Transdinyester bölgesinde neler oluyor? Neden Rusya için önemli?
Sovyetler Birliği'nin dağılması sonrasında önemli bir Rus nüfusu barındıran ülkelerin başında Moldova geliyor. Transdinyester olarak adlandırılan bölge, Moldova ile yaşanan çatışmaların ardından tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etti ama hiç bir ülke tanımadı. Göreceli sessizliğin hakim olduğu bölge Rusya-Ukrayna savaşı ile yeniden hareketlenmeye başladı. Son bir kaç gündür yaşanan patlamalar gözleri yeniden bölgeye çevirdi. Ukrayna'nın ardından sırada Moldova mı var?
Rusya'nın Ukrayna'dan sonraki hedefi Moldova mı? Bu sorunun güçlü şekilde sorulmasının sebebi Rus askeri yetkililerin açıklamaları, Batılı istihbarat servislerinin beyanatları ve Trandinyester bölgesinin varlığı.
Sovyetler Birliği'nin parçalanması sonucunda bağımsızlığını kazanan Moldova'da siyasi istikrar uzun ömürlü olamadı. 2006 yılında Ukrayna ile Moldova arasında yer alan Trandinyester bölgesi tek taraflı referandum ile bağımsızlığını ilan etti. Rus nüfusun çoğunlukta olduğu bölgenin bağımsızlığını ise sadece benzer durumda olan Güney Osetya ve Abhazya tanıdı.
Moldova ise Trandinyester'in bağımsızlık arayışının arkasında her zaman Rusya'yı suçladı. Moskova'da hiç bir zaman bölgeye ve bölgedeki Ruslara yakınlığını inkar etmedi. Kolay olmadı gerilimi düşürmek. Çatışmalar karşılıklı restleşmeler sonucu Rus askeri bölgede barış gücü olarak görev yapmaya da başladı. Böylece barışı korumak adına bölgeye girdi Rusya yeniden.
Sorunlu tüm bölgelerde Rusya aynı taktiği uyguladı. Bölge halkına Rus pasaportu dağıttı. 500 bin nüfuslu bölgede yaşayan herkesin Rus pasaportu sahibi oldu. Moldova ile Trandinyester arasındaki gerilim hiç bir zaman sona ermedi. 2014 yılında bölgenin lideri Yevgeni Şevçuk, Moldova ile medeni boşanma istiyorum sözleriyle süreci özetlemişti.
Trandinyester bölgesine ilişkin en net mesaj ise 2014 yılında Rusya lideri Putin'den gelmişti. Putin bölgenin kendi kaderini tayin hakkı var demişti. Kırım'ın Rusya tarafından ilhakı sonrasında bölgede gerilim bir kez daha yükseldi. Üstelik bu kez Gagavuz bölgesi Moldova'nın AB ile yakınlaşmasına tepki gösterdi. AB kartına karşı Rusya seçeneğini gündeme getirmişti.
Moldova'daki gerilim inişli çıkışlı uzun yıllar devam etse de Rusya Ukrayna savaşı yeni bir kırılmayı beraberinde getirdi. Belarus lideri Lukaşenko'nun televizyondan yayınlanan harita önündeki konuşmasında Trandinyester bölgesinden bir saldırı olabileceği ihtimali dile getirilmeye başlandı. Mariupol'ün düşmesinin ardından ise ilk kez Rus askeri yetkililer, Trandinyester ile Ukrayna'nın güneyini birleştirebilecek bir koridordan bahsetti. Rusya'nın bu çıkışı sonrasında ise uzun süredir göreceli bir sessizliğin yaşandığı Trandinyester'den bomba sesleri yükselmeye başladı.
Önce Rusça yayın yapan radyo antenlerinin olduğu bölgede iki ayrı patlama oldu. Can kaybı yaşanmadı ama yayınlar durdu. Hemen ardından da bu kez özerk yönetime bağlı bakanlıklar hedef alındı. Moldova Devlet Başkanı ise yaşananları provokasyon olarak tanımladı. Ukrayna ise saldırılardan Rus istihbaratını sorumlu tuttu. Saldırılar Kremlin'in de gündemindeydi. Kremlin Sözcüsü Peskov "Gelişmeleri yakından ve dikkatle takip ediyoruz." değerlendirmesinde bulundu.