Hadi ipucu 16 Ocak: Kahve dövülen taştan ya da ağaçtan yapılmış havan nedir?

Hadi ipucu sorusu için heyecanlı bekleyiş sona erdi. İpucu, hadi instagram hesabından duyuruldu. Yapılan açıklamada, "Kültürümüzde apayrı bir yeri olan kahvenin toz haline getirilmesinde kullanılan ve içinde genellikle kahve dövülen, taştan ya da ağaçtan yapılmış büyük havan hangisidir?" denildi. Hadiciler, merakla bu sorunun yanıtını arıyor. Peki, kahve dövülen taştan ya da ağaçtan yapılmış havan nedir? İşte hadi ipucu sorusu 16 Ocak ve cevabı...

HADİ İPUCU SORUSU 16 OCAK

HADİ İPUCU SORUSU: Kahve dövülen taştan ya da ağaçtan yapılmış havan nedir?

HADİ İPUCU CEVABI: DİBEK TAŞI

DİBEK TAŞI NEDİR?

Eskiden içinde çekirdek kahve ve buğday dövülen, ortası havan gibi oyuk, büyük taşlardan yapılmış araç.

DİBEK KAHVESİ HAKKINDA BİLGİ

Nasıl yapılır?

1. Kişi sayısı kadar fincan ile suyu cezveye boşaltın.
2. Cezveye kişi başına bir kaşık olacak şekilde dibek kahvesi ile yarım tatlı kaşığı Türk kahvesi ilave edin.
3. İsteğinize bağlı şeker ekleyin. Orta şekerli bir dibek kahvesi için kişi sayısından bir fazla olacak şekilde kesme şeker ekleyebilirsiniz.
4. Hazırladığınız kahveyi ateşe koymadan evvel iyice karıştırın.
5. Kısık ateşte köpürünceye kadar hiç kaşık sokmadan ve karıştırmadan bekleyin.
6. Kahve köpüklenmeye başladığında üzerindeki köpükleri fincanlara bölün tekrar ateşe koyun.
7. Dibek kahvesi biraz yükselmeye başladığında cezveden alın ve fincanlara tamamen boşaltın.

Faydaları

Sindirimi kolaylaştırır.
Hafızayı güçlendirir.
Ağız kokusunu engeller.
Tokluk hissi verir.
Safra taşı için etkilidir.

TARİHÇESİ

Dibek kahvesi aslında bir kahve pişirme şekli değil, kahve öğütme yöntemi. Kavrulan kahve yuvarlak, içi çukur taş ya da tahtadan yapılan bir anlamda havana benzeyen büyük kaplara konur ve bir tokmakla ince hale gelene kadar ezilirdi. Buradan elde edilen kahve Türk kahvesi pişirir gibi pişirilirdi. Bu yöntemle öğütülen kahve koyu kıvamlı olur ve Dibek kahvesi adını alırdı. Bu yöntemle kahve öğütülmesi 1800'lü yılların ilk yarısına kadar devam etti ancak 1827'de tüfenkçi ustalarından Selim'in kahve değirmenini icat etmesi sonucunda dibek kahvesi ortadan kalktı. Bu şekilde kahve elde etmek zahmetli ve vakit alıcı olduğu için evde yapılamayan kahve öğütülme işlemi, değirmenlerin yaygınlaşması ile evlere girdi.

Aslında dibek kahvesi yapmak için kullanılan dibeklerin tarihçesi çok eski. Doğaldır ki, daha önceden bu dibekler kahve değil de tahıl öğütmek için kullanılıyormuş. Türkiye'de çeşitli arkeolojik kazı alanlarlarında bulunan dibeklere, Başkale yakınlarında bulunan Tilki tepe ya da Sipka Antik Şehri buluntuları örnek.