Unlu, nişastalı ve yağlı besinler...

Vücudun tüm fonksiyonlarına etki eden tiroit bezleri metobolizmanın dengeli çalışmasını sağlıyor. Boynun ön kısmında kelebek şeklinde bulunan bu bezlerin büyümesi, guatr hastalığını oluşturuyor. Yutkunma, nefes almada zorluk ve kronik öksürük gibi şikayetlere neden olan guatr ile beslenmenin yakın ilgisi olduğunu söyleyen Doç. Dr. Gürkan Kayabaşoğlu, "Karbonhidratlı gıdalarla fazla beslenmek ve yağlı yemekler tiroit bezine zarar verir. Unlu ve nişastalı gıdaları azaltmak gerekir" diyor. Doç. Dr. Kayabaşoğlu, guatr ile ilgili merak edilenleri şöyle yanıtlıyor:

GUATRA NEDEN OLAN ETKENLER NELERDİR?
İyotsuz ve sağlıksız beslenme, tiroit bezlerinin normalden az ya da fazla çalışması, bez içinde nodül oluşması, kullanılan çeşitli ilaçlar, maruz kalınan radyasyon, kanser hastalıkları ve iltihabi gibi durumlar guatra sebep olur. Özellikle mevsim geçişlerinde bağışıklık sisteminde yaşanan farklılıklar da guatra yol açabilir.

EN ÇOK KİMLERDE GÖRÜLÜR?
Guatr erkeklere oranla kadınlarda 5-6 kat daha fazla görülür. 50 yaş üzeri her 5 kadından 1'inde tiroit yetmezliği vardır ve çoğu bunun farkında değildir. 50 yaş üzeri kişilerde, lityum gibi bazı ilaçları kullananlarda, sigara içenlerde, bağışıklık sistemi sorunları olanlarda, çeşitli enfeksiyonlarda, gebelik ve menopoz dönemlerinde ve ailesinde guatr öyküsü olanlarda risk yüksektir.

GUATR NASIL BELİRTİ VERİR?
Guatr genelde ağrıya neden olmaz. Tiroit bezinin aşırı büyümesinden dolayı hastalarda yutkunma, nefes almada zorlanma ve öksürük görülür. Hastalar bazen boğazlarına bir şey takılıyormuş gibi hisseder. Tiroit bezleri genelde aşırı büyüme göstermez. Rutin muayene sırasında ortaya çıkabilir.

KANSERE YOL AÇAR MI?
Her guatr kansere sebep olmaz ancak bazı tiroit bezlerinde kanserli oluşumlara rastlanabilir. Bu nedenle guatr tanısını koyarken tüm ihtimalleri göz önünde bulundurmak gerekir. Tüm guatr hastaları göz önüne alındığında yüzde 5-15 civarında kanser görülme olasılığı söz konusudur.

TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?
Öncelikle tecrübeli bir hekim tarafından yapılan muayene ile hastalığın tanısı konulmalıdır. Sonrasında ultrason, hormon testleri, antikor testleri ve belki iğne biyopsisi yapılması hastalığın sebebini netleştirmek adına gereklidir. Hastalığın nedeninin netleşmesinin ardından tedavi yöntemi belirlenir. Çünkü her guatrın sebebi farklı olabilir. Bazen sadece ilaçlar ile tedavi etmek yeterli olurken, bazı durumlarda ameliyata ihtiyaç duyulabilir. Buna hekim karar verecektir.

ANTİOKSİDAN GIDALAR KORUYOR
Tiroit bezinin iyi çalışması için sebze-meyvenin fazla yenmesi ve yeterince proteinli gıda alınması gerektiğini söyleyen Doç. Dr. Gürkan Kayabaşoğlu, şu önerilerde bulundu: "Haftada 2 defa yağlı balık yiyerek Omega- 3 yağ asitlerinden alınmalı. Yağlı yemekler tiroit bezine zarar verir. Unlu ve nişastalı gıdaları azaltmak gerekir. Yeteri kadar A, C ve E vitamini gibi antioksidan vitaminleri alanlarda tiroit kanseri daha az görülür. İyot eksikliği guatrı tetikler. Sağlıklı ve doğru beslenmek için her tür minerali almak ekstra önemlidir. İkinci önemli nokta ise sigaradan ve özellikle dumanından uzak durmaktır. Sık sık hormon seviyelerini kontrol ettirmek ve ani değişimlerden kaçınmak faydalı olacaktır."

ZEHİRLİ GUATR NEDİR?
Tiroit bezi sadece büyümekle kalmaz ayrıca aşırı hormon da salgılarsa, buna halk arasında 'zehirli guatr' denir. Zehirli guatrın yaşanması durumunda hastanın birçok ek şikayeti olur. Her guatr zehirli değildir. Eğer zehirli ise ilaç tedavisine ihtiyaç duyulur.

HANGİ NODÜLDE KANSER RİSKİ VAR?
Tedaviye rağmen nodül hızla büyümeye devam ediyorsa
- Boyunda lenf bezlerinde şişme varsa
- Seste değişiklik-kalınlaşma varsa ya da ses felci yapıyorsa
- Nodül soğuksa ve tek ise kanser riski yüksektir.

BELİRTİLERE DİKKAT
Kaslarda zayıflık (merdiven çıkarken zorlanma, ağırlık taşıyamama), ellerde titreme, kalp çarpıntısı, aşırı yorgunluk, normal veya fazla beslenmeye rağmen önlenemeyen kilo kaybı, ishal, artış gösteren bağırsak hareketleri, sinirlilik, agresiflik, göz problemleri, görme zorluğu, adet düzensizliği, meme başından süt gelmesi, sıcağa dayanamama, terlemede artış, uyku sorunları ve kısırlık ihtimali zehirli guatrın belirtilerindendir..