ABD ile yeni sayfa mı açılıyor? Erdoğan-Biden görüşmesi sonrası ilişkiler nasıl şekillenecek?
Litvanya'daki NATO zirvesinde beklenen görüşme gerçekleşti, Başkan Erdoğan, ABD Başkanı Joe Biden ile bir araya geldi. Biden, Türkiye'nin İsveç'in NATO’ya üyelik başvurusuyla ilgili kararından dolayı teşekkür etti. Başkan Erdoğan da "Şimdi yeni bir süreci başlatıyoruz." dedi. Peki ABD ile yeni dönem nasıl olur? Türkiye-ABD ilişkileri yeni dönemde hangi alanlarda gelişir? ABD ile yeni sayfa mı açılıyor? Erdoğan-Biden görüşmesi sonrası ilişkiler nasıl şekillenecek? ABD ile güvenlik alanında yeni bir iş birliği mi yapılacak? Türkiye-ABD arasında hangi alanlarda yeni anlaşmalar yapılabilir? Gelişmeleri A Haber canlı yayınına katılan Arel Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Özgöker değerlendirdi.
NATO'nun tarihi Vilnius zirvesi önemli görüşmelere ev sahipliği yapıyor. Bunlardan biri de Türkiye ve Amerika Birleşik Devletleri arasında gerçekleşti. Başkan Recep Tayyip Erdoğan, ABD Başkanı Joe Biden ile bir araya geldi.
İki lider önce ayak üstü bir süre sohbet etti. Ardından resmi görüşme başladı. Başkan Erdoğan ilk olarak mevkidaşı Biden'a seçimin ardından tebrik mesajı için teşekkür etti, "Şimdi yeni bir süreci başlatıyoruz." ifadesini kullandı. ABD Başkanı Biden ise Başkan Erdoğan'a İsveç'in NATO üyelik sürecinde alınan karardan dolayı teşekkür etti. NATO'da yaşanan delişmeleri A Haber canlı yayınına katılan Arel Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Uğur Özgöker değerlendirdi.
Prof. Dr. Uğur Özgöker'in canlı yayındaki değerlendirmeleri:
Birbirinden ayrı 3 konu var. AB, İsveç ve ABD ilişkileri… Cumhurbaşkanı Erdoğan çok güzel bir diplomatik manevrayla 3'ünü de Türkiye'nin milli menfaatleri doğrultusunda bir ortak noktaya getirip ülkenin menfaatlerini maksimum seviyeye getirecek bir hamle yaptı. Burada ilk olarak Türkiye-ABD ilişkileri… 1980'lerden sonra uzun yıllar bu ilişkiler çok iyiydi.
"TÜRKİYE'DEN TOPRAK ALMAK İSTİYOR"
Ancak 90'larda komünizm ve Doğu blokunun çökmesiyle ABD'nin stratejik hedefleri değişti. Dünyanın en büyük doğal gaz ve petrol kaynaklarının olduğu Orta Doğu'da küçük küçük kontrol altında devletler istiyor ABD. Burada uyduruk projeler icat etti. Libya'yı 3' böldü, Suriye'ye 4'e, Irak'ı 3'e, Yemen'i 2'ye falan böldü. İşte bu çerçevede büyük bir İsrail ve büyük bir Kürdistan yaratma çabası var. Bu noktada Türkiye'nin güneyinden topraklar almak istiyor. Buradaki teröristleri bu hedefler doğrultusunda destekliyor. Türk milleti ve devleti buna asla izin vermeyecek. ABD Başkanı Biden bunu anlamıyor ve bölücü örgütlere hala silah desteği sağlıyor. İşte ABD ile ilişkiler bu…
TÜRKİYE'YE YÖNELİK 2 TEHDİT VAR
Biz bir NATO üyesiyiz ve ABD 1952'den beri silah satıyordu. Şimdi 'uçak satarım ama Suriye'de ve Yunanistan'da kullanamazsın' diyor. Türkiye'nin tehdit olarak algıladığı 2 yer var. Biri İstanbul ve İzmir'i isteyen Ege'yi Türkiye'ye kapatmak isteyen Yunanistan öbürü ise Suriye'dir. Suriye'de teröristleri besliyor. Türkiye aldığı silahları tehdit olan yerde kullanmayacaksa ne yapacak? F-16'ların modernizasyonunu durdurdu, parasını ödediğimiz F-35'leri vermedi. Türkiye bu noktada alternatiflere yöneldi ve hava savunma sistemleri olarak Rusya'dan S-400'leri aldı.
ABD YILLAR SONRA AKILLANDI
İşte Türkiye'nin bu adımlarından sonra yaptırımlara başladı. Caatsa yaptırımları düşman görülen ülkelere yapılan bir yaptırımdır. Oysa biz müttefik ülkeyiz ve NATO ittifakındayız. Oysa bizden 10 sene önce Yunanistan S-300 almış ve bu sistemler o zaman en ileri savunma sistemleriydi. Bunları Kıbrıs'a yerleştirme hedefi vardı. Türkiye orada garantör devlet olarak yer alıyor. Korkup gidip Girit'e yerleştirdiler. Biden'dan sonra bu ilişkiler daha da kötü hala geldi ancak artık ABD akıllandı.
TUZAK KURDU AMA ARTIK DURUM FARKLI
Türkiye'nin bölünmeyeceğini anladılar ve toprak koparamayacaklarının farkına vardılar. Türkiye'nin bölgesel güç olduğunu dünyanın güçlü devleti arasına girme yolunda olduğunu anladılar. Bu noktada bükemediği bileği öpüyor. Ne diyor ABD? F-35'ler verilecek Caatsa yaptırımları kaldırılacak ve F-16'lar modernize edilecek. Yunanistan ve Suriye'ye karşı kullanamazsın şartları da getirmiyor masaya. Burada bir de tuzak var. Biden 'biz destekliyoruz ama Kongre'den geçmedi' diyecek.
ABD'YE KONGRE TARİFESİ
İşte Türkiye burada çok güzel bir diplomatik manevra yaptı. Aynı politikaya bizde uygulayacağız. 1974 Kıbrıs Savaşı'ndan sonra ABD Kongresi bize silah ambargosu koydu. Ancak o dönemde işgaller yüzünden Almanya üzerinden Türkiye'ye silah verdi. Şimdi peki ne oldu? Burada 'biz İsveç'in NATO üyeliğini hükümet olarak kabul ediyoruz ve TBMM'ye sevk edeceğiz ama ne olacağını bilmeyiz' mesajı verdik. İşte gelişmelere bakarsak ABD ilişkiler düzelmiş oluyor. ABD'nin gizli ya da açık uyguladığı engellemeler ve blokajlar kalkacak. Biz de İsveç'e onay vereceğiz.
PUTİN'İN HAMLESİ NE OLACAK?
NATO'da yaşanan gelişmelerden sonra Rusya Devlet Başkanı Putin sertleşecek. Finlandiya Madrid zirvesinde verdiği sözleri tuttu ve onu geçirdik. Ancak İsveç'i daha tutacağız. Bu Rusya için çok önemli bir tehdit. Çünkü Rusya'nın bin 300 km sınır var. Buraya şimdi ABD ve NATO silahları gelecek ve Rusya bunu büyük bir tehdit olarak algılıyor. Gürcistan ve Ukrayna'ya göre Finlandiya daha büyük bir tehdit. Son gelişmeler Putin'i çok kızdıracaktır."