Depremzede kiracılar ne yapmalı? TÜGEM Başkan Yardımcısı Mustafa Hakan Özelmacıklı A Haber'de anlattı: Ücret iadesi talep edilebilir
Kahramanmaraş'ta meydana gelen ve 11 ilde büyük yıkıma yol açan 7.7 ve 7.6'lık depremlerde, binlerce konut kullanılamaz hale geldi. Evleri 'ayakta kalan' fakat hasar alan kiracıların merak ettiği sorulara TÜGEM Başkan Yardımcısı Mustafa Hakan Özelmacıklı A Haber'de cevap verdi. Kiracıların mücbir sebep kapsamında ücret iadesi talep edebileceğini ifade eden Özelmacıklı, "Kiraya verilen taşınmazlar ayıplı duruma düşerse, mal sahilerinin bu ayıbı gidermesi gerekiyor. Kiracılar ihtarname ile mal sahiplerine durumu resmi olarak bildirmeli" diye konuştu. Özelmacıklı, mal sahiplerinin geri ödemeyi kabul etmemesi durumunda ise kiracıların alacak davası açması gerektiğini belirtti.
Kahramanmaraş'ta meydana gelen ve 11 ilde büyük yıkıma yol açan 7.7 ve 7.6'lık depremlerde 44 binden fazla kişi hayatını kaybetti. Enkaz kaldırma çalışmaları devam ederken Hatay 20 Şubat'ta 6,4 ve 5,8'lik depremlerle tekrar sallandı. Bugün de Malatya'daki 5,6'lık depremde yıkılan binalar olduğu gözlemlendi.
EN AZ 173 BİN BİNA KULLANILAMAZ HALDE
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum, geride kalan gün yaptığı açıklamada, "4 milyon 658 bin bağımsız bölümde 1 milyon 316 bin binanın incelemesi, hasar tespiti tamamlanmış durumda ve 534 bin bağımsız bölümden oluşan 173 bin binanın yıkık, acil yıkılacak ve ağır hasarlı olduğunun tespitini yaptık" dedi.
DEPREMZEDE KİRACILAR NE YAPMALI?
Evleri 'ayakta kalan' fakat hasar alan kiracıların merak ettiği sorulara Tüm Girişimci Emlak Müşavirleri Derneği (TÜGEM) Başkan Yardımcısı Mustafa Hakan Özelmacıklı A Haber'de cevap verdi.
Kiracıların mücbir sebep kapsamında ücret iadesi talep edebileceğini ifade eden Özelmacıklı, "Kiraya verilen taşınmazlar ayıplı duruma düşerse, mal sahilerinin bu ayıbı gidermesi gerekiyor. Kiracılar ihtarname ile mal sahiplerine durumu resmi olarak bildirmeli" diye konuştu. Mal sahiplerinin geri ödemeyi kabul etmemesi durumunda ise kiracıların alacak davası açması gerektiğini belirtti.
EVLERİ AYAKTA OLAN FAKAT HASAR ALAN KİRACILAR
TÜGEM Başkan Yardımcısı Mustafa Hakan Özelmacıklı'nın A Haber'de yaptığı açıklamalardan öne çıkanlar şöyle:
"Borçlar kanunu çerçevesinde baktığınızda kiraya verenin bir gayrimenkulle alakalı yükümlülüğü bu süre içerisinde kiracının bundan yararlanmasını sağlamak. Ülkemizde 582 bin bina ağır hasarlı ya da yıkık olarak hasarlandı. 202 bin binadan bahsediyoruz. Peşin kira ödeyenler vardı, kiracılar vardı. Mücbir sebep kapsamında artık kullanamadıkları taşınmazlarla ilgili mal sahiplerine bildirmek ve kira borçlarından sözleşmelerini feshetmekle yükümlü. Peşin ödemeler o bölgede yaygın. Kullanmadıkları bu dönemleri tespit edip bedelleri geri isteyebilir.
Binaların ne durumda olduğu ve buna ilişkin analiz raporlarının da mal sahiplerine ihtarname çerçevesinde iletilmesi faydalı. Malum inceleme ve tespitler devam ediyor. Kullanıma elverişli bir durumda mal sahiplerinin sürdürmesi mümkün değil.
Kiracılar da ayıplı duruma düşerse taşınmaz, kiraya verenler bu ayıbı gidermeli. Gidermezse de feshetme şansı var. Orta hasarlı binalarda da 1 yıl içerisinde bir güçlendirmenin yapılması ve ondan sonra kullanılması kapsam dahilinde.
Bu bölgede yer alan birçok taşınmaz, kiracıların mal sahiplerine iletmeleri gerekiyor. İhtarname ile mücbir sebep kapsamında iletmeleri gerekiyor. Bazen az hasarlı tespit edilen yerler var. Kiracıların bu yükümlülüklerini yerine getirmeleri gerekiyor.
KİRACININ DEPREM GÜVENLİĞİ İÇİN BİNAYI TESTE SOKMAK İÇİN HAKKI VAR MI?
6306 sayılı yasa kapsamında riskli yapı tespit raporunu mal sahibi isteyebilir. Kiracılar da çevre şehircilik bakanlığına şikayet ederek, çalıştıkları iş yeri, çocuklarını gönderdikleri okulu dahi inceletme ihtimalleri var. Afet riskli alanları dönüştürmemiz dediğimiz kentsel dönüşüm internet sitesinden değil ayrı bir dilekçe ile bakanlığa elden vermeleri gerekiyor.
Afet riskli alanların dönüştürülmesi çerçevesinde kat maliklerinden herhangi birinin başvurması gerekiyor. Yüzde 1 hissesi de olsa başvuru yapabilir. Bloklar bile site yönetiminden bağımsız yapı tespit raporu isteyebilir.
Kiracıların da işçi kesimin de velilerin de bunları bir şikayet dilekçesiyle çevre şehircilik bakanlığından inceletme imkanları var. Bunu da kullanabilirler.
EV SAHİBİ GERİ ÖDEMEYİ KABUL ETMEZSE KİRACI NE YAPACAK?
Borçlar kanunu 348'nci maddeye göre yazılı bir bildirimde bulunmak zorunda. Alacak davası açıp icra takibi yapmak zorunda. Bu dairelerden eşyalı olarak verilen daireler de verilebilir. Bunların geri ödenmemesi kiracının hakkı. Evdeki eşyalar bir daha kullanılamaz vaziyette. Bu eşyaların da yükümlülüğünü de yerine getirmek zorunda değil.
FAHİŞ KİRA ARTIŞLARI
Türkiye'de aslında fiyat artışı deprem bölgesindeki yoğun konut talebi sonrasında daha da arttı. Yıkılan ve ihtiyaç duyulan konut sayısı açısından 2 milyondan fazla vatandaş için konut ihtiyacından bahsediyoruz. Yurtlar ve oteller ile nispeten ihtiyaçlar giderilse de vatandaşlar eski yaşamlarına adapte olarak dönmek istiyor. Elazığ Mersin Konya İstanbul Ankara gibi birçok yerde depremzede vatandaşlarımız var. Onlar da bir nevi göç ettiler.
Fahiş fiyat artışına neden olan nedenlerden bir tanesi, genelde kişiler kendi evlerini güvenli görmedikleri için de değişim yapıyorlar. Fahiş fiyat artışı yapanlara yönelik de çeşitli adamlar atılacağı içişleri bakanlığı tarafından da beyan edilmişti. Doğrudan bir değer haritası elimizde olmasa da bir fiyat belirlemek mümkün olmasa da fahiş ilanlar incelemeye tabi olabilir. İlan veren kişinin doğru olup olmadığını tespit etmek de önemli. Ev sahibi olmadan da bu tür ilanlar açılabiliyor."