Piyasa ekonomisine çeki düzen

Okan Müderrisoğlu'nun içerik ve zamanlama açısından hayli önemli olan dünkü yazısındaki başlıklara katkıda bulunmak isterim. Ekonomi alanında doğru zannedilen yanlışlar vardır. Piyasalarda aslolan maliyet rekabetidir, fiyat rekabeti değildir. Bu nedenle, Ekonomi Yönetimi'nin yeni nesil yapısal reformlarının, orta vadede sonuç verecek şekilde, reel sektörün maliyetlerinin azaltılması, karlılığının ve rekabetçiliğinin güçlendirilmesi yönünde şekillendirilmesi gerekmekte. Bir başka anlamı karıştırılan konu ise 'piyasa ekonomisi'. Bu kavramın temsil ettiği 'serbestlik', devletin, ekonomi yönetiminin reel sektör açısından kritik önemdeki 'denetleyici' ve 'düzenleyici' rolünü ortadan kaldırmaz. Tersine, tam bir rekabet ortamının oluşturulması adına, devletin düzenleyici ve denetleyici rolü günümüzde daha da kritik bir önem kazanmıştır. Kaldı ki, Türkiye'de fiyat istikrarına yönelik çabalar, enflasyonla mücadele, zaman zaman, ölçek ekonomisiyle ilgili sorunlar, sektörlerdeki kapasite dengesizlikleri ve arz-talep dengesizliğine yönelik 'taşlaşmış' yapısal sorunlardan kaynaklanmaktadır.
Kritik önemdeki sektörlerde, başta tarım ve gıda sektörü olmak üzere, 'piyasa ekonomisi' kavramının anlamına yönelik ciddi sıkıntılar gözleniyor ve 'bırakınız geçsinler, bırakınız yapsınlar' şeklinde ifade edilebilecek demode bir anlayışa dayalı, 'güya' serbest piyasa düzeni, hakim durumun kötüye kullanılmasına dönüşmüş durumda. Kritik önemdeki sektörlerde ölçek ekonomisinin yakalanması, kapasite fazlasının önüne geçilmesi, eksik piyasa koşullarına sebep olan 'hakim durumun kötüye kullanılması'na yönelik olarak, acilen devletin reel sektöre yönelik 'denetleyici' ve 'düzenleyici' otoritesinin güçlendirilmesi gerekmekte; 'kadife eldiven içinde demir yumruk' gibi. Tarım ve gıdada arz-talep dengesine yönelik, tanımlanmış verilere dayalı, enflasyonun dizginlenmesini engelleyen alanlara yönelik detaylı çalışmalar yapılması gerekiyor. Toptan ve perakende ticaretin denetimi, gözetimi ve rekabetçiliğinin güçlendirilmesine yönelik yeni düzenlemeler gerekmekte.
Bayram sonrası, yukarıda ifade ettiğimiz hususlara yönelik olarak, Ekonomi Yönetimi'nin hayli kapsamlı hamlelere başlayacağı anlaşılıyor. Eksik piyasa koşullarının (oligopolistik) dayattığı fiyat anomalileri üzerinden, dar alana sıkıştırılmış bir faiz-kurenflasyon tartışması girdabının içindeyiz ve reel sektörün finansman maliyetlerini rahatlatacak adımları hızlandıramıyoruz. Bu kısır döngüden ekonomiyi kurtarmak, piyasaların da önünü açacaktır.