Tahıl krizinde kilit ülke Türkiye

Pandemi ertesindeki küresel krizin düğüm noktası Ukrayna Savaşı oldu. Ukrayna liman ve silolarında sıkışıp kalan milyonlarca ton tahıl için -krizin başından beri olduğu gibi- Türkiye yine devrede. Cumhurbaşkanı Erdoğan, tahıl tahliyesi için mekik diplomasisi yürütüyor. Krizde, hem Ukrayna hem de Rusya ile iyi ilişkiler yürütebilen tek lider olduğu için, Erdoğan'ın çabalarını tüm dünya yakından takip ediyor.
Öte yandan "kırmızı hat" diplomasisi kapsamında görevlendirilen Türk ve Rus generaller başkanlığındaki askeri heyetler, Moskova'da bir araya geldi. Türkiye, Rusya, Ukrayna ve BM arasında görüşmeler yapılması konusunda bir anlayış da hâkim. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın BM Genel Sektereri Antonio Guterres ile bu hafta gerçekleştirdiği görüşmeyi de bu kapsamda değerlendirmek gerek. Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın Britanya Başbakanı Boris Johnson'la görüşmesinde de ele alınan gıda koridoru meselesinde, İngiliz yetkililerden gelen açıklamalar, Londra yönetiminin de Türkiye'nin çabalarını desteklediğini gösteriyor.
Bilmeyenler için hatırlatalım, tahıl stoklarının sıkışmasının temel nedeni Ukrayna'nın Karadeniz'e döşediği deniz mayınları. Özellikle Odessa Limanı'na ulaşmak için bölgenin mayınlardan temizlenmesi gündeme geldi. Ancak Ukrayna, devam eden Rus tehdidini gerekçe göstererek plana itiraz etti. Rusya'nın uyguladığı ulaşım blokajı da krizi derinleştiren bir diğer neden.
Türkiye tahılın tahliyesi için bir plan belirledi. Moskova'daki toplantıda masaya yatırılan da bu plandı. Buna göre, tahılların güvenli çıkışı için Odessa açıklarındaki mayınlı alanlardan 3 güvenli koridor belirlenecek. Koridorlardan geçiş Ukrayna'nın kontrolünde olacak. Rusya ise güvenlik endişeleri nedeniyle gemilerde silah olup olmadığını kontrol edecek. Mekanizma kapsamında 6-8 ay içinde 35 milyon tondan fazla tahıl ve ayçiçeği yağının boğazlardan geçerek dünyaya ulaşması bekleniyor. Türkiye'nin buradan çıkacak ürünleri % 25 daha ucuza alacağını da belirtelim.
Moskova'daki toplantının sona ermesinden sadece birkaç saat sonra da olumlu haberler gelmeye başladı. Günlerdir bekleyen Türk kuru yük gemisi, Ukrayna limanından ayrıldı. "Azov Concord" isimli Türk gemisi, Rus ordusu ve ayrılıkçıların kontrolündeki Ukrayna'nın Mariupol Limanı'ndan ayrılan ilk yabancı gemi oldu.
28-30 Haziran tarihlerinde Madrid'de gerçekleşecek olan NATO liderler zirvesi, tüm bu sorunların çözümü için önemli bir adres olacak. Ve şunu söylemek yanlış olmaz: Krizin çözümü için tüm gözler Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Türkiye heyetinde olacak.