Zühri Ahir namazı nedir, ne zaman kılınır?

Zuhr-i âhir, kelime anlamı itibarıyla "son öğle namazı" demektir. İslam tarihinde, özellikle büyük şehirlerde birden fazla camide Cuma namazı kılınması pratiğiyle birlikte gündeme gelen bu namaz, Cuma namazının sahih olup olmadığına dair doğan şüpheleri gidermek amacıyla önerilmiştir. Bazı İslam bilginleri, bir yerleşim yerinde birden fazla mescitte kılınan Cuma namazlarının ilk kılınan dışında geçersiz olabileceği ihtimaline dayanarak, o günün öğle namazını ihtiyaten kılmanın yerinde olacağını savunmuştur.

Hz. Peygamber Döneminde Zuhr-i Âhir Uygulaması Var mı?

Hz. Peygamber döneminden veya ilk İslam nesillerinden gelen rivayetler arasında Zuhr-i âhir adıyla kılınmış bir namaz bulunmamaktadır. Bu uygulama, İslam coğrafyasının genişlemesi ve şehirlerin nüfus bakımından büyümesiyle gündeme gelmiştir. Peygamber döneminde bir şehirde tek camide kılınan Cuma namazı, zamanla nüfusun artmasıyla birden fazla camide kılınır hale gelmiştir. Bu değişiklik, özellikle Hanefi mezhebi başta olmak üzere bazı İslam alimleri tarafından yeni bir uygulama önerisinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.

Zuhr-i âhir, İslâm coğrafyasının genişlemesi ve şehirlerde nüfusun kalabalıklaşması sonucu, cuma namazının, Hz. Peygamber (s.a.s.) döneminde olduğu gibi bir şehirde bir tek camide kılınmasının mümkün olmaması, birden fazla camide cuma namazının kılınması zorunluluğunun ortaya çıkması ile gündeme gelmiş bir namazdır. Gerekçesi de birden fazla camide kılınan cuma namazlarından ilk önce kılınanın geçerli olacağı, diğer camilerde kılınan namazın ise geçersiz olabileceği varsayımıdır. İşte bu şüpheli durumdan kurtulmak için içinde bulunulan cuma vakti kastedilerek ihtiyaten, zuhr-i âhir yani "vaktine ulaşılıp da eda edilemeyen son öğle namazı" niyeti ile dört rek'atlık bir namaz kılınması bazı âlimlerce uygun görülmüştür (İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, 2/145-147; Karâfî, ez-Zehîra, 2/354-355; İbn Kudâme, el-Muğnî, 2/248; Şirbînî, Muğnî'l-muhtâc, 1/544-545).

Cuma namazının tek camide kılınması, cumanın anlamına uygun olmakla birlikte, kalabalık şehirlerde bunun yerine getirilmesi mümkün olmamaktadır. Zaten Hanefî mezhebinde fetvaya esas olan görüşe göre, herhangi bir kayıt olmaksızın bir şehirde birden çok camide cuma namazı kılınabilir (İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, 2/145-146). İmam Şâfiî de Bağdat'a gittiğinde cuma namazının birden fazla yerde kılındığını görmüş ve buna karşı çıkmamıştır (Nevevî, el-Mecmû', 4/585; Şirbînî, Muğnî'l-muhtâc, 1/544). Böyle olunca, her bir camide kılınan cuma namazının ayrı ayrı geçerli olması, bu yönden aralarında bir fark gözetilmemesi esas olup cuma namazı kılanların ayrıca zuhr-i âhir (son öğle namazı) kılmaları gerekmez.

Zuhr-i Âhir Namazı Kaç Rekattır ve Nasıl Kılınır?

Zuhr-i Âhir namazı, dört rekattan oluşan bir namazdır. Bu namaz, öğle namazının farzı gibi kılınır ancak niyet farklıdır. Zuhr-i Âhir namazı kılarken, "Vaktine yetişip kılmadığım son öğle namazının farzını kılmaya" şeklinde niyet edilir. Bu ibadet, bir grup İslam alimi tarafından Cuma namazının geçerli olmama ihtimaline karşı bir tedbir olarak önerilmiştir.

Zuhr-i Âhir Namazı Nasıl Kılınır?

1. Rekat

"Niyet ettim Allah rızası için dört rekat Zuhri Âhir namazını kılmaya" diye niyet ederiz.

"Allahu Ekber" diyerek İftitah Tekbiri alır ve namaza başlarız.

Sübhaneke'yi okuruz.

Euzü-besmele çekeriz.

Fatiha okuruz.

Kuran'dan en az, kısa üç ayet veya üç ayet miktarı uzun bir âyet okuruz.

Rükuya gideriz.

Secdeye gideriz. Doğruluruz, tekrar secdeye gideriz.

2. Rekat

Ayağa kalkarak kıyama dururuz.

Besmele çekeriz.

Fatiha okuruz.

Kuran'dan en az, kısa üç ayet veya üç ayet miktarı uzun bir âyet okuruz.

Rükuya gideriz.

Secdeye gideriz. Doğruluruz, tekrar secdeye gideriz.

Oturarak Ettehiyyatü okuruz.

3. Rekat

Ayağa kalkarak kıyama dururuz.

Besmele çekeriz.

Fatiha okuruz.

Rükuya gideriz.

Secdeye gideriz. Doğruluruz, tekrar secdeye gideriz.

4. Rekat

Ayağa kalkarak kıyama dururuz.

Besmele çekeriz.

Fatiha okuruz.

Rükuya gideriz.

Secdeye gideriz. Doğruluruz, tekrar secdeye gideriz.

Oturarak Ettahiyyatu ve Allâhumme salli, Allâhumme Bârik ve Rabbenâ dualarını okuruz.

"Es selâmu aleyküm ve rahmet'ullah" diye sağa ve sola selam vererek namazı tamamlarız.