Orta Doğu’da eller tetikte! Uzman isimler A Haber’de yorumladı

Uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Anar Aliyev: İsrail önce Gazze ve sonra Lübnan sahasında yapmış olduğu saldırılarla bölge halkına siyasi tercihleri nedeniyle ceza kesiyor. Burada sivil ve askeri hedefler fark etmeksizin hepsini birden vuruyor. Dün akşamki İHA olayına bakarsak Hizbullah’ın kolay lokma olmayacağını net şekilde görüyoruz. Hizbullah hem askeri hem siyasi kadrosunu kaybetti ancak hala İsrail’e karşı duruyor ve ciddi zayiat verdiriyor.

HİZBULLAH’IN KARA PLANI

Hizbullah konjektürel olarak ortaya çıkan bir örgüt değildir stratejileri ve bir aklı vardır. Bu aklın bir ucu da İran’a dayanmaktadır. İsrail’in günlerdir karada 1 KM bile ilerleyemediğini görüyoruz. Hizbullah, İsrail’i kara sahasına çekmeye çalışıyor. Burada hedef zayiat verdirmek. Şu anda Hizbullah’ın hava gücü hakkında net olarak bir bilgiye sahip değiliz.

GÜÇLÜ VE GÜVENLİ İSRAİL ALGISI ÇÖKTÜ

İsrail’in dokunulmazlığı ile caydırıcılığı konuşuluyor aynı zamanda Orta Doğu’nun en güvenli ülke imajı için propaganda yapılıyordu. Ancak İran’ın misillemesi ve Hizbullah’ın saldırıları ile bu yapılan algının darbe yediğini görüyoruz. İsrail’in hiç istemediği bir durum ortaya çıktı çünkü İsrail kendi ülkesine kendi halkına yaptığı güvenli ülke imajına ciddi bir darbe yedi. Bu İsrail kamuoyu içinde ciddi şekilde korkulan bir durum.

Askeri stratejist Dr. Kemal Olçor: Bezalel Smotrich aslında 1896 yılında Theodor Herzl tarafından yazılan 90 sayfalık Yahudi devleti isimli kitabı söylüyor. Bundan 130 yıl önceki hadiseden bahsediyor. Bazı Tevratlarda ortaya çıkan vaadedilmiş topraklarla ilgili teolojik öngörüyü ya da alt yapıyı ifade ediyor. Bir hayal bir plan var ama bunun arkasında bir takım gerçekler var. Bu bakan tarihsel süreçlerden anlaşmalardan ve zengin ailelere yazılan mektuplardan bahsederek konuşuyor.

Smotrich ve Ben Gvir 2017 yılında Yahudi devletinin kurulması için plan yapıyor. Bunun özünden Filistinlilerin ya asimile olması ya da göç ettirilmesi var. Bu bakanın ağzından çıkan Arz-ı Mevud dedikleri şeyin çıkış noktasıdır. Yavaş yavaş yapacakları söylüyorlar ve 100 yıldır bunu zaten yapıyorlar.  Artık bu hayallerini değişen ve gelişen teknoloji ile daha hızlı gerçekleştirmek isteyecekler. Eğer biri dur demezse 2050 yılında bu hayalini kurdukları haritayı hayata geçirecekler.

Arz-ı Mevud haritasına insanlar çok iyi bakmalı. Bu harita Türkiye sınırlarını da içine alıyor. Bu hayal olmaktan çıkmış hayata geçmiş bir durumdur. Tüm kritik ticaret yollarını ele geçirmek istiyorlar. Enerji noktasında hayalleri var bunu kapsayan ülkeleri de işgal etmek isteyecekler. Basra Körfezi ve buradaki ülkeler hedef olacak.

Gazeteci Güngör Yavuzaslan: İsrail şu anda egemen bir devlet olan Lübnan’ın hava sahasını işgal etmiş durumda. SİHA’larla ve uçuklarla istediği gibi uçuyor. Beyrut havalimanına sadece istediği ülkenin uçaklarının inmesine ya da kalkmasına izin veriyor. Şu anda denizden de uygulanan bir abluka var. Bu aslında bir fiili işgal. Gazze’de ilk günlerde yaşananlar şu anda Beyrut’ta yaşanmaya başladı. Orada da binalar vuruluyor suikastlar yapılıyor ve binalar yıkılıyordu şimdi aynısı yaşanıyor.

İsrail'in bu seferki stratejisi Hizbullah’ı zayıflatmak. Onları savaşamayacak hale düşürüp istenmeyen aktör yapmaya çalışıyor. İletişim sistemini çökertti, liderlerini öldürdü üslerini ve karargahlarını vuruyor. Altyapıyı yıkıyor ve yaşam alanı bırakmıyor. Güney Lübnan’ı vurarak iç dengelerle oynayıp karışıklık çıkarmak istiyor. İç savaş çıkarma senaryoları var. Gazze’den farklı bir strateji izliyor.

Beyrut’u vurma nedeni Hizbullah sosyolojisini ve yöneticilerini devre dışı bırakmak. Dahiye dışında yerleri bombalamasının sebebi Hizbullah’ı Beyrut’ta istenmeyen aktör durumuna getirmek. Hristiyan mahallesini hedef alıyor ardından Sunni Arap mahallesine bomba atıyor. Durzilere ölüm yağdırıyor ve burada İsrail’in vermek istediği mesaj; Hizbullah olduğu sürece bombalar devam edecek. Heronlarla sürekli olarak görüntü alıyor sahadan aldığı istihbaratlara göre saldırılar yapıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan yakın tehdit olduğunu ifade ediyor. Tarihin kırılma anını yaşıyoruz. Siyonist İsrail durdurulmazsa Şam’da kanlı bir savaş göreceğiz. Basamak basamak ilerliyor. Şam, Beyrut, Gazze, Güney Lübnan, Refah bomba altında. Sıradaki hedef Tahran olacak ve orayı vuracaklar. Artık geçiş ve kırılganlık dönemindeyiz. Sivilleri bilerek vuruyorlar. BM’nin örtülü olarak sessiz kalması İsrail’e destektir. Artık milli beka meselesidir. Eğer Siyonizm bir koridor kurmaya çalışıyorsa ABD’de bir pkk koridoru kurmaya çalışıyorsa Türkiye’de Misak-ı Milli koridorunu masaya yatırmalıdır.

Orta Doğu uzmanı Haydar Oruç: Dün ABD Başkanı Biden ile Netanyahu arasında yapılan görüşmeden fazla bir beklenti yoktu. İsrail’in yapması muhtemel saldırılarda genel bir değişiklik oluşturmayacak. ABD’nin bu saldırıya müdahil olup olmama konusunda bir kararsızlığı var. İsrail tarafında İran’ın nükleer tesislerini vurma planı var. ABD bunun olması durumunda sürecin kontrolden çıkacağını ve bölgesel bir savaştan ziyade küresel bir savaşa gideceğini öngörüyor. ABD düşük profilli saldırı için İsrail’e baskı yapmaya çalışıyor ama İsrail bu telkinlere kulak asmıyor.

Saldırıyı koordine etmek için Savunma Bakanı Gallant’ın, ABD ziyareti vardı ancak bu iptal edildi. Netanyahu kendisinin devre dışı bırakılarak ABD’nin Gallant ile iş çevirmesine izin vermedi. Netanyahu istediği gibi bir saldırının olmayacağını düşündüğü için Gallant’ın gidişine izin vermedi. Burada hükümet içinde bir ayrı düşme durumundan bahsediyoruz. Gallant’ın Lübnan’a yönelik kara saldırısından da haz etmediğini zaten biliniyor. Netanyahu, Gallant’ı görevi bırak diyerek tehdit etmişti.

İsrail öyle ya da böyle İran’ı vuracak bu konuda bir şüphe yok. İran’ın Fettah hipersonik füzelerle İsrail’e ilk defa sınırlı da olsa zarar vermesi önemli ve Demir Kubbe’de gedik açıldı. İsrail bu yüzden karşılık verme konusunda hesaplar yapıyor. İsrail karşısında bir güç olmadığı için bu kadar rahat ilerledi ancak ilk defa karşısına ona zarar veren bir güç çıktı.

İsrail’in Türkiye için bir tehdit oluşturacağı düşüncemi hep paylaştım. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın bu konudaki tespitleri aslında mevcut durumun adının konulması oldu. Hazine Bakanı olan Smotrich’in bir konuşması var; sadece Türkiye’yi değil bütün Arap ülkelerini kapsayan büyük bir İsrail kurmayı hayal ettiklerini söyledi. ‘İsrail, Türkiye için tehdit değil’ diyenlerin iyi niyetinden şüphe ederim. Bunu biz değil İsrail’in yöneticileri söylüyor. İsrail’in 2010 yılından beri Türkiye’nin hem bölgede hem de dünyada çıkarlarına zarar vermeye çalıştığını biliyoruz. İsrail’in kendisinden daha güçlü olan İran ile giriştiği mücadele ortada ve bu gücü ABD’den ve Batı’dan alıyor. Karşısına bir güç gelene kadar ilerleyecek. Bu güç ya Türkiye olacak ya da başka bir ülke…

Prof. Dr. Burak Küntay: Herhangi bir ülke başka bir ülkeye saldıracağı zaman “Ölümcül olmayacak, yumuşak saldıracağız” diye bir açıklama yapmaz. Yani demek istediğim sert açıklamalar yapılır; İsrail’in yaptığı da budur. Nükleer, petrol ya askeri tesisleri vurmak arasında bir fark yoktur. Sadece Hamaney’e yapılacak suikast farklı olacaktır. Bunun dışında ne olabilir ki? Petrol tesisleri ile ilgili çok abartılı analizler görüyoruz. Dünyanın en büyük petrol üreticisi Amerika’dır. Dünyanın en büyük doğal gaz üreticisi yine Amerika’dır. İran bazı verilere göre 4. Bazı verilere göre 7. en büyük üreticidir. Petrolde de ilk on içinde yer alıyor. İran üretiminin yüzde 90’ı Çin’e satıyor ama Çin aldığı ülkeler arasında ilk 10 değil. İran dünyadaki petrol ve doğalgazın yüzde 9’una sahip. Hepsini vuramazlar vursalar bile Çin’i etkilemez yani dünyayı sarsmaz. Petrol ve doğalgaz fiyatları yükselirse en büyük karı yine ABD elde eder. İsrail’in yapacağı saldırı Türkiye ve Avrupa’daki birçok ülkeyi etkiler ama ABD’yi etkilemez.

İsrail cuma ya da cumartesi akşamları saldırılar yapıyor. İran’da bir yeri vuracak bu kesin. Saldırılar nasıl oluyorsa piyasaların kapalı olduğu zamanlarda yapılıyor. Füzelerin düşmesini bekliyoruz ki yorum yapalım! Böyle savaş olur mu ya?

İran, Suriye’den yardım istedi deniyor. Suriye kimden isteyecek? Bu olacak iş değil. Suriye’nin yarısı Suriye’nin kontrolünde değil. Suriye İran’a yardım etmeyi bırakın kendi toprağına bile sahip çıkamıyor.

Maliye Bakanı olan İsrailli Bakan Smotrich bir belgeselde birçok ülkeyi kapsayan bir Yahudi devleti istediğinden bahsediyor. Ancak her şey arzu etmekle olmuyor. Bir de dünyanın gerçekleri var. Örnek verecek olursak Misak-ı Milli’de olan ama sınırlar içine alınamamış yerler var. Her Türk’ün her Müslüman’ın ülküsü ya da hedefleri var ancak burada arzular değil dünyanın gerçekleri konuşulur. Bu bakan olacak adam kendi kitabı olan Tevrat’tan bilgi alıyor ve ona göre konuşuyor. Orada da vaat edilmiş topraklardan bahsediliyor. Burada Nil Nehri’nde ve Şam’dan bahsediliyor. Tevrat’a bakılırsa gidilecek en üst yer Şam’dır. Türkiye nereden çıkıyor? Hititi, Kanani ve Filistini sınırının nerede olduğunu bilen bir adam olarak bunu söylüyorum. Teolojik olarak Türkiye’ye değmesi çok zor.

Dr. Necmettin Mutlu: Süreç nereye gidecek? ABD ile İsrail arasında derin görüşmeler devam ediyor. ABD’nin Nasrallah suikastından haberi bile yoktu. Amerika şu anda İran’a yapılacak nükleer bir saldırının önüne geçmeye çalışıyor. Yani İran’ın potansiyel nükleer tesislerine yönelik saldırının önüne geçilmek isteniyor. ABD Başkanı Biden nükleer ve petrol tesislerinin vurulmamasını açık şekilde İsrail’e söyledi. Fakat ABD yönetimi İsrail’i dizginleyemiyor. İsrail eline bir fırsat geçtiğini düşünüyor ve işgal için bunu kullanmak istiyor.

İsrail ABD’den İran’ın binlerce kat yer altında bulunan tesislerini vurmak için askeri teknolojiyi elde etmek istiyor ancak ABD bunu vermiyor. İsrail 2022 yılında Akdeniz’de nükleer saldırı tatbikatı yaptı. İran’ın tesislerinin 16 metre beton ile korunduğu ve yerinde altında olduğu belirtiliyor. Buna nüfus edecek bir teknoloji istiyor. İsrail bu teknoloji alamadığı için Natanz Nükleer Tesisi’ne 2009 yılında siber saldırı yaptı ve zarar verdi. İşte ABD bunun önünde durmaya çalışıyor.

Burada dikilen bayrak aslında toprak hakimiyetinden çok Kasım Süleymani cephesine yani Devrim Muhafızlarına ve İran’a yönelik bir mesajdır. Marun El Ras’ta ilginç olaylar yaşanıyor. Burada BM Geçici Barış Gücü bulunuyor. İsrail askerleri buraya yaklaşıyor. Burada İrlanda güçleri yer alıyor ve buraya 65 metre mesafede olan park yerine İsrail’in askeri araçları park etmiş vaziyette araç sayısı 60’a kadar çıkabilir. İsrail askerlerinin bu kadar yaklaşmasından sonra acı verici bir durum ama BM Barış Gücü olan İrlanda askerleri geri çekildi ve yerleri bilinmiyor.

Orta Doğu uzmanı Mete Sohtaoğlu: İsrail 96 ve 36. tümen ile 2 noktadan ilerlemeye çalışıyor. 146. tümen ise Nakura bölgesinde bulunuyor.  Şu anda 5-6 KM’lik tampon bölge oluşturmak için ilerliyor. Hakim tepeler var İsrail burada Hizbullah’a hedef olmaktan kaçmak istiyor. İsrail’in hedefi hakim tepelere konuşlanmak. Marun El Ras bayrak dikilen yer. Burada ABD tarafından öldüren İranlı general Kasım Süleymani’nin İsrail’e bakan bir heykeli vardı. İşte o heykel yıkılmış ve oraya İsrail bayrağı dikmişler.

Gazeteci Güngör Yavuzaslan: Şu anda sahada 4 sıcak nokta var. Gazze ve Beyrut’a İsrail hala saldırmaya devam ediyor. Bunun dışında Hayfa Hizbullah tarafından hedef alınıyor. Hamas’da füzeler gönderiyor. Artık Demir Kubbe’nin yorgun olduğunu görüyoruz. İlk zamanlar kadar etkisi yok. Bir de Güney Lübnan hattı sıcak noktalar arasında yer alıyor. 24 yerleşkeye saldırılar yapılıyor. İsrail propaganda yapıyor ama bir ilerleme kaydedemiyor. İsrail’in ordu içinde propaganda yapan bir ekibi var. Bunu çok iyi yapıyorlar gerekirse bunun için savaş sahnesi bile kurarlar. İsrail’in bu medya aklına düşmemek lazım.

SAVAŞ EVLERİNE GELDİ!

Lübnan’a yönelik saldırılar var ancak bizim unutmamamız gereken bir Gazze gerçeği var. Orada vahşet devam ediyor. İsrail’e düşen roketler ve füzeler önemli çünkü sıradan İsrail vatandaşı savaşı ilk defa bu kadar hissediyor. Onlar Gazze’yi izliyorlardı. Savaş evlerine geldi. Düşen roketlerden bazıları da hava savunma sistemlerinden düşenler. Çatışmalar özelinde bakılırsa artık Hayfa ve Tel Aviv’de bunlar yayılıyor.  

Gazze’de ateşkes olmazsa bu ateş bütün bölgeye yayılacak. Beyrut hedefte öte yandan dün akşam Şam vuruldu. Ürdün’ün ne olacağını tartışıyoruz. Çok dinamik bir süreç var. Taraflara bakmak lazım; biri Orta Doğu’nun gayrimeşru yapılanması olan İsrail ile Hizbullah ve Hamas çatışıyor. İsrail’in elinde yakıt ikmal uçağı yok. Tel Aviv’den kalkan F-35’ler İran’ı vurup geri gelemiyor. ABD’de bu uçakları ve İran’ı vuracak güçlü bomba ve silahları vermiyor. ABD, İran ve İsrail savaşı istemiyor.

İRAN’I EKONOMİYİ SARSACAK TEHDİR

Dünya petrol tedariğinde ilk 5’te yer alan İran tesislerinin vurulması halinde Hürmüz Boğazı’nı kapatacağını ve petrol kuyularını yakıp varil fiyatının uçmasını sağlayacağı yönünde açık tehditleri ortaya koydu. Dünya ekonomisinin yüzde 25’i olan Çin’de bir dip dalgası var. Öte yanda Ukrayna-Rusya savaşında fırlayan petrol fiyatları aynı şeyi yaşayabilir. ABD tüm bunların yaşanmasını istemiyor. İsrail kendilerine füze atan üsleri vuracak.

Uluslararası ilişkiler uzmanı Doç. Dr. Cem Oğultürk: İsrail-Lübnan ve İsrail arasında bir çatışma söz konusu. Bölgesel savaş riski olarak görülüyor çünkü İran’ın hipersonik füzeli saldırısına karşı İsrail bir misilleme yapacak. Bunun ne zaman ve nasıl olacağı şu anda tartışılıyor. ABD Başkanı Biden ve yönetiminin Netanyahu’ya etki edemediğini biliyoruz. ABD, nükleer ve enerji tesislerine saldırı yapılmamasını istiyor. İsrail saldırılarında ABD’yi sadece bilgilendiriyor.

2006 yılında yaşanan savaştan sonra Lübnan içindeki grupların yer değiştirmesini görüyoruz. Güney ve kuzeyde yaşayan Hristiyan kısmın Beyrut’a doğru gittiğini görüyoruz. Güneye Hizbullah yanlısı Şiiler yerleşti. Lübnan’ı tamamı için Gazze benzeri bir saldırıyı yapacağını düşünmüyorum ancak Hizbullah’ın ana üssü olan Dahiye bölgesine Gazze benzeri bir saldırı şu anda yapılıyor. Gazze'ye göre coğrafi ve toplumsal çok ciddi farklar var. Gazze’nin tamamı Filistinli ancak Lübnan’da çok fazla etnik çok dinli çok mezhepli bir yapı var. Son zamanlarda Netanyahu bu ayrışmaya oynuyor. Diğer tüm gruplar Hizbullah’a karşı yönlendiriliyor. Bölerek Hizbullah’ı küçültmek istiyorlar.

DİPAM Başkanı Dr. Tolga Sakman: İsrail’in şiddeti bölgeye yayma konusundaki tavrını adım adım ilerleteceğini biliyorduk. Hizbullah’a gelecek yardımları kesmek için Suriye’yi vuracağını biliyorduk. Bölgedeki ateş Irak’a doğru gidecek. Netanyahu planı ancak böyle gerçekleşecek. Bunun için diplomatik kanallar yürütüyor. İsrail; Suriye ile Lübnan arasında tüneller vasıtasıyla yapılan geçişgenliği engellemek istiyor.

250 bin Lübnanlı Suriye’ye geçti. Suriye’den de geçişler yaşanıyor. Netanyahu bunu engelleyerek Lübnan içinde gerginlik çıkarmak istiyor. Lübnan içindeki karmaşık yapıyı harekete geçirerek oradaki yapıyı zayıflatmak istiyor. İlk aşamada hedefi Lübnan’da bir iç savaş çıkarmak böylece çok daha hareket etmek istiyor. Hizbullah İsrail ile savaşırken içerideki konumu sağlam tutmak isteyecektir. 30 Eylül’de Lübnan’a kara harekatına başlayan İsrail neredeyse 10 gün sonra Lübnan’a bir bayrak asma videosu paylaştı. Bu psikolojik olarak yürüttüğü harekatların bir parçası.

Litani Nehri’nin güneyi ve kuzeyi hem topçu birlikleri hem uçaklar tarafından bombalanıyor. İsrail sürekli bombalar atıyor çünkü ABD’den mühimmat desteği sağlanıyor. İsrail en ufacık hedefler için bile çok büyük bombalar kullanıyor.

Netanyahu İran’a demokrasi götüreceklerini söylemişti. Bu söylem ciddi bir problemdir. ABD’de bu dili her kullandığı seferde o ülkeye savaş açtı. Burada bir cephe savaşa olmayacağı için rejim değişikliği akıllara geldi. İran Cumhurbaşkanı Pezeşkiyan bir iç karışıklıktan bahsetmişti ve bölünmekten söz etmişti. Bölünmenin yanında bir de rejim tartışması başladı. Direniş Ekseni İran ulusal güvenliği için çok önemli ama rejim güvenliği içinde oldukça önemli. Hizbullah İran rejimi için önemli bir güvenlik kadrosudur. Hizbullah’ın düşmesi rejimin tartışılması Pehlevi ailesine alan açtı ve gündeme geldiler. ABD ve İsrail bunu psikolojik harp olarak kullanıyor. Pehleviler de böyle bir gerginliği bekliyormuş onu da gördük. Pehliveler üzerinden psikolojik harp bir süre daha devam edecek.

Askeri stratejit Dr Kemal Olçar: İsrail bir şerit açmak için küçük çaplı bir kara harekatı düzenliyor. Tamamen kuşatma planı var. Kuzey kısımda ise Litani Nehri’nde bitecek gibi duruyor. Ama bunun sonu Beyrut’a gidecek. Bunun devamında ise Hizbullah’ın kurulduğu yer olan Bekaa Vadisi’ni hedef alacak. İşte bu nokta Suriye’nin kuzeyi ile temas kurmuş olacak. Bekaa Badisi’ne kara harekatı çok kolay değil burada çok büyük dehlizler var. Havadan yıkmak isteyecektir. Bu bölgede çok fazla Hizbullah’ın mühimmat depolarının olduğunu söyleniyor. Tünel ağının çok büyük bir kısmı burada yer alıyor.

TÜRK ASKERİ RİSKE GİRER

Bu süreçte belki Beyrut’ta bir takım diplomatik işleri konuşulduğu masa kurulur ama harekatlar durmayacak. İsrail, Bekaa Vadisi’nde sonra kuzeyde PKK ile temasa geçme durumu var. Şu anda görüşmeler bile yapılıyor olabilir. İstihbarat örgütü marifetiyle PKK ile görüşüp birleşme planı yapıyor olabilir. Bu aslında bugünün planı değil. Buranın üst kısmında Tartus ve Lazkiye var Ruslarla da örtülü pazarlık olabilir. Rusya’nın ekonomik anlamda çok fazla işi var. Şam- Hama çizgisinden İsrail ilerleyebilir. Bundan sonra İdlib geliyor ve burada bizim 14 tane askeri gözlem noktamız var. Biz askerle temas demek Türkiye’nin fiziken risk altında demektir.

Uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Anar Aliyev: İran’ın hipersonik füzelerle Tel Aviv’i vurması İsrail’de zarara yol açtı ve bunu hem ABD hem İsrail tarafı kabul etti. İran Devrim Muhafızları İsrail’de vuracağı tüm stratejik yerleri ilan etti. İran burada nükleer tesisler ya da enerji tesisleri hedef alınırsa çok daha sert bir yanıt vereceğinin mesajını verdi. Arka tarafta bir diplomasi trafiği dönüyor ve ABD İsrail’i sakinleştirmeye yönelik ağırlık koymaya çalışıyor. İsrail’i durduracak tek güç ABD’dir. İsrail’in yapacağı kontrolsüz bir saldırı bölgeyi farklı bir sürece götürebilir. İşte bu ABD başkanlık seçimlerini etkileyebilir. Yapılacak saldırı Trump’ı daha popüler hale getirebilir.

Trump seçilirse İsrail’in kitlesel saldırı ve katliamları devam edecek. Trump zaten nükleer tesislerin vurulması gerektiğini söylüyor. Bir ihtimal İsrail’i Cumhuriyetçiler değil Demokratlar dizginleyebilir. Demokrat aday Kamala Harris’in yaptıkları seçime yönelik yatırım da olabilir. Bölgesel savaş küresel savaş evrilebilir. Çin’in petrol tedariğinin yüzde 20’si İran’dan geliyor.

BM’nin 42. maddeye dayanarak İsrail’e havadan karadan ve denizden müdahale etmesi gerekir. Ancak BM’nin iç yapısı yani 5 daimi üyenin kendi içlerindeki dengeler ve stratejik ilişkiler İsrail’in katliamını durdurmuyor. Kötüden en kötüye doğru bir gidiş içindeyiz. İsrail 2006’dan sonra Dahiye diye bir doktrin geliştirdi. Hamas ya da Hizbullah ne olursa olsun onların olduğu bölgeyi havadan ve karadan yıkmak tüm sivil hizmetleri yok etmek ve oradaki insanlara bedel ödetmek üzerine bir yol izliyor.

Uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Ali Semin: Türkiye tehlikenin farkında ve bölgesel bir savaş istemiyor. Maalesef bölge ülkeleri arasında bir tek Türkiye bunun farkında ve bunu dile getiriyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yapmış olduğu açıklamaların arkasında aslında bu mesaj var. Türkiye için önemli olan sahalar var. Türkiye’nin Suriye’de terörden arındırdığı bölgöler var. Türkiye’ye yönelik tehdit oradan gelecek.

İSRAİL’İN KAPASİTESİ TÜRKİYE’YE YETMEZ

Türkiye’nin sınır ötesinde yaptığı operasyonların önemi burada anlaşılıyor. PKK/YPG sınırımızın ötesine itildi. İsrail’in ise Türkiye ile karşı karşıya gelecek kapasitesi bile yok. Evet İsrail arkasında ABD olabilir ancak TSK’nın ve Türk ordusunun yapısı, Lübnan, Irak, Suriye ve Yemen gibi değil ve Türkiye’de bunlar gibi ülkeler değil. Türkiye bir İran da değil. İran sadece vekalet savaşı veren bir ülkedir. Türkiye operasyonlarını kendi gücüyle yaptı. Karadan işini gören DEAŞ ve PKK ile çatışan ve onları bitiren tek ülkedir. İsrail’in karşısındaki devlet değil bir örgüttür. İsrail kendi de bir devlet olmadığı için bunu tercih ediyor.

Türkiye için tehditler Suriye sahasında var. Gazze ve Lübnan’da yaşananalar konuşulurken Suriye sahasında önemli gelişmeler yaşanıyor. Irak, Doğu Akdeniz ve Libya sahaları da bizim için oldukça önemlidir. Türkiye’nin ulusal çıkarları olan bölgelerde tehlikeler var ve bunlara odaklanmalıyız. Çok önceden beri Türkiye’nin de içinde olduğu bir takım haritalar çiziliyor ancak bunlar boşuna yapılıyor. Devlet ve güvenlik bürokrasisi tehlike ve tehditleri farkında buna göre hareket ediyor.

Uluslararası ilişkiler uzmanı Dr. Cihan Günyel: Dünya şu anda rasyonel olmayan bir devlet ve onu yönetenlerle karşı karşıya. İsrail’in İran’a vereceği yanıt merak ediliyor. Nükleer tesisler ya da üretim tesisleri hedef olacak gibi duruyor. Ucu açık bir misillemeden bahsediyoruz. ABD devreye girdi ve el altında pazarlıklarla İsrail’i sınırlandırmaya çalışıyor. Perşembe günü İsrail ile ABD arasında bir görüşme olacak oradan bir sonuç almaya çalışacaklar.

İsrail şu anda vekil güçleri üzerinden İran’a aslında bir cevap veriyor. Hem Lübnan’da hem Suriye’de bunu yapıyor. Gözler Lübnan’a çevrilince Gazze konuşulmamaya başladı ve İsrail’in burada yaptığı soykırım geri plana gitti. Son 1 senedir İran-İsrail gerilimine bakılırsa Gazze’nin arka plana itildiği ve soykırımın daha fazla şiddetinin arttırıldığı süreci yaşadık. Bizler işin bu tarafını maalesef hep kaçırıyoruz. İran ile yaşanan gerginlik bu anlamda İsrail’in istediği bir şey haline geliyor. Uluslararası Adalet Divanı bir soykırım suçu işlendiğini belirtti ve tutanaklara geçti.

Dr. Necmettin Mutlu: Lübnan’da denize paralel uzanan dağlar var bunun yanında Anti-Lübnan Dağları bulunuyor. Yani dağlık ve ormanlık alanlar hakim. 2006 yılında Hizbullah Lübnan’ın güneyindeki köylerinde saklanıp özellikle kara savaşlarında mücadele etti. Buralar mevzi savaşı yapmaya imkanı veriyor. Burada İsrail ciddi bir yenilgi aldı. İsrail bu bölgede kara savaşında handikaplı ve bunu bildiği için havadan, denizden sarıp bunun yanında suikastlar düzenleyip Hizbullah kara yeteneklerini bitirmeye çalıştı.

FRANSA İSRAİL ÇIKAR ÇATIŞMASI

İsrail 2006 yılında olduğu gibi Lübnan’ı ablukaya almaya çalışıyor. Eğer Akdeniz’de 9 nolu blokta Fransızlarla çıkarlar çatışmazsa bunu göreceğiz. Burada 2 tane gaz sahası var biri Fransa’da biri İsrail’de bulunuyor. Şu anda Fransızlardan gelen muhalif seslerin temelinde burası var. 2022 yılında yapılan anlaşmanın Fransa için yapıldığı düşünülüyor. İsrail ile Fransa arasında yaşanan anlaşmazlığın sebebi sivillerin ölmesi değil. Fransa elindeki gaz yataklarının elinden gitmesinden korkuyor. Yaşanan görüş ayrılığı muhtemelen ateşkesi gündeme getirecektir.

İsrail dün gece çok sayıda havadan saldırı gerçekleştirdi. Burada tek amaç var Hizbullah’ın kara yeteneklerini yok etmek. İsrail karadan başarı sağlayamıyor ve 2006 yılında da bu yüzden ateşkes yapmak zorunda kaldılar. Golan cephesi var; özellikle İran’dan Suriye’ye baskı var. Bu cephenin açılmasını ve İsrail’in Beyrut’tan dikkatinin dağılmasını istiyor. Esad’ın gündemi bu değil ve Lübnan ile ilgilenmiyor. Hizbullah burada sessiz ve hedefi İsrail’i kara savaşına çekmek.