Berat Kandili oruç tutulur mu, var mı? Berat Kandili orucu hangi gün tutulur, bugün mü, nasıl niyet edilir?

"Berat Kandili oruç tutulur mu, var mı? Berat Kandili orucu hangi gün tutulur, bugün mü, nasıl niyet edilir?" sorularının cevapları araştırılan konular arasında yer alıyor. Diyanet İşleri Başkanlığı tarafından yayınlanan 2023 dini günler takvimine göre Berat Kandili, 6 Mart'ta idrak edilecek. İslam alemi için mühim bir yere sahip olan kandil günlerinde oruç tutma, namaz kılma, Kur'an-ı Kerim okuma ve sadaka verme gibi ibadetlerin yapılması tavsiye ediliyor. Peki, Berat Kandili oruç tutulur mu, var mı? Berat Kandili orucu hangi gün tutulur, bugün mü, nasıl niyet edilir?

BERAT KANDİLİ'NDE ORUÇ TUTULUR MU?

Mübarek üç ayların ikincisi olan Şaban ayı içerisinde idrak edilen Berat Kandili ayın 14. Gününü 15. Gününe bağlayan gece olarak ifade ediliyor. Buna göre, Berat Gecesi nu yıl 6 Mart Pazartesi gününe denk geliyor.

Hz. Peygamber (s.a.s.), "Şaban'ın ortasında (Berat gecesi) ibadet ediniz, gündüz oruç tutunuz. Allah, o gece güneşin batmasıyla dünya semasına (rahmeti ile) tecelli eder ve fecir doğana kadar, 'Yok mu benden af isteyen onu affedeyim, yok mu benden rızık isteyen ona rızık vereyim, yok mu bir musibete uğrayan ona afiyet vereyim, yok mu başka bir şey isteyen…' buyurur." (Bkz. Tirmizi, Savm, 39; İbn Mace, İkamet'u-Salat, 191) demiştir.

Hz. Peygamber (s.a.s.), Zilhicce'nin ilk dokuz günü (Ebu Davud, Savm, 62; Tirmizi, Savm, 52), pazartesi ve perşembe günleri, aşura ve arefe günü oruç tutar (Müslim, Sıyam, 196, 197; İbn Mace, Sıyam, 41,42), pazartesi orucunu soranlara; "Bugün benim doğduğum, Peygamber olarak gönderildiğim ve Kur'an'ın bana vahyedildiği gündür." (Müslim, Sıyam, 198) diye cevap verirdi. Bu ve benzeri rivayetlere dayanarak bazı İslam alimleri dini açıdan faziletli sayılan diğer gün ve gecelerin ibadetle ihyasının müstehap olduğunu söylemişlerdir.

BERAT KANDİLİ ORUCU NE ZAMAN VE KAÇ GÜN TUTULUR?

Dinî açıdan güneşin batmasıyla önceki gün sona erer ve yeni bir gün başlar. Gece gündüzden önce gelir (Kurtubî, el-Câmi', XIV, 15). Nitekim Ramazan ayı, Şaban ayının son gününde güneşin batışıyla başladığı için, o gece teravih namazı kılınmakta ve Ramazan'ın son gününde güneşin batışıyla Şevval ayı başladığı için, o gecede teravih namazı kılınmamaktadır.

Cuma günü de Perşembe günü akşam vaktinin girmesiyle başlar, Cuma günü akşam vaktine kadar devam eder. Mesela "Recebin ilk Cuma gecesi" dendiği zaman perşembeyi ilk Cumaya bağlayan gece (akşam vaktinden sabah vaktine kadar olan süre) anlaşılır. Yine "Şaban'ın 15. gecesi" bu ayın 14. günü 15. güne bağlayan gece, "bayram gecesi" de arefe gününü bayrama bağlayan gecedir.

"Kandillerde oruç tutmak isteyen kişi, kandil gecesinin olduğu günde mi, bir gün sonrasında mı oruç tutmalıdır?" sorusuna Diyanet tarafından verilen yanıt ise şöyle:

Dinî açıdan güneşin batmasıyla önceki gün sona erer ve yeni bir gün başlar. Gece gündüzden önce gelir (Kurtubî, el-Câmi', XIV, 15). Nitekim Ramazan ayı, Şaban ayının son gününde güneşin batışıyla başladığı için, o gece teravih namazı kılınmakta ve Ramazan'ın son gününde güneşin batışıyla Şevval ayı başladığı için, o gecede teravih namazı kılınmamaktadır. Cuma günü de Perşembe günü akşam vaktinin girmesiyle başlar, Cuma günü akşam vaktine kadar devam eder.

Mesela "Recebin ilk Cuma gecesi" dendiği zaman perşembeyi ilk Cumaya bağlayan gece (akşam vaktinden sabah vaktine kadar olan süre) anlaşılır. Yine "Şaban'ın 15. gecesi" bu ayın 14. günü 15. güne bağlayan gece, "bayram gecesi" de arefe gününü bayrama bağlayan gecedir.

Bu itibarla kandil geceleri için tutulan nafile oruçların asıl zamanı, geceyi takip eden gün olmakla birlikte, daha önceki günle birlikte oruç tutulabilir.

BERAT KANDİLİ ORUCUNUN FAZİLETİ

İlahiyatçı Necmettin Nursaçan Berat Kandilinde oruç tutmanın sevap olduğunu şu şekilde açıklıyor:

"Peygamber efendimiz Hz. Muhammed (sav) berat kandil gecesinde namaz kılın, gündüzünde oruç tutun buyuruyor."

Allah rasulu böyle diyor; bu nedenle berat kandilinde oruç tutmamız sevaptır. Mübarek Berat Kandilinde vahim huylardan vazgeçmek için dua etmeli, millet için, vatan için, İslam dünyası için dualar edilmeli...

Dinimize göre berat; temize çıkma, ilahi af, günahlardan arınma ve rahmete naif olma anlamlarına geliyor; Peygamber efendimiz de Berat Kandili hakkında şöyle buyurduğu ifade ediliyor:

Şaban ayının on beşinci gecesi olduğu zaman, gecesinde ibadete kalkın. Ve o gecenin gündüzünde (kandilden sonraki gün) oruç tutunuz. Çünkü o gece güneş batınca Allah-u Teâlâ, o andan fecir oluncaya kadar: "Benden mağfiret dileyen yok mu, onu mağfiret edeyim. Benden rızık isteyen yok mu, onu rızıklandırayım. (Bir belâ ile) müptelâ olan yok mu, ona kurtuluş vereyim."

BERAT KANDİLİ ORUCUNA NASIL NİYET EDİLİR?

Beraat Kandilinde oruç tutmak için Ramazan orucunda olduğu gibi niyet etmek gerekir. Kalben niyet etmek kabul edildiği gibi sahura kalkmak da oruca niyet etmek olarak kabul edilir. 'Allah'ın niyet ettim senin rızan için oruç tutmaya' şeklinde niyet edilebilir.