CANLI YAYIN
19 Mayıs’ın önemi ne? Atatürk neden kurtuluş için Samsun’u seçti?
Bugün 19 Mayıs Atatürk'ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı. Tam 103 yıl önce bugün Atatürk Kurtuluş Savaşı’nın ateşini yaktı. Zafer sonrası bugünü de, ülkeyi de, Türk gençlerine bıraktı. Peki Atatürk hangi şartlar altında Samsun’a çıktı? 19 Mayıs öncesi ve sonrası neler yaşandı? Gelişmeleri A Haber canlı yayınına katılan Hacettepe Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Seyfi Yıldırım değerlendirdi.
Prof. Dr. Seyfi Yıldırım'ın öne çıkan sözleri:
"Osmanlı'nın yaşadığı en zorlu yüzyıl 19. yüzyıl oldu. Dünyada emperyalizm büyük bir dev haline dönüşmüş makine yani motor sayesinde dehşetli ve öldürücü bir güç haline dönüştü. İşte bunun etkisini de Osmanlı en derinden hissetti.
Bir taraftan silahlarıyla bir taraftan makinalarıyla ürettikleri mallarla Osmanlı ekonomisini yok etme derecesine getirdiler. Kapitülasyonlar ile Osmanlı'nın da bütün can damarları tıkanmış durumdaydı. Ekonominin iyi olmadığı bir dönemde memleketi ayakta tutabilmek zor. Osmanlı emperyalizmin iştigal ettiği ana konularında biri haline geldi.
Osmanlıyı parçalamak için bütün yüzyıl boyunca planlar üretildi. Osmanlı toprakları bu ülkelerin ele geçirmek istedikleri noktalar haline geldi. Yaşanan gelişmeler ve Büyük Almanya'nın çatışmalara dahil olmasıyla Osmanlı 1. Dünya Savaşı'na girmek zorunda kalmıştır.
Almanya'nın savaşta yenik düşmesi sonrası barış anlaşmaları yapılırken Osmanlı ile yapılacak hesapların ertelenmesi ve barış anlaşmalarının geriye atılması Anadolu'nun sinesinden bir milli mücadelenin doğmasına sebep oldu.
Paris'te yaşananlardan sonra devlet aklı devreye girmiştir. Mustafa Kemal Paşa'nın Anadolu'ya sevk edilmesi ve bütün çalışmaların yapılması, daha önceden Kazım Karabekir Paşa'nın, Ali Fuat Paşa'nın çeşitli stratejik noktalara tayin edilmeleri asla tesadüf değildir. Mustafa Kemal, Anadolu'ya gitmeden önce altyapı oluşturulmuştur.
Bandırma'ya binmek ve böyle bir yolu göze almak ölümü göze almak demektir. Bu yolculuğa çıkarken maalesef kendi ülkemizde İngiltere'nin onayı almak zorunda kalıyoruz. O dönem İstanbul'a giren çıkan her gemi şüphe ile durduruluyordu. Burada Yunanlar da Türklerin atacağı her adımı dikkatle izliyor."
NEDEN SAMSUN? BÜYÜK YÜRÜYÜŞ SAMSUN'DAN BAŞLADI
Atatürk İlkeleri İnkılap Tarihi Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Kaya Tuncer Çağlayan:
"Batı'nın Türk milletiyle ve İslam dünyasıyla bir kavgası zaten yüzlerce binlerce yıldır vardı. Özellikle Osmanlı şahsında Batı kendisine tehdit olarak algıladığı için Türk milletini öteki olarak tanımladı ve Türkleri "şark meselesi" "doğu sorunu" adını verdiği bu coğrafyadan atma gibi bir dertleri vardı.
Mustafa Kemal Paşa'yı buraya taşıyan temel faktör Anadolu'nun parçalanması Türk milletinin bu coğrafyadan sürülmesini engellemek adına hareket etmiştir. Nihayetinde İstanbul'da kendisine verilen 9. Ordu müfettişliği görevini ki bu hem askeri hem de mülki bir görevdi denetleme ve emir verme yetkisi verilmiştir. Dolayısıyla 3'de 2'lik diyebileceğimiz geniş bir alanda yetkili olarak Samsun'a gelmiştir. İki temel sebebi var ülkemizin kurtuluşu noktasında milli mücadele başlatmak ama devamında da bunu bir siyasi inkılaba dönüştürüp Türkiye'de demokratik milli iradeye dayalı bir cumhuriyeti inşa etmek. 19 Mayıs bu anlamda çok kıymetlidir.
ATATÜRK NEDEN İLK SAMSUN'A GİTTİ?
Niçin Samsun dersek, çok önemli bir şehir. Coğrafyası itibariyle baktığımızda Karadeniz'in en büyük şehri, Anadolu'yu Karadeniz'e bağlayan bir noktada. O tarihte de özellikle buharlı gemilerin icat edilmesinden sonra önemli bir ihracat ithalat noktası. İkincisi şehirde gayrimüslim nüfus da ciddi orandadır. Yüzde 30'un üzerinde bir gayrimüslim nüfusu vardır. Pontus meselesi biliyorsunuz o dönem için Rumların gündemindedir. Karadeniz'i Yunanistan'a bağlama projesi. Buradaki gayrimüslim nüfus maalesef dini bir ibadethane olması gereken Fener Rum Patrikhanesinin katkılarıyla faaliyetler söz konusudur. Bu yapı ciddi bir tehlike halini almaya başlamıştır Samsun'da. Silahlı Rum çete faaliyetleri İstanbul'a Müslümanlar Rumları ya da gayrimüslimleri katlediyor şeklinde yansıtılmış ve bu Mustafa Kemal Paşa'nın Samsun'a gönderilme sürecini tetikleyen bir olay olmuştur."
GÜNÜN MANŞETLERİ İÇİN TIKLAYIN
