Tapuda yeni dönem! Değer artışı kazancı nasıl hesaplanıyor? İşte 10 soru ve cevapta merak edilenler
Gelir İdaresi Başkanlığı, konut alım ve satımında vergilendirmenin nasıl yapıldığına ilişkin bir broşür hazırladı. Buna göre; yanlış beyanda bulunanlar yüksek cezalarla karşı karşıya kalıyor. Gayrimenkulde değer artışı kazancının da vergisi var. Peki hesap nasıl yapılıyor? Ne zaman satılırsa değer artış kazancı oluşur? Düşük beyanda ne kadar vergi cezası çıkar? Pişmanlıktan yararlanmak mümkün mü? A Haber canlı yayınına konuk olan avukat Burak Evci merak edilen o soruları yanıtladı.
Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan yeni broşür, konut alım-satım işlemlerinde vergilendirme süreçlerini detaylı şekilde anlatıyor. Yanlış veya eksik beyan durumlarında uygulanacak yüksek miktarda cezaların yanı sıra gayrimenkul satışlarından elde edilen değer artış kazancının vergilendirilmesine dair bilgiler de paylaşıldı.
TAPUDA YENİ DÖNEM
Gelir İdaresi Başkanlığı'nın (GİB) yaptığı açıklamaya göre tapuda yeni döneme girildi. Bu değişiklik ev satışı yeni ev alımı veya miras yoluyla mülk edinme gibi durumlarla ilgili herkesi yakından ilgilendiriyor. A Haber canlı yayınına konuk olan avukat Burak Evci merak edilen o soruları yanıtladı.
- DEĞER ARTIŞI KAZANCI NASIL OLUŞUR?
- Avukat Burak Evci: Arazi, bina gibi gayrimenkullerin satın alındıktan sonra 5 yıl içinde elden çıkartılması halinde değer artışı kazancı oluşur. Bunun vergilendirilmesi gerekir. Bu konuyla alakalı gelir verdisi beyanında bulunulması gerekir.
- MİRAS YOLUYLA ELDE EDİLEN KAZANÇ DEĞER ARTIŞI KAZANCI MIDIR?
- Avukat Burak Evci: Kişilerin bedelsiz olarak miras yoluyla elde etmiş oldukları kazançlar için değer artışı kazancı uygulanmaktadır. Bu durumla alakalı gelir vergisi beyanı yapmaya gerek yoktur.
- DAİRENİN SATIŞINDAN ELDE EDİLEN KAZANÇ DEĞER ARTIŞI KAZANCI MIDIR?
- Avukat Burak Evci: Herhangi bir daire alındığı takdirde 5 yıl içerisinde satılması halinde değer artışı kazancından söz edilebilir. Bundan dolayı da beyannamede bulunulması gerekir. Dairenin satışından elde edilen kazanç bakımından istisna tutarlı var. Bu 2023 yılı için 55 bin TL 2024 yılı içinse 87 bin TL'dir. Eğer burada bu değerlerin üzerinde bir kazanç varsa vergi ödenmesi gerekir. Burada yüzde 15 ila yüzde 40 arasında değişen bir oran vardır.
- DEĞER ARTIŞI KAZANCI İÇİN YILLIK İSTİSNA TUTARI NE KADARDIR?
- Avukat Burak Evci: Değer artışı kazancı için istisna tutarı 2023 yılı için 55 bin TL 2024 yılı için 87 bin TL'dir. Kazanç bu rakamlardan fazla ise gelir verdisi ödenecektir. İstisna tutarın altında bir gelir kazancı varsa gelir vergisi vermeye gerek yoktur.
- GAYRİMENKULÜN ELDEN ÇIKARILMASI DURUMUNDA BEYANNAME VERİLMELİ Mİ?
- Avukat Burak Evci: Eğer burada kazanç istisna tutarının üstündeyse elde edilen kazançtan istisna tutar çıkarılır ve geri kalan için gelir vergisi beyanı yapılır. Burada kişilerin yapmış olduğu masraflar da tutardan düşülür.
- DEĞER ARTIŞI KAZANÇLARINDA SAFİ KAZANÇ NASIL BULUNUR?
- Avukat Burak Evci: Bir gayrimenkul edinildiği zaman bunun satıldığı tarihte yapılan masraflar, maliyeti, harçlar ve giderler düşüldüğü zaman bulunan kazanca safi kazanç denir.
- DEĞER ARTIŞI KAZANCINDA ENDEKSLEME NASIL YAPILIR?
- Avukat Burak Evci: Burada endeksleme yapılırken edinilmiş olan gayrimenkulün enflasyon oranında artışı hesaplanır. Gayrimenkulün satıldığı aydan önceki ay esas alınarak TÜİK'in belirlemiş olduğu ÜFE oranlarına göre enflasyon hesaplaması yapılmaktadır. İşte bu şekilde endeksleme yapılarak gayrimenkulden elde edilecek kar ve kazanç bulunmaktadır.
- TAPU HARCI HANGİ BEDEL ÜZERİNDEN VE HANGİ ORANDA ÖDENİR?
- Avukat Burak Evci: Bu konu oldukça önemli. Burada çünkü alıcı ve satıcı binde 20 oranında harç ödemesi yapar. İşte bunun önüne geçmek ve daha az harç ödemek için kişiler tapuda bedelleri düşük gösteriyorlar. Burada bedel düşük gösterildiği taktirde kişiler daha sonra hisseli tapular ile ilgili davalarda sorun yaşıyor. Diğer hissedarların daha düşük bedellerden tapuyu satınalma hakkı vardır. Bu hususa mutlaka dikkat edilmeli. Tapu harcı kesinlikle alınan bedelden gösterilmeli. Yine burada satıcı kişinin alacaklıları varsa bu kişi borçluysa ve bedel düşük gösterilmişse tasarrufun iptali davalarında yine sıkıntı yaşayabilirler. Tapu harcı alınan bedel üzerinden gösterilmelidir.
- ALIM-SATIM BEDELİ GERÇEK TUTARDAN BİLDİRİLMEZSE NE OLUR?
- Avukat Burak Evci: Gerçek bedel ile alım satım bedeli arasındaki fark kadar ceza uygulanıyor. Bunlar banka sistemleri üzerinden yapılacak. Tapu Türkiye uygulamaları ile online olarak bunlar tespit edilecek. Bu konuyla karşılaşanlar vergi dairelerine şikayette bulunabilirler. Kişilerin gayrimenkul alırken dolandırılmanın önüne geçmek için yeni sistemde 70'er TL bedel verdikleri taktirde kişiler korunmuş olacak. Burada Tapuların anlaşmalı oldukları bankalara bedel yatırılacak burada sistem üzerinden uyumlu çalışma ile işlem bittikten sonra gayrimenkuller alınabilecek. Satıcı da parasına ulaşacak.
- TAPU HARCINDA PİŞMANLIK TALEPLİ BİLDİRİMDE BULUNULABİLİR Mİ?
- Avukat Burak Evci: Tapu harçlarında eksik bildirim yapıldıysa daha sonradan burada oluşan fark bedelinde binde 20 oranında alıcı ve satıcı harç ödemesi yapması gerekir. Burada yüzde 25'te vergi cezası ortaya çıkacak. Burada pişmanlık hükümlerine göre talepler olabilecek. Bu durumda uzlaşma, indirim söz konusu olabilir.