Dezenformasyonla Mücadele Yasası’nda 8 önemli ana başlık! 30 ülkede dezenformasyon yasası yürürlükte
Yeni iletişim araçlarının popülerliğinin artması ve kontrol edilemez bir hızda bilgi akışının sebep olduğu dezenformasyon (yanlış veya doğruluğu bulunmayan ve kasıtlı olarak yayılan bilgi) ile mücadele kapsamında sunulan Dezenformasyonla Mücadele Yasası’nın detayları araştırıldı. Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi isimli yasanın 8 ana başlıkta önemli düzenlemeler içerdiği ortaya çıktı. Öte yandan Türkiye'nin de üzerinde çalıştığı "dezenformasyonla mücadele yasası" dünyanın 30 ülkesinde uygulanıyor. ABD, İngiltere, Fransa ve Almanya gibi ülkelerde, dezenformasyona cezai yaptırımlarla karşılık veriliyor. Peki hangi ülke, nasıl yaptırımlar uyguluyor? Detayları A Haber dış haberler editörü Elif Saatçıoğlu anlattı.
Basın, sosyal medya ve internet haberciliğine ilişkin düzenlemenin ilk iki maddesi TBMM Genel Kurulu'nda kabul edildi. Kamuoyunda, "Dezenformasyonla Mücadele Yasası" olarak anılan Basın Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, 8 ana başlıkta önemli düzenlemeler içeriyor.
Dezenformasyonla Mücadele Yasası'nın dijital medyada kronikleşmiş problemleri çözecek birçok yeniliği ve özgürlükçü adımları kapsadığı ortaya çıktı.
Sabah'ın haberine göre, yasanın, çocuklar ve kişilik haklarını korumak başta olmak üzere kasıtlı yalan haberle mücadele içeren maddeler barındırdığı ve internet medyası çalışanlarının da basın kartı alabilmesinin önüne açan devrim niteliğinde yenilikler barındırdığı belirlendi.
İNTERNET MEDYASI ÇALIŞANLARI BASIN KARTI ALABİLECEK
İşte Dezenformasyonla Mücadele Yasası'nın kazandırdıkları:
1- İnternet medyası yasal bir zemine oturuyor. Bir gazete için geçerli olan kurallar internet sitesi için de geçerli olacak. 'İnternet Haber Sitesi' ibaresi basın mevzuatına girecek. Bu platformda çalışan kimseler basın iş kolu üzerinden mesleklerini icra edebilecek.
2- İnternet medyası mensupları da basın kartı alabilecek. Gazetecilere tanınan hak ve imtiyazlardan faydalanmak için sahip olunması gereken basın kartı yeni yasayla birlikte şartları karşılayan internet habercilerine, spikerlerine, editörlerine ve yayıncılarına da verilebilecek.
ÇOCUKLAR VE KİŞİLİK HAKLARI KORUNACAK
3-Yasayla birlikte çocuklar internetin olumsuz etkilerinden korunabilecek. Çocukların, gençlerin ve ailenin, internetin yasa dışı içerikleri hakkında bilinçlendirilmesi ve güvenli kullanımı konusunda bilgilendirilmesi için Erişim Sağlayıcıları Birliği'ne ilave görevler verilecek.
4- Kişilik hakları korunacak. Kişilik hakkının zedelenmesi şikayeti ile Sulh Ceza Mahkemesi'ne başvuru yapıp içeriğin kaldırılması talebinde bulunan ve talebi mahkemece kabul edilen kişiler artık diğer siteler için başvuru yaptığında mevcut karar bu adresler için de uygulanacak.
5- Sosyal medya sitelerinin temsilci atama sorunları çözülecek. Yeni düzenleme ile sosyal ağlara Türkiye ofisi açma ve Türkiye temsilcisi bulundurma zorunluluğu getirilecek.. Temsilcinin gerçek kişi olması hâlinde bu kişinin Türkiye'de mukim ve Türk vatandaşı olması gerekecek.
6- Yasalara uymayan platforma reklam vermeme cezası gelecek. Bilindiği gibi sosyal ağların gelir modeli tamamen reklam almaya dayanmakta. Yeni yasa ile Türkiye Cumhuriyeti yasalarını tanımayan sosyal ağların Türkiye merkezli reklamları almalarının önüne geçilebilecek.
7- Haber içeriğinde süreklilik korunacak. İnternet medyasında üretilen haber içerikleri, yayınlandıkları ilk hali ve uğradığı değişiklikleri kapsayacak şekilde internet medyasınca kayıt altında tutulacak.
8- Kasıtlı olarak yalan haber üretmek suç teşkil edecek. İtibar suikasti ve sosyal medya mağduriyetlerinin artması ile devletler "ultima ratio" yani "son çare" olarak meseleyi suç kapsamına almakta. Ülkemizde getirilen düzenleme de bu doğrultuda geliştirilen çözümlerden farklı değil. TCK'ya eklenen yeni madde ile 'halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma' suçu tanımlanacak.
Yasanın, çocuklar ve kişilik haklarını korumak başta olmak üzere kasıtlı yalan haberle mücadele içeren maddeler barındırdığı ve internet medyası çalışanlarının da basın kartı alabilmesinin önüne açan devrim niteliğinde yenilikler barındırdığı belirlendi. Öte yandan Fransa, Almanya, Rusya, Belarus, Mısır, Singapur, Tayland, Vietnam ve Bangladeş'te dezenformasyon suç olarak kabul ediliyor.
HANGİ ÜLKEDE HANGİ YAPTIRIMLAR VAR?
ABD
Ülke dışından gelen dezenformasyon saldırılarını önlemek ve hassas konularda kamuoyunu sağlıklı bilgilendirmek amacıyla Nisan 2022'de ABD İç Güvenlik Bakanlığı'na bağlı olarak Dezenformasyon Yönetim Kurulu kuruldu.
AVUSTRALYA
Çocukların dezenformasyona karşı korunmasını hedefleyen yasa tasarısı 2021 yılında gündeme alındı ve 16 yaşından küçük sosyal medya kullanıcıları için ebeveyn iznini şart koşan bir yasa oluşturuldu.
İNGİLTERE
Mart 2022'de uygulanmaya başlanan yasa, dezenformasyon oluşturan içeriklerin kaldırılmasında sosyal medya platformlarını sorumlu tutuyor.
KANADA
Demokrasinin toplumda sürdürülebilir hale gelmesinin önünde dezenformasyonu tehdit olarak gören Kanada hükümeti, aynı zamanda güvenilir bilgiyi edinme uygulamalarını okul müfredatına aldı.
FRANSA
9 Temmuz 2019'da dijital platformların "ırk, din, cinsiyet veya engellilik temelinde açıkça yasa dışı" olan içeriklerin 24 saat içerisinde kaldırılmasını zorunlu kılan, çevrimiçi nefret söylemine karşı bir yasa hayata geçirildi.
ALMANYA
"Sosyal Ağ Kanunu" ile Şubat 2022'den itibaren medya platformları yalan haber kapsamındaki içerikleri denetleyip siliyor.
Bu şirketler aynı zamanda ceza hukuku kapsamında suç teşkil eden içerikleri de güvenlik birimlerine bildirmekle yükümlü tutuluyor
İTALYA
18 Ocak 2018'de vatandaşların yanlış bilgileri polise bildirebilecekleri çevrimiçi bir portal kuruldu. Departman bunları inceleyip yasalar çiğnenmişse yasal işlem başlatıyor.
SİNGAPUR:
2019 yılında yanlış bilgi yaymayı suç sayan Çevrimiçi Yanlışlıklardan ve Manipülasyondan Koruma Yasası kabul edildi. Buna göre güvenlik, kamu huzuru, diğer devletlerle ilişkilerin tehlikeye atılması, kamu güvenliği gibi konularda yanlış beyanların yayılmasına para ve hapis cezası öngörülüyor.