BM İklim Değişikliği Konferansı Azerbaycan'da: Finansman gündemi ön planda olacak
Dünyanın dört bir yanından liderler, artan iklim zorluklarını ele almak üzere Pazartesi günü başlayacak olan COP29'da Bakü'de bir araya gelecek. COP29'da iklim kriziyle mücadelede kullanılmak üzere oluşturulan çeşitli iklim fonlarının ön planda olması bekleniyor.
BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 29. Taraflar Konferansı (COP29), artan iklim zorluklarını ele almak amacıyla pazartesi günü Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de başlayacak.
Başta küresel ısınmayla mücadelede gelinen son durum olmak üzere iklim değişikliğiyle ilgili birçok önemli konunun ele alınacağı COP29, 11-22 Kasım'da Bakü Olimpiyat Stadyumu'nun içinde ve çevresinde kurulan geçici alanlarda gerçekleştirilecek.
TARİHİNİN EN BÜYÜK ULUSLARARASI ORGANİZASYONU
Azerbaycan tarihindeki en büyük uluslararası organizasyon olan COP29'un resmi açılışı 12 Kasım'da yapılacak ve 12-13 Kasım'da yaklaşık 100 ülkenin devlet ve hükümet başkanlarının katılacağı Dünya Liderleri İklim Eylemi Zirvesi (WLCAS) düzenlenecek. Zirvede Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da yer alacak.
COP29'a katılacak liderlerin arasında İngiltere Başbakanı Keir Starmer, İspanya Başbakanı Pedro Sanchez, İtalya Başbakanı Giorgia Meloni, Belçika Başbakanı Alexander De Croo, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis, Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Macaristan Başbakanı Viktor Orban, Rusya Başbakanı Mihail Mişustin, Ürdün Kralı 2. Abdullah ve Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman gibi isimler de bulunuyor.
ZİRVEDE 5 ÖNEMLİ TOPLANTI
Liderler zirvesi dışında COP29 kapsamında 5 önemli toplantı düzenlenecek. Bunlar, UNFCCC 29'uncu Taraflar Toplantısı COP29, Kyoto Protokolü'nün 19'uncu Taraflar Toplantısı CMP19, Paris Anlaşması'nın 6'ncı Taraflar Toplantısı CMA6, UNFCCC'nin alt komitelerinden olan Uygulama Alt Komitesi (SBI) ile Bilimsel ve Teknolojik Danışma Alt Komitesi (SBSTA) 61'inci toplantıları SBI61 ve SBSTA61 olarak sıralanıyor.
BM'ye göre, zirve "Küresel sıcaklıkların rekor seviyelere ulaşması ve aşırı hava olaylarının dünyanın dört bir yanındaki insanları etkilemesi" nedeniyle COP29, hükümetler, iş dünyası ve sivil toplum liderlerini bir araya getirerek zamanımızın belirleyici sorununa somut çözümler getirecek.
TÜRKİYE'DEN ÜST DÜZEY KATILIM
Kayıt yaptıranların sayısının 67 bini geçtiği zirveye Türkiye, başta Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan olmak üzere, hükümet üyeleri, kamu ve sivil toplum kuruluşları ile uzman ve akademisyenlerin yer aldığı heyetle üst düzey katılım sağlayacak.
COP29'da Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın eşi Emine Erdoğan'ın girişimleriyle başlatılan Sıfır Atık Projesi ile Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev'in eşi Mihriban Aliyeva'nın başkanlığını yürüttüğü Haydar Aliyev Vakfı, "Dayanışma Merkezi" isimli ortak pavilyon açacak.
Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı da COP29'da "Sıfır Atık" ana temalı stant açarak Sıfır Atık Projesi'nin tanıtımına dair etkinlik ve bilgilendirme faaliyetleri gerçekleştirecek.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca kurulacak Türkiye Pavilyonu'nda da çok sayıda kurum, kuruluş, STK ve şirketler, tanıtım, panel ve sunumlarla COP29'a katkı sunacak.
"100 MİLYAR DOLAR YETERSİZ"
COP29'da iklim kriziyle mücadelede kullanılmak üzere oluşturulan çeşitli iklim fonlarının ön planda olması bekleniyor ve uzmanlar bu beklenti doğrultusunda zirveyi "Finans COP" olarak da adlandırıyor. Danimarka'nın başkenti Kopenhag'da 2009'da düzenlenen COP15'te verilen finansman taahhütlerinin yerine gelecek yeni hedeflerin konuşulacak olması da bu adlandırmanın gerekçelerinden birini oluşturuyor.
COP15'in sonunda imzalanan Kopenhag Mutabakatı kapsamında gelişmiş ülkeler, 2020 yılına kadar gelişmekte olan ülkelere emisyonlarını azaltmaları ve iklim krizine karşı dirençlerini artırmaları için yıllık 100 milyar dolar sağlamayı kabul etti. Verilen son tarihin üzerinden 4 sene geçmiş olmasına rağmen bu taahhüt tam anlamıyla yerine getirilemedi. Üstelik uzmanlar, iklim kriziyle mücadelede yıllık 100 milyar doların artık yeterli olmayacağını belirtiyor.
ODAK NOKTASI FİNANS SAĞLAMAK
Gelişmekte olan ülkeler, iklim kriziyle mücadelede kendi kaynaklarını kullandıktan sonra her yıl ortalama 500 milyar ile 1 trilyon dolar gibi ek bir kaynağa ihtiyaç duyuyor. Bu da taahhüt edilen rakamın en az 5 katı anlamına geliyor. COP29'da bu hedeflerin günün koşullarına uygun şekilde revize edilmesi üzerine çalışılması bekleniyor.
Taraflar, 2015 yılında imzalanan Paris Anlaşması'nda da gelişmekte olan ülkelerin iklim kriziyle mücadelede ihtiyaçlarına cevap verecek "Yeni Toplu Nicel Hedef (NCQG)" belirlenmesi konusunda anlaştı ancak bunun son tarihi 2025 olmasına karşın bu durum da hala netliğe kavuşturulamadı.
İklim kriziyle mücadelede ihtiyaç duyulan finansmanın nasıl oluşturulacağı konusu birçok belirsizlik taşırken COP29'da bu soruna odaklanılacağı ve bu kapsamda hem iklim finansmanındaki yeni hedefin hem de bu finansmanın sağlanmasının zaman diliminin ve koşullarının görüşüleceği öngörülüyor.
BM İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ÇERÇEVE SÖZLEŞMESİ NEDİR?
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC), Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'nin (IPCC) ilk değerlendirme raporunun ardından 1992 yılında oluşturulan çok taraflı bir antlaşmadır.
Temel amacı, sera gazı konsantrasyonlarını dengeleyerek iklim sistemine yönelik tehlikeli insan kaynaklı müdahaleleri önlemektir.
1994 yılında yürürlüğe giren UNFCCC, küresel iklim müzakerelerinin temelini oluşturmuş ve 1997'de Kyoto Protokolü ve 2015'te Paris Anlaşması gibi önemli anlaşmalara imza atılmasına öncülük etmiştir.
Bugün 198 Taraf, iklim krizine ilişkin ilerlemeyi değerlendirmek ve yanıtlar oluşturmak amacıyla yıllık toplantılara katılıyor.