CANLI YAYIN
İngiliz ekonomi yazarı Mcrae A Haber’e konuştu: Türk ekonomisi uzun vadede kazançlı çıkacak
Avrupa'da hızla yükselen enerji fiyatları yeni bir krizi de beraberinde getirdi. Peki Avrupa krizler zincirine nasıl sürüklendi? Ödüllü İngiliz ekonomi yazarı Hamish Mcrae, A Haber'e konuştu. Avrupa ekonomisini bekleyen zorluklara işaret eden Mcrae, "Avrupa Birliği, enerji politikalarında hatalar yaptı." dedi. İşte özel röportajdan öne çıkanlar…
Soru: Kovid-19 salgınının ekonomik etkilerini henüz atlatamayan Avrupa Birliği, yeni krizlerle karşı karşıya. Özellikle kırılan tedarik zinciri ve artan enerji fiyatları batılı liderlerin bir numaralı gündem maddesi. Peki tüm bu yaşananların sebebi ne? Her şey nasıl başladı? Bugüne nasıl gelindi?
Cevap: Birleşik Krallık, her gelişmiş ülke gibi dalgalı enerji fiyatlarıyla karşı karşıya kaldı. Özellikle de doğal gaz fiyatlarında bunu yaşadı. Birleşik Krallık'ta ihtiyaç duyduğumuz doğal gazın yarısını zor ithal ediyoruz. Geriye kalanını ise Kuzey Denizi'nden yerli üretimden alıyoruz. Ama fiyatlar 4 katına çıktı. Diğer büyük şirketlerle rekabet oluşturması için kurulan bazı küçük şirketler, bu fiyat yükselişiyle mücadele edemez hale geldi ve battı. Benzin fiyatları artıyor. Dizel fiyatları artıyor. Tüm bu karmaşaya bir şey daha ekledik. O da, tır şoförü eksikliği. Birkaç hafta istasyonların önünde kuyruklar oldu. Yani oldukça karışık.
Soru: Peki Avrupa bu sorunu nasıl çözebilir? Sizce hangi adımlar atılabilir? Zira bir taraftan da, Batı'nın söz konusu doğal gaz olunca Rusya'yı suçladığı görülüyor.
Cevap: Eğer Avrupa'ya bir bütün olarak bakarsanız, özellikle doğal gaz konusunda hiç şüphe yok ki, daha fazla depolama kapasitemiz olmalı. İthal edilen doğal gaza fazlasıyla bel bağlıyoruz. Eğer ithal edilen yakıta bel bağlıyorsanız bunu depolama yöntemleriniz olmalı. Bunu yapmak mümkün ama çok pahalı. Bu özellikle Almanya'da gördüğümüz bir durum çünkü tedarik konusunda sırtını Rusya'ya dayıyor. Burada asıl sormamız gereken soru, gerçekten sırtınızı kimi zaman oldukça zorlayıcı davranabilen tek bir ülkeye mi dayamak istiyorsunuz? Bunu cevabı hayır olmalı.
Soru: Elbette salgın dönemindeki kapanmalar batılı ülkelerin ekonomileri üzerinde olumsuz etkiler oluşturdu ancak bugün bakıldığında krizlerin pek çok ayağı olduğunu görüyoruz. Sizce Avrupa Birliği nerede hata yaptı?
Cevap: Bence Avrupa Birliği, kaçınılmaz bir şekilde, burada bireysel olarak suçlayabileceğimiz bir ülke olduğunu sanmıyorum, enerji politikalarında bazı hatalar yaptı. İthal edilen enerjiye fazla bağımlı kaldı. Örneğin Almanya nükleer enerjiye son vererek spesifik bazı hatalar yaptı. Sanırım son kalan 2 ya da 3 istasyon önümüzdeki birkaç yıl içerisinde kapanacak.
Nükleer enerjiye son vermeleri politik bir karardı. Bunun yerine koyacak bir şeyleri olmalıydı. Bunu rüzgar gücüyle değiştirmek iyiydi ama rüzgar olmadığında da elektrik ihtiyacınızı karşılayabilmelisiniz. İyi amaçlı yeşil politikalar çok hızlı bir şekilde hayata geçirildi. Yani yapılan genel hatalar vardı.
Soru: Şu anda AB liderlerinin odağında enerji krizi var. Peki bu durum ilerleyen dönemde bir ekonomik krizi tetikleyebilir mi?
Cevap: Enerji krizi spesifik bir durum. Aynı zamanda Avrupa ekonomisi konusunda derin bir endişe var. Ama bu sadece enerjiden kaynaklanmıyor. Küresel tedarik zincirinde sorunlar var. Avrupa'nın dört bir yanındaki üreticiler ithal edilen çiplere sırtlarını dayıyor. Bunların çoğu Tayvan'dan geliyor. Bu oldukça rahatsızlık veren bir durum. Araba fabrikalarınızın işlemesini sağlayan çipler için ana kara Çin ile sıkıntılar yaşayan Tayvan'a bel bağlamak oldukça sıkıntılı.
Tedarik zincirinde daha genel anlamda da sıkıntılar var. Sadece enerjide ve çip konusunda değil. Elbette bir de Avrupa Birliği ve Polonya gibi üye ülkeler arasında siyasi anlamda yaşanan zorluklar var. "Her şey korkunç durumda." demek kolay olan. Her zaman uzun süre kapalı kalan ekonomileri yeniden canlandırmak zordur. Enerji krizi Avrupa'nın ekonomisini yeniden inşa etmeye çalıştığı oldukça kötü bir zamana denk geldi.
Soru: Peki son olarak Türk ekonomisiyle ilgili değerlendirmelerinizi alabilir miyiz?
Cevap: Türkiye ekonomisine uzun vadeden baktığımızda, getireceği yarar oldukça fazla. Yararlı ve yetenekli iş gücü, oldukça iyi ve büyük ticari şirketler... Bence uzun vadede bunlar çok fayda getirecek oluşumlar. Türkiye'nin uzun vadedeki getirilerinin çok iyi olacağını düşünüyorum.
GÜNÜN MANŞETLERİ İÇİN TIKLAYIN
