Yabancı dadı cebinizi yakmasın

Türkiye'de son yıllarda çalışan yabancı sayısı giderek artıyor. Çeşitli sektörlerde çalışan yabancılar ev hizmetlerinde de çok tercih ediliyor. Kimi aileler çocuklarının yabancı dil öğrenmesi, kimisi de sağlık sebepleriyle ev hizmetlerinde yabancıları çalıştırıyor. 2015'te çalışma izni için en çok Gürcüler başvururken, 2016'nın ilk yarısı itibariyle ilk sırayı Suriyeliler aldı. Bu yıl Suriyeliler 6 bin 586 başvuru yaparken, Gürcistanlılar 4 bin 450, Ukraynalılar 4 bin 100, Kırgızlar 2 bin 535, Türkmenler ise 2 bin 200 başvuru yaptı.
Yabancı işçi çalıştırmak istiyorsanız öncelikle Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'ndan 'çalışma izni' almanız gerekiyor. İzin başvurusunu internetten de yapabiliyorsunuz.
İzin başvurusunu, yetkili aracı kurumlar vasıtasıyla da yaptırmak mümkün oluyor.
SİGORTA YAPTIRMAK ŞART
Yabancı işçinin izni olması da yetmiyor. Eğer evinizde çalıştırıyorsanız mutlaka sigortasını da yapmanız gerekiyor. Karşılıklı sosyal güvenlik anlaşmalarındaki özel hükümler hariç olmak üzere, yabancılar kaç gün çalışırlarsa çalışsın 10 günden fazla çalışan kategorisinde değerlendiriliyor ve tam sigorta yapılıyor. Maaş ise en az asgari ücret olarak bildiriliyor. Yabancı işçiler iş güvencesi ve diğer konular bakımından Türk vatandaşlarıyla aynı haklara sahip. Yani izin, tazminat, işten ayrılma, hastaneden yararlanma gibi uygulamalar yürürlükteki İş Kanunu'na göre yapılıyor.
6 BİN TL CEZA
Yabancıların çalışma izinleri olmaksızın çalışmaları durumunda ise ağır para cezaları uygulanıyor. Burada ceza hem işçinin kendisine hem de çalıştırana kesiliyor.
Yabancının cezası 2.400 lira olarak uygulanıyor. İşverene ise her yabancı için 6 bin lira ceza kesiliyor. Sigorta bildirimi yapılmaz ise her yabancı için 2 asgari ücret idari para cezası uygulanıyor. İzni olmadan çalıştırılan yabancı sınır dışı edilirken de masraflar işverenden alınıyor.
ÖĞRENCİLER ÇALIŞABİLİR
Türkiye'de bir yükseköğretim kurumunda okuyan yabancı öğrenciler için de çalışma imkanı bulunuyor. 1. sınıfı tamamlayan öğrenciler çalışma iznine başvurarak kısmi süreli çalışabiliyor.
Yaş bekleyen çalışır
1989'da sigortalı oldum ve primim tamam. Yurtdışında çalışıyorum ve yaşımı bekliyorum. Maaşım nasıl artar? Eşim borçlanma yapabilir mi? Samet SERTTAŞ
Yaş beklerken çalışanların brüt ücretleri 3 bin ve üstü ise emekli maaşı artar. Yurtdışını yüksekten borçlanın maaş yine artar. Kadınlar yurtdışında 18 yaştan sonra geçen günleri borçlanabilir.
Banka sandığı SSK olur
1996'da sigortalı oldum. Daha sonra bankada çalıştım. Şimdi Bağ-Kur'luyum. Emeklilik için Banka günlerim sayılmıyor mu? Filiz AYDOĞDU
Banka sandığındaki günleriniz kaybolmaz ve 4A yani Sosyal Sigorta Kurumu (SSK) kapsamında sayılır. Son 3.5 yıl Bağ-Kur'lu olduğunuz için 9 bin gün istenir. Son 3.5 yıl SSK'lı olup 53 yaşını beklersiniz.
Seyyanen zam var
Ağustosta emekli oldum. İş arkadaşlarımdan da bu yıl emekli olmak isteyenler var. Avantajlı mı olacak? Ali ÇATALKAYA
25.12.2015'te yayımlanan 6655 sayılı yasa ile bu yıl emekli olana 100 TL seyyanen zam var. Ayrıca normal zam da var.
SORULARINIZI BEKLİYORUZ
Sorularınızı bizesorun@ sabah.com.tr ve faruk.erdem@sabah. com.tr adresine gönderebilirsiniz. Ayrıca bize Twitter'dan @farukerdem adresinden ulaşabilirsiniz.