KEREM ALKİN

Dünya Ticaret Örgütü'nün (DTÖ) geçen hafta yayınlanan 'Ukrayna'daki Kriz'le ilgili raporu, daha yılın ilk 4 ayı bile tamamlanmamışken, uluslararası kurum adına DTÖ uzmanlarının dünya ekonomisine yönelik büyüme tahminini yüzde 4,2'den yüzde 3-3,7 bandına çektiklerin gösteriyordu. Esasen, farklı senaryolara ve simülasyonlara göre yüzde 2,8'ler dahi dillendirilmekte. Bu hafta, tüm uluslararası ekonomi çevrelerinin gözlerinin çevrildiği Dünya Bankası-Uluslararası Para Fonu ilkbahar toplantıları öncesinde bir açıklama yapan Dünya Bankası (DB) Başkanı David Malpass da, Rusya-Ukrayna Savaşı'nın ana ve artçı etkilerini dikkate alan uluslararası kurumun 2022 küresel GSYH büyümesi tahminini yüzde 4,1'den yüzde 3,2'ye çektiğini açıkladı.
Rusya ve Ukrayna Savaşı'ndan en çok etkilenen Avrupa ve Orta Asya Bölgesi ülkelerinin ekonomik büyüme ve görünümlerinde gözlenebilecek olası kötüleşmeyi dikkate aldıklarını belirten Malpass, küresel ekonomik büyüme tahminini bu nedenle 0,9 puan aşağı çektiklerini; ayrıca, savaş sonucu gıda ve enerji fiyatlarında yaşanan artışlar nedeniyle de gelişmiş ve birçok gelişmekte olan ekonomi için de büyüme tahminlerinin düşürüldüğünü hatırlattı. DB Başkanı Malpass, bankanın savaştan kaynaklanan ekonomik sıkıntıları bir ölçüde hafifletmek adına 170 milyar dolar büyüklüğünde 15 aylık yeni bir finansman paketini de bu haftaki toplantılarda ele alacağını vurguladı.
Söz konusu 170 milyar doların yaklaşık 50 milyar dolarlık bölümünün gelecek 3 ay içinde dağıtılmasının hedeflendiğini de işaret eden Malpass, düşük ve orta gelirli ülkelerin neredeyse yüzde 60'ı için borç krizinin savaş ile birlikte daha da derinleşeceği uyarısında da bulundu. Küresel kamu borcunun 2022'de yüzde 9,5 artışla 71,6 trilyon doları bulması bekleniyor. Uluslararası Finans Enstitüsü'nün (IIF) verileri, gelişmekte olan ülkelerin bitmeyen ihtiyaçları nedeniyle, küresel borç stokunun 303 trilyon dolara dayandığını gösteriyor. 2020'de, küresel pandemi şokuyla 33 trilyon dolar sıçrayan küresel borç stoku, 2021'de sadece 10 trilyon dolar artmış olsa da, bu artışın yüzde 80'i gelişmekte olan ekonomilerden kaynaklandı.
Küresel borcun küresel GSYH'ya oranı 2021 başında yüzde 360'ın üzerine çıkmış iken, 2022 başında yüzde 350'ye doğru çekildi. Bununla birlikte, oranı itibariyle halen ciddi manada yönetilmesi gereken bir konu. Bu hafta, hem IMF'in, hem de DB'nın açıklayacağı 'Dünya Ekonomik Görünüm' raporlarında küresel, bölgesel ve ülke bazında analizler adeta didik didik edilecek. Türkiye, bu süreçte toplam borcu en düşük oranda artmış ender ülkeler arasında. DB Başkanı Malpass'dan bir kaç gün önce konuşan IMF Başkanı Kristalina Georgieva'nın mesajları da, IMF'in zaten 2022 başında yüzde 4,4 olarak aşağıya revize ettiği küresel büyümeyi bu haftaki yeni raporda daha da aşağı çekeceğini gösteriyor. Georgieva, açık ve net, IMF'in küresel ekonominin yüzde 86'sını oluşturan 143 ekonomi için büyüme görünümünü düşüreceğini vurgulamıştı. Bununla birlikte, çoğu ülkenin pozitif büyümeyi sürdüreceğini öngörülüyor.