İstanbul'da kaç bina riskli? En sağlam zemin nerede? Kentsel dönüşüm hızlanacak mı?

İstanbul Küçükçekmece ilçesinde 3 katlı bina henüz bilinmeyen bir nedenle çöktü. Çöken binanın enkazında 1 kişi yaşamını yitirdi, 2'si ağır 8 kişi de yaralandı. Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Mehmet Özhaseki, 1988 yılında inşa edilen bina için mühendislik hizmeti alınmadığını, 1,5 katın kaçak eklendiğini ve deniz kumu kullanımı tespit edildiğini açıkladı. GÖZALTINA ALINDILAR Olayla ilgili olarak 1 başsavcı vekili ile 1 cumhuriyet savcısı ve 3 kişilik bilirkişi heyeti görevlendirildi. Binanın sahibi ile binadaki işletme sahibi gözaltına alındı. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, Küçükçekmece'de yıkılan binanın enkazında incelemelerde bulundu. Bakan Yerlikaya, 'En kısa zamanda idari kusur, kabahat ne varsa tabloyu olduğu gibi ortaya çıkarıp bunu hem sizlerle hem de adli sürece destek olması açısından göndereceğiz.' dedi. CEVAP ARAYAN SORULAR Peki 3 katlı bina neden çöktü? Binanın altındaki döner dükkanında taşıyıcı kolon kesildi mi? İstanbul'da kaç bina riskli? 'Kendiliğinden' yıkılma tehlikesi bulunan on binlerce bina mı var? Sarsıntı bile olmadan bina nasıl bir anda yerle bir oldu? Kaç bin konut dönüştürülmeli? İstanbul'da kaç bin riskli bağımsız bölüm dönüşüm bekliyor? En sağlam zemin nerede? Hangi bölgede zemin riskli? Kentsel dönüşüm hızlanacak mı? Deprem riski mi, imar rantı mı? Riskli alan ilanları hangi kriterlere göre yapılmalı? Hem yıkılan binayı hem de İstanbul'un durumunu A Haber canlı yayınına katılan deprem uzmanı Prof. Dr. Hüseyin Öztürk değerlendirdi. NÜFUSA GÖRE RENKLER Prof. Dr. Hüseyin Öztürk: İstanbul'da 3 kuşak var. Haritalara bakıldığı zaman kırmızı renkle gösterilen alanlar nüfusun en yoğun olduğu yerleri gösteriyor. Turuncu renk nüfusun biraz daha azaldığı sarı renk ise en az nüfusun olduğu yerlerdir. Şehrin yapılanması bu ancak Marmara Denizi'nden geçen bir fay var ve nüfusun en yoğun olduğu yerler faya en yakın noktalar. Bunun yanında burada bir de zayıf zemin koşulları var. TAKLA ATAR GİBİ YIKIM Gölcük depreminde İstanbul'da binaların yıkıldığı yerler var. Avcılar'da o zaman çok ciddi bir yıkım oldu ve 400 kişiyi kaybettik. O zamandan beri pek çok deprem yaşadık. İstanbul'da artık binalar yorulmuş durumda. Statik ve denge bozuldu. Yük artık bir yere gitmeye başladı. Dün Küçükçekmece daha öncede Kartal'da binalar kendiliğinden yıkıldı. Kartal'daki bina 6 katlıydı yükü taşımadı diyebiliriz ancak Küçükçekmece'deki 3 katlı, işte bu daha kötü. 3 katlı bir binanın böylesine yıkımı fecidir. Takla atar gibi bir yıkım var. Burada iyi diyebileceğimiz tek bir şey var yıkım hafta sonu oldu ve sokaklar boştu. Daha büyük bir felaket olabilirdi. Bina burada bir devrilme eylemi yapıyor takla atma durumu söz konusu. Binanın zemini çeşitli nedenlerle boşalmış olabilir. Kanalizasyon ya da içme suyu hatlarında kaçak varsa zemini boşaltma riski olabilir. Binanın zemini oyuluyor. Bölgenin zemini de buna uygun bir zemindir. Kolonun kesilmesi de aynı şeye yol açabilir. ÇÖZÜLÜYOR, ERİYOR VE BOŞALIYOR Binada sığ bir temele var. Yüzeye yakın yapılınca devrilip gidiyor. 3 katlı bir bina ortada bir durum yokken yıkılıyorsa İstanbul'da olası bir depremde başımıza neler geleceğini göstermesi açısından çok önemlidir. Buradan almamız gereken dersler var. İstanbul nüfusunun neredeyse 3'te 1'inin oturduğu zemin haritasında sarı renkle gösterilen yerler zemin açısından özel bir bölge. Büyükçekmece'den Eminönü'ne kadar giden kuşağı söylüyoruz. Burada zemin çözülüyor, eriyor ve boşalıyor. Burada ev yapabilmek için mutlaka zemin iyileştirmesi yapılmalı. Buradaki zeminler sorunlu yeraltı heyelanı yaşanıyor. Zeminde madde kaybı yaşanıyor ve bina dengelenmeye çalışıyor. Deprem sırasında ivmeler büyüyor ve şiddet daha fazla oluyor. ZEMİN İYİLEŞTİRMESİ ÇOK ÖNEMLİ İşte bu süreçlerden sonra 3-4 katlı binalarda bile sıkıntılar doğmaya başlıyor. Bu bahsettiğimiz alanda zemin iyileştirmesi çok önemlidir. Yol kenarı ve köşe binalarda çökme görünüyor. Buradan geçen hatlar ve trafik binayı yoruyor. Derine inmiş su hatları ve burada yaşanan kaçaklar insanlar fark etmeden zemini boşaltıyor. Bir binanın kendi kendine yıkılması olağanüstü bir durumdur. Kabul edilir ve izah edilebilir bir durum değildir. BAKIRKÖY VE 16 ÖLÜ FAY İstanbul'da çok eski faylar ve bunlar su akışlarının kanalları. Bu eski kırılmış fay hatları ölmüş ama bunlar geçmişte hasar yapmışlar ve sular buradan akmaya devam ediyor. Bakırköy'de 2000 yılında 87 tane sondaj yaptık. Burada 16 tane fay hattını haritaya koyduk. Bunlar eski ve ölü faylar ancak altında sular geçiyor ve zemini boşaltıyor. Buralarda ileri mühendislik isteyen işler yapılmalıdır. ÇÖZÜM YÖNTEMİNİ ANLATTI Böylesine altı boşalmış zeminlere çimento ile suyu karıştığı enjekte yapıyoruz. Bu işlemle beraber zemin iyileştirme yapışabilir. Ancak bu ileri bir yer bilim araştırmasını da gerektiriyor. Bunu yüksek basınç ile verirseniz yapının geometrisini bozarsınız. Belediyelerin mutlaka bunu düşünüp uygulaması lazım. İleri mühendislik ile bu yapılabilir. ÇÖZÜLME-ERİME-BOŞALMA! FAİCANIN GÖSTERGESİ... İSTANBUL'DA BİNA ÇÖKTÜ! ÖLÜ VE YARALILAR VAR