🔴CANLI | Donald Trump mı? Kamala Harris mi? Beyaz Saray'ın kapıları kime açılacak? A Haber tarihi seçimi takip ediyor

Kamuoyu Araştırmacısı Gürkan Duman, A Haber ekranlarında Amerika’daki anket sistemini değerlendirdi. Duman, “Amerika seçimlerindeki katılma oranları Türkiye’de karşılaştırma boyutunda düşük kalıyor. 2016 seçimlerinde en yüksek olarak yüzde 59 katılım oldu. 2020’de de pandemi sürecinde yaklaşık yüzde 66’lık bir katılım oldu. Bu Amerika seçimleri ile ilgili de son döneme bakıldığında en yüksek katılım oranı oldu. Katılım oranı direkt seçimi etkiler pozisyonda. Onun için anketler bir ön görüdür ama kesin sonuç hükmü değildir. Ben sandık çıkışı anketlerinin özellikle burada katılım oranından ziyade burada fikir beyan etmeyen bir seçmen kitlesi de gözüküyor. Sandıkların yüzde 8’i açılmış durumda. Her iki adayın da dünya siyasetine yön verip vermeyeceğine bakmak lazım. Harris Demokratları seçimiyle gelmedi Biden’ın çekilmesiyle geldi. Trump ise partiyi kendi tekeline dönüştürmüş durumda. Toplumsal gerginliğin en fazla olduğu bir seçimden bahsediyoruz. Onun için bu seçimlerin sürecinde de eğer Trump kaybederse 2020’deki süreç sanki önümüze gelecek gibi gözüküyor. Ben bu konudan ziyade Türkiye’nin daha çok nerede olacağına bakmak istiyorum. Bize ne avantaj, ne dezavantaj ve ne gibi katkı sağlar ona bakmak lazım. Çünkü Trump İsrail’de desteğini zaten çekmeyecek. Bunu açıkça ifade ediyor. Ayrıca İran noktasında da bizi zor durumda bırakabilir.“ dedi. 

 

 

 

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Dr. Fırat Demirkol: "Donald Trump kadar nevi şansına münhasır bir kişilik. ABD çok etnik yapılı, inançlı, uluslu bir yapıda. Göçmen politikalarını en geniş tutan ülkelerden bir tanesi. ABD'de Cumhuriyetçi seçmenler var. Bunlar daha sağ ve muhafazakar kişiler. Trump bunlara hitap ediyor. Beyaz Amerikalıların yoğunlukta oluduğu yerler Cumhuriyetçilerin kalesi. İki adaya da toplam da 1,6 milyor doların üzerinde bağış yapıldı. ABD'deki seçim sistemi bizdekinden biraz farklı. Partiler ve adaylar hazineden para almak yerine seçmenlerin bağışlarıyla yada çeşitli grupların bağışlarıyla bu süreci finanse ediyorlar. Bağış 1,6 milyar doları geçti ve yaklaşık 1 milyar dolara yakın kısmı Harris'e geldi. Kamala Harris daha fazla kişiden daha az sayıda destek aldı. Rakamlar düşüktü ama sayı fazlaydı. Kamala Harris'e bağış yapanların 3'te 2'si, ilk defa bağış yapan kişiler. Burada iki tane sebep var. 1.'si Trump öngörülebilir bir lider değil. 2.'si bir önceki başlangıç döneminde  Trump'ın vize uygulamaları, ABD'yi dış dünyaya kapatması.  Trump işsizliği, enflasyonu, cari açığı düşürdü ama ABD'nin çoğulcu yapısına uygun söylemleri yoktu. ABD seçim sistemin bazı eyaletler başlangıç seçimindeki delegeyi Demokratlara verirken, valiyi de Cumhuriyetçilerden seçebilir. Bu tarzda hareket eden bazı eyaletler var. George W. Bush ve Donald Trump aslında Demokrat adaylardan daha az oy aldılar. Trump 2016 seçimlerinde Hillary Clinton'dan daha az oy aldı ama salıncak eyaletlerdeki başarısından dolayı bu delege sayısında üstünlüğü sağlayıp az oy almasına rağmen başkanlığı aldı. Böyle bir farklı sistemleri var." ifadelerini kullandı.

A Haber Programlar Müdürü Emine Kavasoğlu: Kısa sürece önce kongre binasının çevresine çok sayıda polis ekinin geldiğini söyleyelim, bu bir önlem amaçlı mı buraya bir polis ekibi gönderildi yoksa herhangi bir duyum alındı bir gerginlik bir karmaşadan bahsediliyor.  Kısa süre önce çok sayıda polise ekibi hemen kongre binasının bulunduğu noktaya doğru geldiler ve şuanda orada bir yoğunluk var. Polis araçları gelmeye de devam ediyor. 

2. KANLI OCAK BASKINI ÖNLEMİ Mİ?

Kanlı 6 Ocak baskının yaşandığı kongre binasının hemen önündeyim ben, ve az önce de bu noktaya çok sayıda polis ekibi sevk edildi. Kısa süre bir hareketliliğin başladığını söyleyelim.  Ardı ardına açıklamalar yapılmaya devam ediyor, seçim sonuçlarının açıklamsının ardından gerginlik yaşanacağının dair çok sayıda duyum olduğu söyleniyor, yine FBI tarafından ardı ardına açıklamalar yapılmıştı. 

Özellikle Rusya'nın seçimlere müdahale ettiği yönünde açıklamalar vardı. Yine Ulusal Muhafızlar hazır olarak bekliyorlardı, özellikle kritik noktalarda İHA'lar birlikte bir gözlem yapıldığı bilgisi vardı elimizde. Yine kabinlerde 911'le bağlantılı panik butonları yerleştirilmişti. 

ANKET SONUÇLARINA GÖRE HARRİS ÖNDE

Olası bir saldırı veya gerilime karşı bu uyarıların hepsi ardı ardına yapılmıştı.  An itibarıyla kongre binasının yanı başına çok sayıda ekibin geldiğini söyleyelim.  Bir yandan ilk sandık anket sonuçları da açıklandı. Bu sonuçlara göre Kamala Harris'in önde olduğu bilgisini paylaşabiliriz ama bu anket sonuçları çok da kesin sonuçları göstermiyor. 

PENSİLVANYA VE NORTH CAROLİNA'DA OY KULLANMA İŞLEMİ UZADI

Pensilvanya'da 22.00'ya uzatıldı teknik bir sebep nedeniyle, yine North Carolina'da yine teknik arıza sebebiyle yarım saat oy kullanma süresi uzatıldı. Bazı noktalarda sandıklar kapandı, sayımlar da başladı. Yüzde 1'i bile tamamlanmış değil bu sonuçların ama salıncak eyaletlerin kazanan seçimin galibi olacak gibi duruyor bu kıyasıya yarışta.

FIRTINA ÖNCESİ SESSİZLİK Mİ?

Amerikalıların hepsinin söylediği şu: Fırtına öncesi sessizlik de olabilir. Arkamda yaşananlarda fırtına öncesi sessizlik olabilirin sanki bir göstergesi gibi. Çünkü bu saate kadar bir hareketlilik yoktu. 

FBI'dan seçimlere ilişkin yapılan açıklamada, "Rusya seçim merkezlerini arayıp sahte bomba ihbarı yapıyor seçime müdahale ediyor." denildi. Konuya ilişkin Gazeteci Mete Sohtaoğlu, “Dün geceden itibaren seçim sistemine müdahaleden ziyade psikolojik olarak sandığa gitmeye çalışan ABD seçmeninin üzerinde bir baskı kuruldu. Çünkü, Irak’tan havalanan kamikaze İHA’ları insanlara İsrail’e saldırmaya başladı haberlerinden ziyade ABD seçimlerine ilişkin rüşvet alındığına ilişkin bir kampanya var. ABD seçimlerini Trump lehine Harris aleyhine çeşitli mesajlar paylaşılıyor. Kısacası Rusya, Donald Trump’ı destekliyor.”

A Haber Programlar Müdürü Emine Kavasoğlu: Güvenlik önlemleri en üst seviyede fakat genel bir hareketlilik söz konusu değil. Türkiye’de ki seçimlerde alışık olduğumuz durumların tam tersi söz konusu. Beyaz Saray’ın etrafı tamamen parmaklıkla kapatılmış vaziyette. Bu seçimlerde salıncak eyaletlerin yanı sıra kadınların da oyları çok önemli. Seçimin sonucunu değiştirecek durumda.

SETA Washington D.C Araştırma Direktörü Kılıç Buğra Kanat: ABD’de ünlülerin kampanyaya destek olması seçime etkilerinin olup olmadığı çok tartışmalı bir konu. 2016 yılında Hillary Clinton’dan Trump’a karşı Hollywood desteği almıştı. Hatta sonra mitinglerinden birinde Katy Perry’de bir konser vermişti. Bu ünlülerin kendilerini dinleyen ve destekleyen kişileri sandığa götürmesi ABD’de çok tartışılan bir durum. Bunun pozitif bir etkisi var tabii. Geçtiğimiz hafta Kamala Harris en büyük mitingini Beyonce’nin katıldığı Teksas’da yaptı. Aynı şekilde Obama en büyük mitingini Eminem ile gerçekleştirdi. Anketlere baktığımızda bu bir noktada mobilizasyon bir noktada risk faktörü taşıyor. Risk faktörü de Demokrat Parti adayını fazlasıyla elitist görmesinden ciddi sorun yaratabiliyor. Hollywood desteği seçmenin Kamala Harris’i, Obama olarak görmesini sağladı.

A Haber Programlar Müdürü Emine Kavasoğlu: Belki de ABD tarihinin en başa baş giden seçim yarışına tanıklık ediyoruz. Şu an itibariyle ülke genelinde yapılan tüm anketlerin ortalaması alındığında yüzde 48,5 iki adayın da eşit olduğunu başa baş olduğunu söyleyebiliriz. ABD 60’ıncı kez seçime gidiyor. 45’inci başkanını seçecek. İki aday da çok yoğun bir seçim dönemi geçirdi.

ABD medyasına göre Michigan ve Pensilvanya bir savaş alanı. İki lider de dün o bölgelerde mitinglerini gerçekleştirdiler. Seçimin sonucunu belirleyecek olan salıncak eyaletler. Türkçeleştirirsek biraz kararsızlar diyebiliriz. İki adayın da bölgelerde oldukça şansı yüksek ya da tam tersinden bakacak olursak şansları düşük. Halkın o noktalarda kime oy vereceği belli değil. Zaman zaman gidip geliyor. Bu sebeple de salıncak eyaletler olarak adlandırılıyor. 7 salıncak eyalet var.

Bu seçim çok önemli. Dünyanın gözü kulağı ABD’de. Bir bakıma ABD’deki bu seçim Orta Doğu’nun da kaderini değiştirebilecek bir seçim olarak değerlendiriliyor. ABD seçimi sadece ABD’yi ilgilendirmiyor.​

Türkiye saati ile ilk olarak 02.00'da yani yerel saatle 18’de sandıklar kapanmaya başlayacak. Pensilvanya’da ise saatler Türkiye saati ile 03’ü gösterdiğinde sandıklar kapanmaya başlayacak. Yavaş yavaş da sonuçların bir nebze de olsa gelecek olduğunu söyleyelim. Salıncak eyaletlerdeki son durum çok önemli olacak.

Orta Doğu Uzmanı Dr. Hazar Vural Jane: Söz konusu 7 salıncak eyalet. Aslında 50 eyalet var ABD’de fakat 43 eyalet zaten az çok ne olacakları belli. Texas Cumhuriyetçiler’in kalesi, California Demokratlar’ın kalesi gibi. Söz konusu eyaletlerin büyüklüğü de sistem üzerindeki etkilerine de yansıyor.

Başkanı sürekli konuşuyoruz elinde birçok düğme var. Başkan önemli bir aktör politikalarıyla ABD siyasetini belirlerken. ABD de her ne kadar gücü küresel anlamda ya da Orta Doğu’da artık bir azalma ivmesine girmiş olsa da nihayetinde hala büyük bir devlet. ABD başkanlarını konuşurken ABD sisteminde şu noktayı vurgulamak gerekiyor.

Denge – fren mekanizması dediğimiz bir mekanizma var. Bir liderin diyelim ki Trump olsun. Trump’ın dört senesini gördük biz ve diplomasiden ne kadar uzak bir aktördü. Denge – fren mekanizmaları ABD sisteminde böyle sıra dışı bir lider geldiği zaman bak burada bir devlet var devletin kurumları var diyor.

Seçmenler bugün bir pusulada başkanı oylarken diğer pusulada da söz konusu temsilcilerin seçimini oylayacaklar. Dolayısıyla başkanın nasıl bir yapıyla çalışacağına da etki edecek bu.

Seçimlerin sonuçlarının ne zaman ve nasıl belli olacağı noktası var. Geçmiş örneklere bakıyoruz geçmiş dörtlü yıllarda baktığımızda itiraz noktasında hukuki sürecin başlaması, boru patlamasıyla farklı bir noktaya girilmesini görüyoruz.

Terör ve Güvenlik Uzmanı Coşkun Başbuğ: Bir önceki seçimde birlikteydik. Trump demiştim. Kazanır ama bir şekilde bunu müesses nizam elinden alır. Dolayısıyla yine bu yarışı bırakmak istemezler. Eğer Trump ikinci turu yapsaydı şu an ABD, dünya başka şeyleri konuşuyordu. Trump uzak ara öndeydi. Dijital oylara geçildiğinde kapanmaz denilen farklar balya balya kapanmaya başladı. Burada bir hile olduğu Trump tarafından dillendirildi ben o iddiaya inanıyorum. Trump’ı benim tahmin ettiğim gibi alaşağı ettiler.

Kazanırsa ne olur dendiğinde bir Kennedy vakasına hazır olsun ABD demiştim. Daha sonra bunu yaşadı. Bu badireyi atlattı.

Daha dün ABD’de yakılan oy sandıkları görüntüleri var. Ben inanamadım. Doğruymuş.

Ben bu seçimde de aynı şeyi söylüyorum. Hile olma ihtimali çok kuvvetli. Kazandığı taktirde Trump’ın çok devrim niteliğinde yapacakları var. Trump şunu söyledi kaybedersem hile ile alırlar dedi. Bu seçimde de ben yine benzer hilenin döneceği kanaatindeyim. Trump’ın tespitine katılıyorum. Sahnelerin tekrar yaşanma ihtimali var. Zaten o korkuyu aldığı için küresel çete Beyaz Saray’ın etrafında, Washington’da aldığı güvenlik tedbirleri tarihte ilk. İlk defa seçim öncesi bu tür şeyler yaşanıyor. Beyaz Saray’ın etrafı çelik bariyerlerle kapatıldı.

Uluslararası ilişkiler uzmanı Doç. Dr. Şuay Nilhan Açıkalın: Hangi aday kazanırsa kazansın ABD’de sokaklar karışacak. Amerika seçmenleri yüzde 43’ü oyların doğru ve gerçekçi sayılacağına inanmıyor. Bu ABD tarihi için çok yüksek bir orandır. Seçmenlerin yüzde 56’sı da geçim seçim olduğu gibi bu seçim de manipüle işlerinin olacağını düşünüyor. Çok kutuplaşmış olan cumhuriyetçiler ve demokratlar arasında gerilimin olma olasılığının oldukça yüksek olduğunu gösteriyor. 

Sokakların karışma ihtimaline karşı birçok eyalette devlet dairelerinde ve seçim merkezlerinde ciddi güvenlik tedbirleri alındı. Herhangi bir yapma, saldırı ve sokak olayından etkilenmesin diye birçok ünlü firma mağazasını kapattı. Bu nedenler ABD tarihinin en ilginç seçimine gidiyor.

Kim seçilirse seçilsin 5 Kasım’dan koltuğa oturacağı ocak ayına kadar kolay bir süreç olmayacak. Mektup yoluyla kullanılan oy meselesi var. Bu noktada ciddi tartışmalar var. Herkes başkan adayına odaklandı burada farklı 2 görüşte 2 isim var ama son 20 yılda ABD toplumunda ciddi kutuplaşma var. Bu seçim bunun en somut örneğidir. Bundan sonra seçilecek başkanlar için seçim sonrası 1 yıldan fazla sürecek bir iç gündem olacak.

Siyaset Bilimci Doç. Dr. Ali Fuat Gökçe: Tahminimiz Trump gelecek gibi ama bir manipülasyon olmazsa diye düşünüyoruz. Çünkü Trump’ın son açıklamaları çok değişik çok farklı. Keşke görevi bırakmasaydım hile yapabilirler şeklindeki açıklamaları Trump’a yapılan suikast girişimleri sanki ABD’deki Harris’i destekleyen belirli bir gücün Trump’ı istemediğini gösteriyor ki buna da küresel sermaye diyebiliriz.

Uluslararası İlişkiler Uzmanı Prof. Dr. İrfan Kaya Ülger: Eğer objektif bir bakış açısı ile bakarsak ipi Trump göğüsleyecek gibi duruyor. Seçime katılım oranın fazla olması durumu değiştirebilir. Özellikle genç nesil eğer sandığa giderse demokratlara lehine yani Kamala Harris lehine bir durum ortaya çıkabilir. 

SEÇİM SİSTEMİ FARKLI 

Şu anda yapılan anketler başa baş gösteriyor. Her 2 tarafında oy oranı yüzde 48,5 civarında gözüküyor. Aslında ABD’de seçim 7 eyalette yapılıyor. Geri kalan 43 eyaletin kime oy vereceği belli bir durumda. Orada eyalette en fazla oyu alan tüm delegeleri alıyor orada sistem bizimkinden farklı çalışıyor. Sahil kesimde demokratlar orta ve Meksika’ya yakın yerlerde cumhuriyetçiler güçlü. Orada öngörülemeyen 7 eyalet var.