çalışmasıdır. Birçok kurulun, Bakanlığı katkı sunduğu uzun bir süreçle hazırlanmaktadır. 2 aylık bir süreçte hazırlandı. Birbirlerini tamamlayıcı, uyumlu bir ekip çalışması olduğunu ifade etmek isterim. Model çalışmaları yapıldı, Merkez Banka'mız başta olmak üzere Hazine ve Maliye Bakanlığımız başta olmak üzere ekonominin ana kurumları çalışmalara destek verdiler.
Sadece kamunun kendi içinde çalışmalarla yetinmedik sivil toplumun, paydaşların fikirlerini alarak istişare ederek programı hazırladık.
İstişare ve ortak akıl bizim temel düsturumuz. Hangi alanda olursa olsun, öncelikle ilgili tarafları belirlemek onlarla istişare etmek politikaların etkinliğini artıran, sahiplenmeyi getiren bir süreç.
Geniş istişarelerle bu planın hazırlandığını ifade edebilirim. İhracatçılar birliğinden, sendikalar, memur ve işçi sendikalarına varıncaya kadar, iş dünyasından sanayi odalarına, tarım sektörüne kadar bütün sektörlerle istişareler yaparak hazırladık.
Planın temel çatısını bu slaytta özetlemeye çalıştık. Ana çatıyı bu şekilde ifade edebiliriz. 3 yıllık dönemde neyi gerçekleştireceğiz diye sorduklarında, deprem afetinin yaralarını saracağız. Geleceğe dönük afetlerle ilgili riskleri azaltıcı yatırımları hayata geçeceğiz.
"TEK HANELİ RAKAMLARA DÖNECEĞİZ"
İkinci temel amacımız makroekonomik ve finansal istikrarı sağlamak ve orta vadede tek haneli enflasyona ülkemizi kavuşturmaktır.
Geçici bir yükseliş dönemindeyiz tekrardan orta vadeli dönemde tek haneli rakamlara döneceğiz. Tek haneli rakamlara dönerken büyümeyi ve istihdamı ihmal etmeyeceğiz.
Tüm bunları insan için yapıyoruz. Ekonominin amacı insana hizmet, en temel aracı da insan, insanın çabası, gayreti, niteliği, kalitesi.
"KISA DÖNEMLİ OLUMLU ETKİLERİ ARTIRMAYI HEDEFLİYORUZ"
3 ana başlık öne çıktığını söyleyebilirim. Depremin tek seferlik harcama etkileri, bütçe açığını azaltıcı etkileri bir kenara bırakılacak olursa mali disipline büyük önem vereceğiz.
Para politikasını dönemin ihtiyaçlarına ve şartlarına göre güncellenmiş hali ile uygulamaya devam edeceğiz. Merkez Banka'mız araç bağımsızlığı çerçevesinde üzerine düşeni yapacaktır.
Üçüncü başlığımız yapısal dönüşümler. Önemli bir çerçeveyi oluşturduk orta vadede somut etkiler bekliyoruz. Kısa vadede beklentileri iyileştirmeyi ve beklenti kanalı ile kısa dönemli olumlu etkileri artırmayı hedefliyoruz.
"ŞARTLARI İYİ OKUYARAK POLİTİKALARI ŞEKİLLENDİRMEK DURUMUNDAYIZ"
Dünyadaki şartları görmeden hiçbir ülkeyi sağlıklı şekilde değerlendirmek mümkün değil. Dünya ekonomilerine baktığımızda son 20 yılda 3.6 ortalama büyürken, 2024'e baktığınızda yüzde 3'lere gerilemiş durumda.
Diğer taraftan yine dünya ticaretinin bundan etkilendiğini görüyoruz. Dünya ticareti büyümenin de üstünde gerçekleşirdi bu yıl sadece yüzde 2.3 büyüme bekleniyor.
Pandemi ve bunun devam eden etkileri var, Rusya Ukrayna savaşı gerilimi başta olmak üzere jeopolitik gerilimin etkileri var. Diğer taraftan dünyada yükselen bir korumacılık var. Her ülke kendi çıkarı peşinde dünyadaki ortak kurallar yerine farklı kurallarla korumacılık eğiliminin güçlendiği dönemdeyiz. Şartları iyi okuyarak politikaları şekillendirmek durumundayız.
"TÜRKİYE YILLIK ORTALAMA 4.5 HIZLA BÜYÜME KAYDEDECEK"
Zorlu dönemler fırsatların oluştuğu dönemlerdir. Güçlü tecrübeli liderliği olan ülkeler, planları olan ülkeler bu zorlukları daha hızlı göğüsleyecek fırsatları çok daha etkili bir şekilde değerlendireceklerdir. Türkiye öncü ülkelerden biri olacak diye düşünüyoruz.
Türkiye'nin ortalam ayıllık büyüme oranı 5.5 olarak gerçekleşmiş. Dünyanın 2 puan üstünde büyüme performansı sergilemişiz 20 yılda. Bu büyük başarıdır.
Bu yıl 1 trilyon 67 milyar TL milli gelire ulaşacağız. Kişi başına gelirimizi 12 415 dolar olmasını bekliyoruz. Dönem sonunda trilyon 318 milyar dolarlık ekonomik büyüklüğe kişi başına gelirde 14855 dolara ulaşmayı öngörüyoruz. Türkiye yıllık ortalama 4.5 hızla büyüme kaydedecek.
"İSTİHDAMDA BİR ARTIŞ BEKLİYORUZ"
İstihdamı da az önce söylemiştim hiçbir şekilde ihmal etmeyeceğiz. İstihdamda bu dönemde 2 milyon 727 binlik artış bekliyoruz OVP'de. Yıllık 909 bin ilave her yıl ortalama olarak istihdamda bir artış bekliyoruz.
Buna rağmen işsizlik oranımızda arzu ettiğimiz gerileme olmuyor ama yine tek haneli rakamlara gidiyoruz. Bunun sebebi katılım oranlarında hızlı bir yükseliş bekliyoruz. İşsizlik oranını istihdamdaki büyük artışa rağmen sınırlayan bir hadise, işsizliği orta vadede tek haneye düşürmeyi hedefliyoruz.
1 yarıda 3.9 büyümüştük 2023'te, ikinci yarısında daha yüksek büyüme performansı ile yılı 4.4 büyüme ile kapatmayı öngörüyoruz. 2024'te yüzde 4, 2025'te yüzde 4.5, 2026'da yüzde 5 ivmelenerek büyümemizin devam etmesini bekliyoruz.
OVP'DE ENFLASYON HEDEFİ BELLİ OLDU
Enflasyona gelecek olursak son dönemde kurdaki hareketler bütün bunların bileşkesi olarak geçici olarak enflasyonda yükseliş söz konusu bu 2023'teki enflasyon tahminimizi yüzde 65'lere yükseltmiş durumda.
Orta vadede yüzde 8.5 gibi tek haneli bir rakamı hedefliyoruz. 2024'te 33 2025'te 15.2 şeklinde ara hedeflerle birlikte buraya ulaşacağız.
İhracatımızın bu yıl 225 milyar, 2026'da 302.2 milyar dolara ulaşmasını, ithalatın 367'den 414 milyar dolara çıkmasını bekliyoruz.
"YURT İÇİ TASARRUFLARI ARTIRACAĞIZ"
Cari açığı 2023 2 dönemde sağlanacak iyileşmelerle birlikte yıl sonunda milli gelire oranla –4 civarında tahminimiz var, dönem sonunda –2'ler civarında gerçekleşmesini bekliyoruz.
Yurt içi tasarrufları artıracağız. Toplam yurt içi tasarrufların milli gelire 1.4 puan artış göstereceğini öngörüyoruz. Merkezi yönetim bütçe giderleri ve gelirlerine baktığımızda, 2023'te 6.5 trilyon civarında giderimiz, 4.9 trilyon civarında gelirimiz söz konusu. 1.6 trilyon açık söz konusu, 2024'te 11 trilyon gider 8.4 trilyon gelir, 2025'te ise 12.7 trilyon gider, 10.9 trilyon gelir. 1.8 trilyon açık var. Milli gelire oranla bu rakamların hepsine bakmak gerekiyor.
2023'te depreme ayırdığımız bütçe 762 milyar TL, 2024'te kaynak 1 trilyon 62 milyar TL, 2025'te 566, 2026'da 380 milyar TL, giderek son iki yılda azalıyor. 2023-24'teki görünümün bozulması büyük oranda deprem harcamaları ile ilgili. Bu dönemde 3 trilyona yakın kaynağın afetin yaralarını sarmak için kullanılacağını ifade edebiliriz.
Merkezi yönetim gelir, giderlerinin 23-24-25'te yüksek seyredeceğini görüyoruz. Deprem ağırlıklı olarak 23-24'te harcama gerektiriyor. Gelirlerimizde bir miktar artış öngörüyoruz 2023'te 19.3 olan gelirlerimizin milli gelire oranı dönem sonunda 20.6'ya ulaşmış olacak. Bütçe dengesine baktığımızda bu yıl ve gelecek yıl milli gelire oranla bütçe açığımızda -6.4 olacağını öngörüyoruz.
Bütçe açığını kademeli bir şekilde düşürüyoruz. AB tanımlı borç stokunu verdik. Türkyie bu açıdan dünyadaki en iyi ülkelerden bir tanesi, borçlu bir yapı ile afete yakalanmış olsaydık bugün yaptığımız çalışmaları gerçekleştiremezdik. Iyi ki 20 yılda borçları aşağı çekmişiz, sağlam zemin afet konusunda bizlere vatandaşların yaralarını sarma imkanı sağladı.
2024'de AB tanımlı borç stokunun milli gelire oranı yüzde 35'lere yükselecek. Kademeli bir şekilde düşerek 2026'da yüzde 33'er civarına getirmiş olacağız bu önemli bir performans. Gelişmiş ülkelerde bu rakam yüzde 109, yani Türkiye kamu olarak diğer ülkelerle mukayese edildiğinde çok iyi bir performans gösteriyor."
7 ÖNCELİKLİ YAPISAL ALAN
Yapısal reformlar OVP'mize ek olarak kondu. 7 öncelikli yapısal alan şeklinde tarif ettik. Orta vadenin 7 temel ekseni, büyüme ve ticaret, beşeri sermaye ve istihdam, fiyat istikrarı ve finansal istikrar, kamu maliyesi, afet yönetimini iyileştirme, yeşil ve dijital dönüşüme adapte olma, iş ve yatırım ortamını geliştirme.
Büyüme ve ticarette ne yapacağız ihracatımızı ana lokomotifi olan sanayide dönüşümü destekleyeceğiz. Lojistik imkanları geliştireceğiz. Sanayi dışında tarım, madencilik gibi alanlarda önemli dönüşümlere imza atacağız.
Beşeri sermaye ve istihdam olmazsa olmaz, temel hedefimiz insana hizmet. İş gücü piyasalarını güvenceli bir şekilde esnekleştireceğiz. Girişimcilik ekosistemi, genç girişimcilik başta olmak üzere ekosistemimizi geliştireceğiz.
Fiyat istikrarı en temel alanlarımızdan bir tanesi. İstanbul Finans Merkezi'ni işlevli bir şekilde geliştirme kararlığındayız. Emeklilik sistemleri ile ilgili yenilikler düşünüyoruz."
