Tazminata garanti geliyor

Türkiye'de uzun zamandır çalışanlar açısından tartışılan en önemli konu kıdem tazminatı oldu. İş Mahkemeleri Kanunu değişmeden önce mahkemelerdeki dosyaların üçte ikisini tazminat sorunları oluşturuyordu. Şimdi arabulucularda yine bu konu birinci sırada. Türkiye'de çalışanların büyük çoğunluğu kıdem tazminatına ulaşmakta sıkıntı yaşıyor. Bunun çalışanlar açısından birinci sebebi, tazminat alma şartlarının ağır olması. İşverenler açısından ise bu konuda bir kaynak ayırmama zorunluluğu.
Çalışma hayatında önemli değişiklikleri içeren Yeni Ekonomi Programı (YEP) tazminat sorununu da çözüme kavuşturacak. Yeni sistemle birlikte hem işveren hem de çalışan açısından avantajlı bir durum ortaya çıkacak.
ÇALIŞANIN SORUNU: Öncelikle bir yılı doldurmayan çalışan kıdem tazminatı alamıyor. Yine kaç yıl çalışırsa çalışsın kendi isteği ile ayrılan işçi bazı istisnalar dışında tazminat alamıyor. Tazminatı hak ederek ayrılsa bile işveren ödememe yapmıyor. Mahkemeler de uzun sürdüğü için davayı umursamıyor.
İŞVERENİN SORUNU: Büyük holdingler de dahil hiçbir kuruluşun kıdem tazminat fonu diye bir kaynağı yok. Çalışanları işten çıkartacakları zaman paraları varsa ödüyorlar. Yoksa ödemeyip mahkeme sonucunu bekliyorlar. Özellikle küçük firmalarda birkaç çalışan işten çıkartılırsa, tazminatlar sermayeden ödeniyor.
ŞİMDİ NE OLACAK?: Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın açıkladığı Yeni Ekonomi Programı'nda "Sosyal tarafların mutabakatıyla kıdem tazminatı reformu gerçekleştirilecektir" ifadesi kullanıldı. Üç yıllık dönemde çalışanların, işverenlerin ve kamunun bir araya geleceği bir mutabakatla kıdem tazminatı sorunu çözülecek. Umarız bu kez statükocular değil çalışan kazanır. Sendikalar da kendi çıkarlarına değil bu büyük sorunun çözümüne katkıda bulunurlar.
KIRMIZI ÇİZGİLER NE?: Kıdem Tazminatı Fonu'nda çalışanlar açısından birkaç önemli nokta bulunuyor. Öncelikle şu ana kadar birikmiş tazminatların korunması gerekiyor. Yani kazanılmış haklara dokunulmamalı.
Ayrıca şu anda 1 yıl için 30 günlük brüt ücret tazminat olarak ödeniyor. Bundan da geri adım atılmamalı. Yani mevcut haklardan geriye gidilmemeli. Bunun dışında tazminata garanti gelmesi, işten kendi isteği ile ayrılanın da tazminat alacak olması, iş değiştirdiğinde tazminatı taşıyabilmesi gibi olumlu yanları bulunuyor.
HERKES KAZANACAK
Çözüm için birkaç yıl önce kıdem tazminat fonu gündeme gelmişti. Bu sistemin detaylarında ise şunlar vardı:
1 Gelir endeksli fon kurulduğunda 1 gün bile çalışmak tazminat hakkı kazandıracak.
2 Fon sayesinde çalışanların haklarına devlet güvencesi de gelmiş olacak.
3 Çalışan iş değiştirdiğinde fonunu yeni işyerine taşıma hakkına da kavuşacak.
4 Her çalışan bireysel hesabını görecek ve takip edecek. Birikimler çeşitli yatırım araçlarında değerlendirilebilecek.
5 Kıdem tazminat fonu işverenden bağımsız olduğu için istifa edenin de bireysel hesabı olacak ve tazminat alacak.
6 İşveren zorda olsa bile tazminat fonda biriktiği için ödeme yapılacak. İşveren aylık ödeme yaptığı için büyük bir yükten kurtulacak.
ASGARİ ÜCRETLİNİN TAZMİNATI (TL) (MEVCUT SİSTEM)
Çalışma Süresi 5 yıl 8 ay 10 gün
Brüt ücreti 2.029,50
Her yıl iki ikramiye (Brüt) 2.000
Aylık yemek parası (brüt) 300
Giydirilmiş brüt ücret 2.497
5 yıllık tazminat (5X2.497) 12.485
8 aylık tazminat (2.497/12 X 8) 1.665
10 günlük tazminat (2.497/ 360 X 10) 70
Toplam tazminat 14.220
Damga vergisi (% 0,759) 108
Ödenecek tazminat 14.112
Giydirilmiş kazancı 2.750