Uzmanlar uyardı: Obruklar ciddi risk oluşturuyor

Türkiye'nin rüzgar erozyonuna maruz kalan bölgelerinin başında gelen ve yaklaşık 50 bin nüfusa sahip Karapınar'da, yer altı sularının çekilip, toprağın göçmesiyle meydana gelen obruklar, bölge halkı için tehdit oluşturuyor. Konya Jeoloji Mühendisleri Odası Başkanı Prof. Dr. Arık, obruk sayısının 350'yi geçtiğini belirterek, "Obruklar, yer altı suyuyla karşılaştığı zaman eriyebilir nitelikte kayaçların olduğu bölgelerde yer altında başlayan küçük erime boşluklarının zaman içinde büyümesi ve üstteki tabakaların ağırlığını taşıyamayıp ani çökmesiyle meydana geliyorlar. Karstik yapılardır. Bu karstik yapılar Karapınar bölgesinde oldukça yaygın. Obruklar binlerce yıldan beri oluşmaya devam ediyor. Ancak son yıllarda sayılarında ciddi bir artış görülmekte. 2000'li yıllardan sonra yılda birkaç tane obruk oluşurken, 2010'lu yıllardan sonra sayılarında hızlı bir artış olmuş ve yılda 10'un üzerinde obruk oluşmaya başlamıştır. 2017 sonunda sayıları 299 olan obruk sayısı 2018-2019'da oluşanlarla birlikte bu sayılar 350'yi geçmiş vaziyettedir. 2020 yılında ise şu an bilinen 4-5 tane yeni obruk var" diye konuştu.

'DAHA ETKİLİ ÖNLEMLER ALINMASININ VAKTİ GELDİ'
Bölgede yer altı su kullanımının artması nedeniyle obruk oluşumunun daha düşük kotlarda meydana gelmeye başladığını, bunun da bölge halkı için tehlike oluşturduğunu belirten Arık, konuşmasını şöyle sürdürdü:
"Obruk oluşumunun temel nedeni jeolojik faktörlerdir. Bunun dışında özellikle insan eliyle oluşturduğumuz birtakım riskler söz konusu. Bunlardan en başta geleni de aşırı yer altı suyu kullanımı. Başta obrukların en yaygın gözlendiği Karapınar bölgesi olmak üzere Konya çevresinde oldukça yaygın obruk oluşumları var. Bunda en önemli etkenlerden biri de aşırı yer altı suyu kullanılması görünüyor. Yer altı suyu kullanımı geçmiş yıllarda daha az iken obruk oluşumları daha yüksek kotlarda meydana geliyor ve insanlar için bir risk oluşturmuyordu. Ancak son yıllarda yer altı su seviyesinin düşmesine bağlı olarak obruk oluşumları daha düşük kotlarda yerleşim alanlarının hemen yakınlarında tarımsal alanlarda, önemli kara yollarının çevresinde ve yatırım alanlarında meydana gelmeye başladı. Bu da şu anda ciddi bir risk oluşturuyor. Obruk oluşumlarını durdurmamız uzun vadede mümkün olmayacaktır. Ama en önemli tedbir şu anda yer altı suyu kullanımının biraz kontrol edilmesi olacaktır. Bu yıl meydana gelen obruklardan sonra sanırım biraz daha etkili önlemler almamızın vakti gelmiştir."
ÇALIŞMALARA KORONAVİRÜS ENGELİ

Fetullah Arık, Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi'nin çalışmalara başlayacağı sırada koronavirüs salgınının ortaya çıktığını ve bu nedenle çalışmalara başlanamadığını belirtti. Arık, "Konya Teknik Üniversitesi olarak geçtiğimiz yıl AFAD İl Müdürlüğü, Jeoloji Mühendisleri Konya Şubesi ve Jeoloji Mühendisliği Bölümü'nün girişimleriyle Konya Teknik Üniversitesi bünyesinde Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi kurulması kararlaştırılmış, 2020 yılının başında yönetmeliği yayınlanarak resmi olarak çalışmalarına başlamıştır. Bu merkezin Konya bölgesinden başlamak üzere yeraltında meydana gelen su hareketleri, karstik yapılar, obruk oluşumları, bunların nedenleri, sınıflandırılmaları, oluşabilecek obrukların yerlerini tespit edilmesi ve vatandaşların bu konuda uyarılması gibi çeşitli amaçları var. Konya'da yürütülen önemli birkaç tane obruk araştırma projesinde çalışmalar başlayacağı sırada bütün dünyayı etkisi altına alan koronavirüs salgını nedeniyle çalışmalarımızı biraz ertelemek zorunda kaldık. Umarım bu kötü günler geçer ve bizde sahada bir an önce çalışmalarımıza başlarız" dedi.