İkinci Anafartalar 21 Ağustos 1915'de başladı! O gün neler yaşandı?

21 Ağustos 1915 günü saat 14.30'da İngilizlerin donanma ve kara toplarıyla 12. ve 7. Tümen mevzilerini bombalamaya başladılar. Top ateşi Yusufçuk Tepesi ve İsmailoğlu Tepesi'ne yoğunlaştı. Bu atışlara 12.Tümen'nin topçuları cevap verdi. Türk topçusu Sülecik ile Mestantepe' deki İngiliz hatlarını bombalamaya başladı.

Saat 15.30 sıralarında İngilizler12 Tümen, kısa süre sonra da 7.Tümen mevzilerine saldırıya geçtiler. Taarruzun yönü 12. Tümen cephesinde Yusufçuk ve İsmailoğlu Tepesi, 7.Tümen cephesinde ise 20.Alay'ın bulunduğu sağ taraftı.

İngilizler Birlikler Yusufçuk Tepesi'nin güneyindeki Yarbay Mehmet Ali Bey komutasındaki 34. Alay'ın sağ kısmındaki ilk hat Türk Mevzilerini ele geçirdiler ve ikinci hatta ilerlediler. Bu sırada yan ateşe maruz kaldılar ve birinci hattı bile bırakmak zorunda kaldılar. Lalababa'dan İsmailoğlı tepesi'ne doğru ilerleyen İngiliz birlikleri ise Osmanlı topçuları tarafından ateş altına alındı.

İngiliz taarruzlarının başlaması üzerine Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal saat 14.50'de 25. Alay, 26. Alay'ı ve Albay Nazif Bey komutasındaki 6. Tümen'i 12. Tümen'e takviye olarak gönderdi.

İngilizler özellikle Yusufçuk Tepesi'ne pek çok isabetli top ateşi yaptılar. 12 tümen mevzilerini bir an ele geçirseler de saat 21.00' da kaybedilen mevzileri ele aldılar. İngilizler 7.Tümen'in bulunduğu mevzileri saat 14.30'da bir saat devam edecek bir top ateşine tuttular.

Anzac Kolordusu' ndan derlenen dokuz taburluk General Cox komutasındaki karma kuvvet saat 15.30'da üç koldan taarruza geçti. 20. Alay Mevzileri' ni ve Kayacıkağlığı' nı ele geçirdiler. Bunun üzerine 7.Tümen Komutanı Albay Halil Bey Grup Komutanlığı'ndan takviye istedi. 11.Süvari Alayı gönderildi.

Conkbayırı' ndan tertip edilen 8.Tümenden iki tabur kuvvet de saat 19.40'ta 7. Tümen emrine girdi. 2. Anafartalar Muharebesi Türkler Kuvvetlerinin galibiyeti ile sonuçlandı.

Anafartalar Grup Komutanı Albay Mustafa Kemal İkinci Anafartalar Savaşı'nı şöyle değerlendi: "(21 Ağustos'ta) düşmanın en az biri taze olmak üzere üç tümen ile yaptığı taarruz sonunda beş bin ölü ve bir buçuk misli yaralıya karşılık, yalnız 7.Tümen cephesinde 40-50 metrelik bir siper hattına girmeye muvaffak olmuştur. Buna karşılık zayiatımız iki bin beş yüz miktarındadır.

Düşmanın maksadı bence Kayacıkağılı, İsmailoğlui, Yusufçuk Tepelerini ele geçirmek, cephemizi yarmaktı. Ve bu hat içinde doğuya ilerleyecekti. Gerçekten pek çok büyük azim ve inatla bi çok taarruzlar yaptı. İngiliz asilzadelerinden oluşan süvari alayını bu uğurda feda etti.

Düşmanın en kalabalık bir şekilde hücumlar yaptığı cephe, 12. Tümen cephesiydi. Bu tümen kıtaları bilhassa 34. Alay ile bunu süratle yetişerek tam zamanında takviye eden 9. Tümen'in 64. Alay'ının kısımları, yay süvari tümeninin son inatla yaptığı hücumları göğüs göğse, süngü süngüye karşılayarak imha etmiş ve başarı neticesini göstermişlerdi."

İkinci Anafartalar Savaşı'nda 7. Ve 12. Tümenin zayiatı 2.598, İngilizlerin ise toplam 8.500 dir.