Çocuk doğurun kanseri kovun!

Kanser herkesin korkulu rüyası... Meme kanseri ise kadını hedef alan kanser türleri arasında ilk sırada yer alıyor. Gelişmiş ülkelerde her 8 kadından biri, ülkemizde de yaklaşık her 9-10 kadından birinde meme kanseri görülüyor. Bu konuda dünya çapında çalışmaları olan Prof. Dr. Vahit Özmen ise hayat kurtaran açıklamalar yapıyor. İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Genel Cerrahi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi ve Şişli Florence Nightingale Hastanesi Meme Sağlığı Merkezi Direktörü Prof. Özmen, meme kanseriyle ilgili şu uyarılarda bulunuyor:

HORMON ETKİLİYOR
Meme kadınlar için son derece önemli bir organdır. Annelik ve kadınlık sembolüdür. Doğumdan itibaren oldukça önemli değişimler gösterir ve en az 7 tane hormonun etkisi ile bu değişimler gerçekleşir. Meme kanseri, süt yapan meme dokusu ve daha sık olarak sütü taşıyan süt kanallarından kaynaklanan bir tümördür. Genel olarak tek hücre ile başlar ve 1 cm çapına ulaşması için 5 yıldan daha uzun bir süre geçer. Başlangıçta çevresine yayılma eğilimi olmayan kanser, zaman geçtikçe kan damarları ve lenf kanalları içerisine geçerek koltuk altı lenf bezleri ve diğer organlara yayılabilir.

DOĞUM KONTROL HAPI
Çocuk doğurmamak, az çocuk doğurmak, süt verememek veya az süt vermek, ileri yaşlarda doğum yapmak ve doğun kontrol hapı kullanmak hastalığa yol açan ilk nedenler arasında yer alıyor. Hareketsizlik, stres, erken adet görmeye başlama ve geç menopoz da kanserin nedenlerinden sadece bir kaçı. Ailede birinci derecede meme kanseri görülmesi ise hastalığın genetik nedenleri arasında yer alıyor. Meme ve göğüs duvarına çocukluk döneminde radyasyon alınması da diğer bir etken.

CİDDİ RİSKLER
Bazı kadınlarımız ailede meme kanseri bulunmamasını ya da yukarıdaki risk faktörlerine sahip olunmamasını gerekçe gösteriyor. Hastalığı önemsemiyor. Bu nedenle tanı ve tedavide geç kalınıyor. Peki hastalık kendini nasıl belli ediyor? Memedeki ağrısız, sert, sınırları düzensiz ve hareketli kitleler son derece önemli. Hastalık bazen kendisini meme başında çekilme, meme derisinde çöküntü, koltuk altında kitle ve meme başından kanlı akıntı olarak gösteriyor.

TARAMA VE ERKEN TANI
Meme kanserinde erken tanı son derece önemli. Buna göre kadınların bulundukları yaşa göre aşağıdaki tarama yöntemlerini uygulamaları gerekir:
1- Kendi kendini muayene.
2- Klinikte doktor tarafından muayene
3- Düzenli olarak mamografi (meme filmi) çektirmeleri. Kadınlar, 20 yaşından itibaren ve yaşadıkları süre içerisinde ayda bir kez (adet görenler memenin şişinin azaldığı adet başlangıcından sonraki 10 gün içerisinde) kendilerini muayene etmeli. Ayna karşısında ellerinizi başınızın üzerinde iken, her iki memenizi kontrol edin. Meme başlarında çekilme, derisinde ve başında içeri çökme, meme derisinde renk değişikliği ve kabarıklık olup olmadığını gözlemleyin.

DAİRE ÇİZİN
Sağ eliniz başınızın arkasında iken, sol elinizin 2.3.4. parmaklarının uç ve iç kısımları ile sağ memenizi yukarıdan aşağıya ve aşağıdan yukarıya doğru, dıştan içe doğru ve meme başından başlayarak dışa doğru daire çizdirerek tümüyle muayene edin. Her iki koltuk altını da hafifçe bastırarak yoklayın. Farklı ve yeni bir kitle olup olmadığın araştırınız. Sol eliniz başınızın arkasında iken sağ elinizle de sol memenizi aynı şekilde muayene ediniz.

KAN TAHLİLİ
Meme kanserini kesin olarak gösteren ve erken tanısını sağlayan bir kan tahlili yok. Meme kanserli kadınlarda özellikle CA15-3, bazen de CEA gibi tümör belirteçleri yükselebilir. Ancak bunlar daha çok meme kanseri tanısı alan ve tedavi edilen hastaların takibinde kullanılabilir. Bu belirteçlerin kanda düzeyleri yükseldiği zaman hastalığın tekrarı söz konusu olabilir. Bu durumda daha geniş araştırmalar yapılmalıdır.

MAMOGRAFİ
Kadınlar, 35- 40 yaş arasında bir defa mamografi çektirerek sonraki kontrollere örnek olacak temel bir filme sahip olur. Yüksek risk grubuna girmeyenler 40 yaşından sonra yılda bir defa mamografi çektirebilir. Meme kanserlerinin % 80-85'i mamografide görülebilir..