Oruçluyken göz damlası kullanmak orucu bozar mı? Diş tedavisi orucu bozar mı? Diyanet oruçluyken abdest nasıl alınır?

Mübarek Ramazan ayı idrak edilirken diş tedavisi orucu bozar mı? Oruçluyken göz damlası kullanmak orucu bozar mı sorularının yanıtları da yoğun bir şekilde araştırılmaya başlandı. 11 ayın sultanı Ramazan ayında oruç tutan milyonlarca Müslüman vatandaş gün içinde yaptıkları davranışlarla yanlışla oruçlarını bozmak istemiyor ve hataya düşmemek için Diyanet'e göre hangi durumların orucu bozduğunu hangi durumların ise bozmadığını öğrenmek istiyor. Peki oruçluyken abdest nasıl alınır? Abdest alınırken boğaza kaçan su orucu bozar mı?

DİŞ TEDAVİSİ ORUCU BOZAR MI?

Din İşleri Yüksek Kurulu tarafından yapılan açıklamaya göre, sırf diş tedavisi sebebi ile oruç bozulmaz. Tedavinin ağrısız gerçekleşmesi için yapılan enjeksiyonlar da beslenme amacı taşımadığı için orucu bozmazlar. Ancak tedavi sırasında yapılan başka işlemler sebebi ile -mesela ağız su ile çalkalanırken- boğaza su, kan veya tedavide kullanılan maddelerden biri kaçarsa oruç bozulur ve kaza edilmesi gerekir.

Konunun uzmanlarından alınan bilgilere göre, göze damlatılan ilaç, miktar olarak çok az (1 mililitrenin 1/20'si olan 50 mikrolitre) olup bunun bir kısmı gözün kırpılmasıyla dışarıya atılmakta, bir kısmı gözde, göz ile burun boşluğunu birleştiren kanallarda ve mukozasında mesâmat (gözenekler) yolu ile emilerek vücuda alınmaktadır. Kaldı ki bu işlem yeme içme yani gıdalanma anlamı da taşımamaktadır. Dolayısıyla göz damlası orucu bozmaz. (DİYK 22. 09. 2005 tarihli karar; bkz. Kâsânî, Bedâî', II, 98).

ORUÇLUYKEN ABDEST NASIL ALINIR?

Orucun bozulması konusunda hata; abdest sırasında ağzını çalkalarken isteği dışında boğazına su kaçması örneğinde olduğu gibi, orucu bozan fiilin orucu bozma kastına dayalı olmayarak meydana gelmesidir. Orucu bozan fiilin hataen yapılması orucu bozar ve yalnızca kazayı gerektirir.
Hataen boğaza su kaçması, oruçlu bulunulduğu hatırda değilken meydana gelirse, unutarak yapılmış hükmünü alır ve oruç bozulmaz (el-Fetâva'l-Hindiyye, I, 222). Bir sahabî Resûlullah'a (s.a.s.), "Ey Allah'ın Resulü! Oruçlu iken unutarak yiyip içtim. Orucum bozuldu mu?" diye sormuş. Resûlullah (s.a.s.) da, "(Hayır bozulmadı) Allah seni yedirip içirdi." (Ebû Dâvûd, Savm 39) cevabını vermiştir.
Şafii mezhebine göre ise; abdest veya gusül alırken ağız ve buruna az miktarda alınan su, elde olmayarak boğazdan inerse oruç bozulmaz. Ancak serinlemek veya suyla oynamak ya da abdest ve gusülde gereğinden fazla abartılı bir şekilde ağza ve buruna su almak gibi meşru olmayan bir sebeple su boğazdan aşağı inerse oruç bozulur. Çünkü bu durumda oruçlu kişi kendisine emredilmeyen bir işi yapmıştır (Şirbînî, Muğni'l-muhtâc, I, 629-630).

DİYANET ORUCU BOZAN DURUMLAR NELER?

Orucun temel unsuru, yeme, içme ve cinsel ilişkiden uzak durmak, nefsi bunlardan mahrum bırakmak olduğu için, oruçlu iken bunlar ve bu anlama gelecek davranışlar orucu bozar. Yemek ve içmek, yenilip içilmesi mûtat olan her şeyi kapsamı içine alır. Sigara, nargile gibi keyif veren tütün kökenli dumanlı maddeler ile uyuşturucular ve tiryakilik gereği alınan tüm maddeler oruç yasakları kapsamına girer (İbn Âbidîn, Reddü'l-muhtâr, III, 386-387). Her ne sebeple olursa olsun, ağızdan alınan ilaçlar da aynı hükme tabidir.

1-Bilerek yemek içmek orucu bozar. Unutarak yemek yiyen biri hatırladığı an ağzındaki yiyecekleri çıkarıp ağzını çalkalayarak oruca devam edebilir.

2- Abdest sırasında suyu kasten yutmak orucu bozar.

3-Kusunca oruç bozulur ve kaza edilir.

4-Kan almak ve iğne yaptırmak orucu bozar. Mecburi halde böyle bir durum gerçekleşirse oruç kaza edilmelidir. Ancak oruçlu kişi kan verebilir.

5-Cinsel ilişki kapsamına giren durumlar da orucu bozar.

6-Sigara dumanını bilerek içine çekmek de oruç kazası ve kefaret gerektirir. Dolayısıyla sigara ve nargile de orucu bozar. Duman istemeden genize kaçarsa oruç bozulmaz.

7- Kar ve yağmur damlasını yutmak orucu bozar.

8- Oruçlu olduğunu unutup yediğinde, orucu bozuldu sanarak, bilerek yemeye devam etmek,

9- İmsak vaktinden sonra niyet edenin, gün içinde orucunu kasten bozması,

10- Denize girince veya guslederken makattan su girmesi,[Hanbelî'de bozmaz.]

11- Dil altına konan ilacı emmek,

12- Makata konan pamuğun veya başka şeyin hepsinin içeri girmesi,

13- Vücuda giren ultrason veya endoskopi cihazında ilaç, merhem olması,

14- Lavman yaptırmak,[Mâlikî'de bozmaz.]

15- Özel olarak su buharı teneffüs etmek,

16- Burundan genze giden kanı yutmak,